4TL 8.4 Afvalstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

8.1 Bloed

8.2 Bloed stroomt 

8.3 Rond je cellen

8.4 Afvalstoffen

8.5 Doping en drugs

Op welke plek in je lichaam komt de lymfe weer in je bloed terecht?

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke organen afvalstoffen uit je lichaam verwijderen en uitleggen waarvoor dat is. 
2. Je kunt de functies van de lever beschrijven.
3. Je kunt de bouw en werking van de nieren beschrijven. 

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke organen afvalstoffen uit je bloed halen.
2. Je kunt de werking van de lever uitleggen.
3. Je kunt de werking van de nieren uitleggen. 
4. Je kunt uitleggen hoe een kunstnier werkt. 

Uitscheidingsorganen

Door verbranding en andere processen in het lichaam ontstaan afvalstoffen. 

De afvalstoffen komen in het bloed terecht.

Het bloed verandert daardoor de hele tijd van samenstelling.

Het lichaam wil het liefst de samenstelling van het bloed zoveel mogelijk gelijk (constant) houden. De uitscheidingsorganen helpen hierbij.

Pieter rent een rondje in het park. 's Avonds zit hij Netflix te kijken op de bank. Wanneer komen er meer afvalstoffen van verbranding vrij?

1. Als Pieter een rondje rent
2. Als Pieter thuis op de bank netflix zit te kijken.

Welke afvalstoffen komen vrij bij verbranding?

Welk uitscheidingsorgaan zorgt ervoor dat koolstofdioxide ons lichaam kan verlaten?

1. Lever
2. Huid
3. Nieren
4. Longen

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke organen afvalstoffen uit je bloed halen.
2. Je kunt de werking van de lever uitleggen.
3. Je kunt de werking van de nieren uitleggen. 
4. Je kunt uitleggen hoe een kunstnier werkt. 

Welke taken heeft de lever?

1. De lever zorgt voor afbreken en omzetten van stoffen.

2. De lever maakt stoffen.

3. De lever slaat stoffen op. 

1. Omzetten en afbreken van stoffen door de lever

1. Giftige stoffen afbreken, zoals alcohol en medicijnen en omzetten in onschadelijke stoffen. 

2. Overtollige eiwitten afbreken, daarbij ontstaat ureum ==> nieren

3. 'Versleten' rode bloedcellen afbreken. IJzer uit de hemoglobine opslaan en de rest uit het lichaam verwijderen. 

2. Het maken van stoffen 

1. De lever maakt gal. (verdeelt het vet uit de voeding in kleine druppeltjes)

2. De lever maakt cholesterol (gebruikt je lichaam om nieuwe cellen te maken)

https://schooltv.nl/video/de-lever-en-de-gal-belangrijk-voor-een-goede-spijsvertering/ 

3. Het opslaan van stoffen 

1. De lever slaat glucose op in de vorm van glycogeen.

2. De lever slaat vitaminen A en D op. 

Welk hormoon gemaakt door de alvleesklier zorgt dat glucose kan worden opgeslagen in de vorm van glycogeen.

1. Adrenaline
2. Insuline
3. Glucagon

Waar krijgt de lever bloed vandaan?

1. Leverslagader

Brengt zuurstofrijk bloed naar de lever. 

2. Poortader

De poortader, brengt zuurstofarm bloed, maar rijk aan voedingsstoffen naar de lever.

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke organen afvalstoffen uit je bloed halen.
2. Je kunt de werking van de lever uitleggen.
3. Je kunt de werking van de nieren uitleggen. 
4. Je kunt uitleggen hoe een kunstnier werkt. 

Nieren

1. Het lichaam heeft 2 nieren.

2. De nieren liggen aan de achterzijde in de buikholte.

3. 2 urineleiders verbinden de nieren met de urineblaas.

Wat filteren nieren afvalstoffen uit het bloed?

1. Afbraakproducten van de lever: ureum, restproducten van alcohol of medicijnen

2. Overtollige stoffen, dus stoffen waar je er teveel van hebt in het lichaam; bijvoorbeeld water, zouten en zelfs sommige vitaminen.

3. Overbodige stoffen, stoffen die je lichaam niet nodig heeft, zoals kleurstoffen. 

Hoe werken de nieren? 

1. Via de nierslagaders komt er bloed met afvalstoffen de nier binnen.

2. In de nierschors zitten miljoenen filtertjes, deze halen de afvalstoffen uit het bloed. 

3. Het niermerg bevat buisjes, die de afvalstoffen met water opvangen ==> = urine

4. De urine gaat via het nierbekken en de urineleiders naar de urineblaas. 

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke organen afvalstoffen uit je bloed halen.
2. Je kunt de werking van de lever uitleggen.
3. Je kunt de werking van de nieren uitleggen. 
4. Je kunt uitleggen hoe een kunstnier werkt. 

Bloed laten zuiveren door een kunstnier heet dialyseren.

Huiswerk

Lezen 8.5 blz. 136 t/m 144

Maken 8.5 opdracht 1 t/m 19

Via welke drie organen raakt het lichaam water kwijt?

1. Hart, longen, darmen
2. Longen, huid, nieren
3. Nieren, darmen, longen
4. Lever, nieren, longen.

https:

https:

Hoeveel liter urine ontstaat er per dag in jouw nieren?

1. 0.5 liter
2. 1 liter
3. 1.5 liter
4. 2.0 liter