Vragers en aanbieders H3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vragers en aanbieders - H3 D1

Vrijdag
9:45 - 10:45

Christian

Tekst

Wat gaan we doen?

- Uitleg hoofdstuk 3 (40 min); 
- Kahoot (20 min); 
- Aan de slag (rest van de tijd) 
- Afsluiting (5 min). 
 

Leerdoelen

Je kunt: 
- De samenhang kunnen analyseren tussen prijs en vraag en aanbod. 
- Werken met lineaire individuele en collectieve vraag- en aanbodfunctie en deze interpreteren & tekenen. 
- De producenten- en consumentensurplus bepalen + kunnen uitleggen wat het is. 
- kenmerken van de markt van volledige mededinging uitleggen + hoe de prijs daar tot stand komt. 

Zie je boek voor de uitgebreide lijst. Je zou deze als leerstrategie kunnen uitschrijven + opdrachten bij zoeken. 

Planning komende weken

Week 1: Toetsbespreken & start 
Week 2: Activiteitenweek 2
Week 3: Carnavalsvakantie
Week 4: Hoofdstuk 1 deel 1 (tm 1.10) 
Week 5: Hoofdstuk 1 deel 2 (tm 1.24)
Week 6: Hoofdstuk 1 deel 3 (tm 1.41)
Week 7: Hoofdstuk 2 
Week 8: Hoofdstuk 3
Week 9: Voortgangstoets: Vragers en aanbieders H1 t/m H3
Week 10: Voortgangstoets: Vragers en aanbieders H1 t/m H3

Wat is een (economische) markt?

Markten:

• Concrete markt
• Abstracte markt
  

Een plaats waar op afgesproken tijden in goederen wordt gehandeld.

Het geheel van vraag naar en aanbod van een product.

Producenten

Producenten zorgen voor het aanbod van producten.

Consumenten

Consumenten zorgen voor de vraag naar producten.

Individuele vraagfunctie 

Qv = de gevraagde hoeveelheid van product x

p = prijs van product x

a= de mate waarin de vraag reageert op veranderingen in de prijs

b = het gedeelte van de vraag dat niet afhankelijk is van de prijs

q​v​​=−ap+b

Dit is eigenlijk een lineaire functie. 
y=-ax + b 
Je kent dit dus al van wiskunde!
Waarom een - voor die ap? Hoe hoger de prijs, hoe minder consumenten het willen.

Qv = -20P + 324. Bereken de gevraagde hoeveelheid bij p = 5? Laat je berekening zien.

Wat gebeurt er nu als de prijs stijgt.
Als de prijs stijgt dan zal de vraag?

1. Dalen
2. Stijgen
3. Gelijk blijven

Verschuiving langs en van de vraaglijn

• Verschuiving langs de vraaglijn: prijs (p)
  
  
• Verschuiving van de vraaglijn (zie figuur rechts):

1. stand van de economie
   
2. inkomen (van de consumenten)
   
3. bevolkingsomvang (aantal consumenten)
   
4. behoefte (voorkeur van de consumenten)
   
5. prijzen van substitutie (vervangende) goederen
   
6. prijzen van complementaire (aanvullende) goederen
   
7. wettelijke bepalingen (zoals subsidies)
   
8. incidentele factoren (zoals terrorisme, epidemie of ramp)
   

!

Begrip subsitutie en complentaire goederen zelf doornemen

Bij een toename van de vraag ontstaat er een verschuiving van de prijsvraaglijn. Welke kant op?

1. naar links
2. naar rechts
3. de lijn verdwijnt
4. consumentensurplus

Van individuele vraaglijn (Sanne en Ilse los van elkaar) naar collectieve vraaglijn (Sanne & Ilse samen). 

Consumentensurplus

Stel je de vraaglijn rechts voor en de prijs van het

product is € 12,50. Voor iemand die bereid was om

voor dit product € 20 te betalen, is een prijs van

€ 12,50 een mooie meevaller.

