4.2 - Staten ontstaan

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 steden ontstaan

ka: het begin van staatsvorming en centralisatie

Leerdoelen 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Herhaling 4.1

Welke kenmerken passen bij de de tijd van monniken en ridders?

1. Handel over lange afstand
2. Autarkische samenleving
3. Centraal bestuur
4. Hofstelsel

Oorzaak/gevolg:
Wat zijn de juiste combinaties? (2)

1. O: Groei steden G: Meer mensen
2. O: Meer eten G: Meer handel
3. O: Meer mensen G: Groei steden
4. O: Meer handel G: Meer eten

Steden

• Vanaf 1000: landvernieuwingen (drieslagstelsel)
• Gevolg: voedseloverschot
• Gevolg: bevolkingsgroei en producten om te verkopen
• Gevolg: terugkeer handel
• Gevolg: groei steden

Staatsvorming van Engeland

Willem de Veroveraar

Normandische leenman die koning van Engeland werd

Slag bij Hastings 1066

Feodaal Engeland

• Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
  
• Maatregelen om machtig te blijven:
  
• - Eed van trouw door de leenmannen
  
• - Willem hield de beste gebieden voor zichzelf (kroondomeinen)
  
• - Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
  
• Gevolg: duidelijk wie de macht heeft + sterkere positie voor de koning

Dit gaat niet heel lang goed...

Het koningschap verzwakt.

Jan zonder Land wordt gedwongen de Magna Carta te ondertekenen.

Waarvoor heeft de Magna Carta gezorgd?

Magna Carta 1215

• Nieuwe conflicten tussen de kerk /adel/steden en de koning leidden tot de Magna Carta

• Koning niet meer boven de wet, maar onderdeel van wet
• Recht op rechtsbescherming en een eerlijk proces voor iedereen

Leerdoelen 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Staatsvorming van Frankrijk

De Honderdjarige Oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, had een groot gebied van de Franse koning Filips VI in leen.  
• Deze wilde het gebied terug hebben.
  
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden). 
• In 1337 stuurt hij zijn leger naar Frankrijk. 

De Honderdjarige Oorlog (2)

Engelse leger veroverde grote delen van Frankrijk.  (Longbows)

Rond 1360: wapenstilstand.

Daarna: verschillende veldslagen waarbij zowel de Engelsen als de Fransen winnen. 

De Engelse longbows waren veel effectiever dan de Franse kruisbogen. Met hun grote handbogen konden die in hoog tempo pijlen op de Fransen afschieten, die zelfs een harnas konden doorboren. De Slag bij Crecy (1346) werd daarom door het Engelse leger gewonnen.

De Honderdjarige Oorlog (3)

• Rond 1420: Grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.
  
• Een jong Frans meisje, Jeanne d'Arc, weet de Engelsen te verslaan bij Orléans: vanaf dat moment worden de Engelsen uit Frankrijk verdreven.
  
• 1453: Oorlog voorbij.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Toen ze 13 was, hoorde ze stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• Karel VII gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij een heks was en verbrandden haar op de brandstapel

Jeanne was een dertienjarig Frans meisjeToen ze dertien jaar was, hoorde ze stemmen in haar hoofd die haar zeiden dat ze de stad Orléans van de Engelsen moest bevrijden. De stemmen kwamen van God, geloofde Jeanne. Zonder het aan haar ouders te vragen, ging ze naar een stad in de buurt. Daar verbleef een Franse generaal, wist ze. Hij stuurde Jeanne naar de Franse koning Karel VII. Deze geloofde haar, en liet Jeanne een grote groep soldaten leiden. Met dit leger had Jeanne, toen pas zeventien jaar, veel succes. Maar een jaar later werd ze gevangengenomen en aan de Engelsen verkocht. Die sloten haar op en begonnen een rechtszaak tegen haar. Volgens de rechter waren de stemmen die Jeanne hoorde van de duivel en was ze dus een heks. Daarom werd ze levend verbrand.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Dit Franse meisje hoorde stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• De Franse koning gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze echter gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij en heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne krijgt een visioen

Jeanne wordt verhoord

Slag bij Orléans

Jeanne op de brandstapel

Engeland: macht van de koning beperkt

Frankrijk: macht van de koning vergroot