Studyflow S1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Studyflow S1 deel 1

enkelvoud-meervoud

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op –en: 

lamp → lampen; 

weg → wegen;

mes → messen; 

kloof → kloven. 

   

Meervoud op -en

• Zet –en achter het woord:

  boer – boeren, balk – balken, prooi - prooien

• Als het woord eindigt op een korte klank en

  één medeklinker, moet je de laatste

  medeklinker verdubbelen:

  tak - takken, klas - klassen, stof - stoffen. 

Zo maak je een meervoud op -en

• Als het woord eindigt op een lange klank en één medeklinker, moet je de lange klank in het meervoud met één klinker schrijven:
  

    straat - straten, been - benen, sloot - sloten

Zo maak je een meervoud op -en

• Als het woord eindigt op een -f of een -s, verandert die letter

     vaak in een -v of een  – z:

     brief - brieven, golf - golven, doos - dozen, spons - sponzen.

 

• Maar dat gebeurt niet bij alle woorden die op een -f of –s eindigen.

    pols - polsen, fotograaf - fotografen.

Zo maak je een meervoud op -en

Noteer het meervoud van 'bes', 'noot' en 'raaf'.

• Veel zelfstandige naamwoorden hebben ook een meervoud op een s.

wafel - wafels, afwasmachine - afwasmachines, kogel - kogels, café - cafés

Meervouden op –s

• Soms moet er een apostrof gezet worden voor de s (’s)

     Dit doe je bij woorden die eindigen op a, o, u, i of y 

     (ik houd van y’s)

agenda - agenda’s, accu - accu’s, bikini - bikini’s, pony - pony’s.

Meervouden op –s

• Let op: bij woorden die een klinker hebben staan voor de a,o,u,i,y krijgen de s er weer aan vast.

     bureaus, essays, gnoes, diskjockeys

• Bij afkortingen maak je het meervoud ook met ’s

     Mp3’s, F16’s, BMW’s, wc’s

Meervouden op –s

Wat is het meervoud van:

café en bureau?

1. café's bureaus
2. cafés bureau's
3. café's bureau's
4. cafés bureaus

• Als het meervoud eindigt op –ee, maak je het meervoud met –ën.

       zee → zeeën, orchidee → orchideeën, slee → sleeën.

 

• Als het enkelvoud eindigt op –ie, maak je het meervoud met –ën of met –n:

    knie - knieën, bacterie - bacteriën, porie - poriën, 

    symfonie - symfonieën, theorie - theorieën

Meervouden op -ee en -ie

• De meeste woorden die eindigen op –ie krijgen + ën 

•  uitzonderingen:
  

      porie -           olie

      kolonie -       bacterie

• De klemtoon valt bij deze woorden niet op de laatste lettergreep.

Meervouden op -ee en -ie

Noteer het meervoud van 'melodie' en 'bacterie'.

• Het meervoud van woorden op –ik  

     Bij woorden die eindigen op -ik is er niet altijd een

    medeklinkerverdubbeling.

• Er is wel verdubbeling als de klemtoon op de lettergreep 

     met –ik valt:
 

      blik → blikken, snik → snikken.

Meervouden op -ik

• Er is geen medeklinkerverdubbeling als de klemtoon niet op de lettergreep met –ik valt:

    bangerik → bangeriken, perzik → perziken,

    havik → haviken.

Meervouden op -ik

• Woorden die eindigen op –cus, krijgen in het meervoud een –i. Dat zijn woorden afkomstig uit het Latijn.
  

 

    politicus → politici, technicus → technici.

 

Meervouden op met -i

Wat is het juiste meervoud van:

neerlandicus en bangerik?

1. neerlandicussen bangerikken
2. neerlandici bangeriken
3. neerlandisi bangeriken
4. neerlandicussen bangeriken

• Sommige woorden uit het Latijn hebben twee meervoudsvormen. Bijvoorbeeld woorden die eindigen op 

    -um. Deze woorden krijgen in het meervoud een -a of een -s.

    museum → musea/museums

    datum → data/datums

Twee meervoudsvormen

•  Er zijn natuurlijk ook uitzonderingen. Sommige woorden eindigen in het meervoud namelijk op -eren.

 

kind → kinderen        ei → eieren     

blad → bladeren        kalf→ kalveren

lied → liederen          lam → lammeren

rund → runderen       been → beenderen (botten)

 

meervoud met -eren

dreumes → dreumesen

koopman → kooplui/kooplieden

zeeman → zeelui/zeelieden

handvat → handvatten/handvaten

Andere bijzondere meervouden

Studyflow S1 deel 2

Verkleinwoorden 

De achtervoegsels die je gebruikt om verkleinwoorden te maken zijn:

-je                                        kat → katje

-pje                                      boom → boompje

-tje                                       kuil → kuiltje

-etje                                     tekening → tekeningetje

-kje                                      pudding → puddinkje

                                             

achtervoegsels

Van bijna alle zelfstandige naamwoorden kun je verkleinwoorden maken. Dit doe je door achter het zelfstandig naamwoord een paar letters te plakken. Deze letters noem je een achtervoegsel. 

achtervoegsels

Het is niet altijd zo makkelijk. Een van de belangrijkste regels bij het maken van verkleinwoorden, is dat het woord (bijna altijd!) hetzelfde moet blijven klinken. Dat betekent dat je soms medeklinkers moet verdubbelen aan het einde van een woord of dat je klinkers moet toevoegen. 