Wanneer we al deze individuele 

meevallers bij elkaar optellen, vinden we het

consumentensurplus. Hoe groter het surplus, hoe

efficiënter de uitkomst (= welvaart).

formule: hoogte (p-as) x breedte (q as) x 1/2

Verschuiving langs en van de aanbodlijn

• Verschuiving langs de aanbodlijn: prijs (p)
• Verschuiving van de aanbodlijn (zie figuur rechts):

1. aantal aanbieders
   
2. kosten
   
3. wettelijke bepalingen (zoals heffingen)
   
4. innovatie

Individuele aanbodfunctie 

Qa = de aangeboden hoeveelheid van product x

p = prijs van product x

a= de mate waarin het aanbod reageert op veranderingen in de prijs

b = het gedeelte van het aanbod dat niet afhankelijk is van de prijs

q​a​​=ap−b

Dit is eigenlijk een lineaire functie. 
y=ax + b 
Je kent dit dus al van wiskunde!

De aanbodfunctie van een product is
Qa = 3P - 45. De overheid voert een indirecte belasting in van €5 per product. Wat wordt de nieuwe aanbodfunctie?

1. Qa = 3P - 50
2. Qa = 3P - 30
3. Qa = 3P - 60
4. Qa = 3P + 30

Welke aanbodlijn hoort bij aanbodfunctie?
Qa = 150P - 250

1. 
2. 
3. 
4. 

Producentensurplus

Stel je de aanbodlijn Qa rechts voor en de marktprijs

van het product is € 25. Voor een producent die 

bereid was om dit product ook voor € 15 aan te

bieden, is de prijs van € 25 een mooie meevaller.

De producent ontvangt meer dan de prijs waarvoor

hij bereid was het product aan te bieden. Wanneer

we al deze individuele meevallers bij elkaar optellen, 

vinden we het producentensurplus (groene deel).

Hoe groter het surplus, hoe efficiënter de uitkomst

(= welvaart).

Stappen: tekenen Qv en Qa

1: Bereken van allebei het snijpunt met de Y-as (x,0) 
bijv. Qa=2p-20 : Wanneer is het Qa=0? -20/-2p=10. Dus bij P=10 is Qa=0. 
2. Bekijk met welke stappen de lijn omhoog of omlaag gaat. 
Qa=2p-20 Dus met elke stap gaat hij 2 omhoog. 
3. Zoek een goede verdeling voor de x-as en y-as waar je de gegevens kan verwerken. 
Bij qa=2p-20 is dat in 5tallen zowel op de x-as als y-as. 
4. Vul 2 getallen in de formule om de lijn te kunnen tekenen. 
qa=2p-20, p=15: qa=2x15-20=10 en p=20: qa=2x20-20=20 
Dus twee punten in je grafiek zetten bij 10 en 20 en dan met een liniaal een rechte lijn van maken. Het is immers een lineair verband. 

Wat gebeurt er nu als de prijs stijgt.
Als de prijs stijgt dan zal het aanbod?

1. Dalen
2. Stijgen
3. Gelijk blijven

Qv = -0,2p + 100
Qa = 0,2p - 20
Teken de vraag + het aanbod in jouw eigen gemaakte grafiek.
Tip: Y-as prijs en stappen van 100, x-as aantal en stappen per 20
Zend een foto daarvan hierin.

Volkomen concurrentie, volledige mededinging

volledige mededinging

prijs door markt bepaald

Wat is geen kenmerk van de markt van een volledige mededinging?

1. veel aanbieders
2. Heterogene goederen
3. Transparante markt
4. makkelijke toetreding

Op de markt met volledige mededinging is er .... concurrentie

1. Veel
2. Weinig

Kahoot

--> Eigen naam; 
--> Over H1 + H2 (niet H3).

Aan de slag

Wat? - Hoofdstuk 3 maken 
           - Leren toets. 

Hoelang? Tot 10:45

Hoe? Je mag met elkaar overleggen op een rustig praatniveau. 

Huiswerk? Hoofdstuk 3

Afsluiting

Leerdoelen: 

- De samenhang kunnen analyseren tussen prijs en vraag en aanbod. 

- Werken met lineaire individuele en collectieve vraag- en aanbodfunctie en deze interpreteren & tekenen. 

- De producenten- en consumentensurplus bepalen + kunnen uitleggen wat het is. 

- kenmerken van de markt van volledige mededinging uitleggen + hoe de prijs daar tot stand komt. 

Volgende les: 
Je toets!

Vraag

Prijs (€)                 Vraag (x1000)

25                                1

22,50                          2

20                               3

Aanbod

Prijs (€)         Aanbod (x1000)

25                   3

22,50             2

20                   1