ODD

• Passend onderwijs
• HBO
• Studiejaar 3

ODD

Oppositioneel-opstandige gedragsstoornis

KLIK HIER!

Voorbeelden vanuit de praktijk

• De leerling die met stoelen naar medeleerlingen en docenten gooit na de kleinste (zo bekeken) belediging
  
  
• De leerling die hatelijke opmerkingen uit tegenover autoriteitsfiguren, elke les weer
  

• De leerling die nooit verantwoordelijkheid neemt voor eigen acties of gebrek daaraan (hij heeft nooit het huiswerk gekregen, het huiswerk was niet goed uitgelegd, het huiswerk was te moeilijk, zijn buur heeft zijn huiswerk gestolen)

!

Wat is ODD?

Waarom alles zelf uitleggen als we iemand het voor ons kunnen laten doen? Hier volgt een clip van drie minuten (en twee seconden!) waarin kenmerken van ODD worden gedeeld, en hoe je met een leerling met ODD kunt omgaan.

Wat vooral belangrijk is om mee te nemen uit deze clip is dat het om constant en terugkerend gedrag gaat. Elke leerling kan eens ontploffen: een leerling met ODD is standaard enkele seconden verwijderd van die ontploffing - elke dag.

Oorzaken ODD

Odd is een aangeboren stoornis, maar kan verergeren door een aantal factoren. 

 

•   Neurobiologische risicofactoren 
•   De jongere zelf als risicofactor 
•   Omgeving/het gezin als risicofactor 

!

Oorzaken ODD

Er is geen duidelijk oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van ODD.

Zowel genetische als omgevingsfactoren spelen (waarschijnlijk) een rol:

• Genetisch: aanleg, temperament en mogelijk neurobiologische factoren
  

• Omgevingsfactoren: gebrek aan opvoeding, drank- of drugsproblematiek bij ouders, agressie of huiselijk geweld of (kinder)mishandeling

Drie varianten van ODD

• Mild: symptomen komen alleen voor in één bepaalde setting: school, thuis, op het werk of bij vrienden/vriendinnen

• Matig: symptomen komen voor in ten minste twee settings

•  Zwaar: symptomen komen voor in drie of meer settings.

• Bij sommige kinderen ontwikkelt het gedrag zich eerst in één specifieke setting, maar breidt het zich later uit naar verschillende situaties.

Voorbeelden vanuit de praktijk

• De leerling die met stoelen naar medeleerlingen en docenten gooit na de kleinste (zo bekeken) belediging
  
  
• De leerling die hatelijke opmerkingen uit tegenover autoriteitsfiguren, elke les weer
  

• De leerling die nooit verantwoordelijkheid neemt voor eigen acties of gebrek daaraan (hij heeft nooit het huiswerk gekregen, het huiswerk was niet goed uitgelegd, het huiswerk was te moeilijk, zijn buur heeft zijn huiswerk gestolen)

Omgaan met ODD

Nu je weet wat ODD precies is, en wat de oorzaken zijn, is het belangrijk dat je weet hoe je als leerkracht/autoriteitsfiguur het beste met dit gedrag om kunt gaan. Op de volgende pagina's vind je daarom diverse handelingsadviezen en tips. 

Handelingsadvies 

• Maak duidelijke afspraken en regels
• Zorg voor een goede relatie met de leerling
• Benoem zoveel mogelijk positieve zaken
• Spreek de leerling persoonlijk (apart) aan
  

• Spreek verwachtingen duidelijk uit
• Geef duidelijke instructies
• Geef de leerling keuzes (met gevolgen)
• Accepteer geweld (fysiek of verbaal) nooit
• Gebruik een time-out
• Wees consequent
  

!

!

Tips

• Haal adem
• Gebruik humor (geen sarcasme)
• Blijf positief
• Ga niet over je eigen grenzen heen
• Werk met een beloningssysteem
• Schakel hulp in van het zorgteam/de ouders van de leerling
• Let op non-verbale signalen
• Voorkom een machtsstrijd (dreigen)
• Observeer/non-verbaal gedrag
  
• Let it go!
  

!

Padlet

Op de volgende pagina vind je een link naar de Padlet die bij deze les hoort. Heb je zelf ervaringen met ODD, zijn er dingen die je extra wil benadrukken of heb je andere, aanvullende informatie over dit onderwerp gevonden, plaats het dan op het prikbord!

https:

Bronnen

Oppositioneel opstandige stoornis - kennisclip, YouTube 18 juni 2018, auteur: Versterk 't Netwerk

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/oppositional-defiant-disorder/symptoms-causes/syc-20375831

https://wij-leren.nl/odd-tips-aanpak.php

Horeweg, A. (2015). Gedragsproblemen in de klas in het voorgezet onderwijs. Lannoo Campus: Houten. ISBN: 978 94 014 2578 0

Van der Wal, J & De Wilde, J (2017). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding. Bussum: Coutinho. ISBN: 9789046905548 (5e druk)

Waarvoor staat ODD?

1. Obsessive Destruction Disorder
2. Obvious Different Disorder
3. Ongelofelijk Druk Doen
4. Oppositional Defiant Disorder