 

Uitzonderingen

Bij woorden die eindigen op a, é, o of u wordt de klinker verdubbeld in het verkleinwoord:

agenda → agendaatje

café → cafeetje, (maar cafétje mag ook)

auto → autootje

paraplu → parapluutje

Uitzonderingen

Zelfstandige naamwoorden die eindigen op i, krijgen er een extra e bij:

taxi → taxietje

ski → skietje

Uitzonderingen

Woorden die eindigen op een y of een cijfer, en afkortingen krijgen een ' (apostrof) voor het achtervoegsel:

baby → baby'tje

A4 → A4'tje

wc → wc'tje

Uitzonderingen

Bij woorden die eindigen op -ing, let je op de klemtoon. De klemtoon geeft aan op welke lettergreep je de nadruk legt als je het woord uitspreekt.

Als de klemtoon niet op de lettergreep voorafgaand aan -ing ligt, dan eindigt het verkleinwoord op -etje:

tekening → tekeningetje                  oefening → oefeningetje

woorden eindigend op -ing

Ligt de klemtoon wel op de lettergreep voorafgaand aan -ing, dan eindigt het verkleinwoord op -kje en verdwijnt de g:

koning → koninkje

pudding → puddinkje

woorden eindigend op -ing

Soms gaat een verkleinwoord juist anders klinken.

Korte klanken worden in het verkleinwoord een lange klank:

a wordt bijvoorbeeld aa.

blad → blaadje                                   glas → glaasje

pad→ paadje

Let op:

En sommige woorden hebben een verkleinwoord met een heel andere klank:

schip → scheepje

Let op:

Wat is het verkleinwoord van:

pony en menu?

1. ponietje menuutje
2. pony'tje menu'tje
3. pony'tje menuutje
4. ponietje menu'tje

Wat is het verkleinwoord van:

pc en pudding?

1. pc-tje puddingkje
2. pc'tje puddinkje
3. pc'tje puddingkje
4. pc-tje puddinkje

Noteer het verkleinwoord van 'taxi'.

Noteer het verkleinwoord van 'café'.

Studyflow S1 deel 3

Lettergrepen en afbreekregels 

Alle woorden kun je verdelen in lettergrepen. 

Sommige woorden bestaan uit maar één lettergreep: 

kar, bos, jurk. 

Andere woorden bestaan uit twee of meer lettergrepen:

bu-reau-stoel, ver-ga-de-ring, vloer-kleed.

Lettergrepen

• Open lettergrepen eindigen op een klinker:

     

      ja-ren               hu-ren           be-ren

• Gesloten lettergrepen eindigen op één of meer 

     medeklinkers:

    

     wer-ken            let-ten            art-sen

Lettergrepen

Als je een woord afbreekt, doe je dat vaak zonder erover na te denken. Toch zijn er regels voor het afbreken van woorden. 

• Je mag afbreken tussen twee woorden die een 

     samenstelling vormen:

     huis-werk        keuken-machine        thee-pot

Afbreekregels

• Je mag afbreken na een lettergreep

      

     Me-di-cijn,  kui-ken, cir-cus, dui-ker

• Je mag afbreken tussen twee medeklinkers die midden in het woord naast elkaar staan:

    wer-ken bel-len bas-ket-bal

Afbreekregels

• Je mag afbreken voor een tussenmedeklinker.
  

Een tussenmedeklinker is een medeklinker die tussen twee klinkers midden in het woord staat. Als er in het woord een tussenmedeklinker staat, hoort die medeklinker dus bij de volgende lettergreep.

ho-ren               ba-len           vu-ren

Afbreekregels

• Je mag afbreken na een voorvoegsel of voor een achtervoegsel:

    on-diep, her-examen, boek-je, boom-pje

Afbreekregels

'ko-pen'. Welke afbreekregel is gebruikt?

1. voor een tussenmedeklinker
2. tussen twee medeklinkers
3. binnen een samenstelling

'bal-len'. Welke afbreekregel is gebruikt?

1. voor een tussenmedeklinker
2. tussen twee medeklinkers
3. binnen een samenstelling

'keu-ken-kast'. Welke afbreekregels zijn gebruikt?

1. tussen een samenstelling, voor een tussenmedeklinker
2. tussen een samenstelling na een lettergreep
3. na een lettergreep een medetussenklinker
4. tussen een samenstelling na een lettergreep

Breek het volgende woord af? Let op: op meerdere plekken. 'vrachtwagenchauffeur'