Les 17: Figuurlijk taalgebruik

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Letterlijk of figuurlijk?

• Mijn vader is een boom van een vent 
  
• Aan deze boom groeien veel appels
• Apen eten graag bananen
• Nu komt de aap uit de mouw
• Opa struikelde over het opstapje
• Mien struikelde over haar eigen woorden

Letterlijk

Alles wat je zegt, heeft een bedoeling.

Soms bedoel je iets precies zoals je het zegt.

Bijvoorbeeld: Ik heb erg veel honger.

De spreker bedoelt dan letterlijk dat hij écht erg veel honger heeft.

Figuurlijk

Soms bedoel je iets anders dan wat je zegt.

Bijvoorbeeld: Ik sterf van de honger.

Géén paniek! De spreker zal heus niet dood neervallen.

Hij bedoelt dat figuurlijk. 

Hij overdrijft een beetje om aan te tonen dat hij het ernstig meent.

Welke zinnen zijn figuurlijk bedoeld?

Let op: meerdere antwoorden zijn mogelijk

1. Mandy tikt de buurjongen op zijn rug
2. De eigenaar tikt de huurder op de vingers.
3. Tirza doet of haar neus bloedt
4. Naast de heg ligt een dode mus

Welke zinnen zijn figuurlijk bedoeld?

Let op: meerdere antwoorden zijn mogelijk

1. Het is altijd hetzelfde liedje: je bent te laat!
2. Jens is zo sterk als een beer
3. Je maakt je vader blij met een dode mus.

De eigenaar tikt de huurder op de vingers.

Schrijf de betekenis op van deze zin.

Het is altijd hetzelfde liedje: je bent te laat!

Schrijf de betekenis op van deze zin.

Jens is zo sterk als een beer.

Schrijf de betekenis op van deze zin.

Je maakt je vader blij met een dode mus.

Schrijf de betekenis op van deze zin.

deur

ketter

pauw

rietje

baksteen

roos

paard

Zij is zo trots als een ...........

Ik heb honger als een .......

Die jongen is zo gek als een ...... 

Het hondje staat te trillen als een .......

De baby slaapt als een ........

Zij liet me vallen als een .......

Mijn oom rookt als een .......

Bedenk zelf een vergelijking. Schrijf ook op wat het betekent.

Wordt onderstaande zin letterlijk of figuurlijk bedoeld?

'Mijn opa is net zo oud als de minister van Buitenlandse
Zaken.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wordt onderstaande zin letterlijk of figuurlijk bedoeld?

'Pseudo-agenten worden flink aan de tand gevoeld.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wordt onderstaande zin letterlijk of figuurlijk bedoeld?

'Ik zit met mijn handen in het haar.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wordt onderstaande zin letterlijk of figuurlijk bedoeld?

'Dit klaslokaal is een zwijnenstal.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

Wordt onderstaande zin letterlijk of figuurlijk bedoeld?

'Hij hakt het hout met een bijl.'

1. Letterlijk
2. Figuurlijk

'Pseudo-agenten worden flink aan de tand gevoeld.'

Schrijf de betekenis op van deze zin.

'Ik zit met mijn handen in het haar.'

Schrijf de betekenis op van deze zin.

'Dit klaslokaal is een zwijnenstal.'

Schrijf de betekenis op van deze zin.

Lees de tekst op pagina 39 van Kern.

Noteer alle zinnen waarin figuurlijk taalgebruik voorkomt.

Noteer de betekenis van de figuurlijk gebruikte zinnen die je in de tekst gevonden hebt.

Hij gaat onder zeil.

Hij houdt een oogje in het zeil.

Hij heeft de wind in de zeilen.

Hij gaat slapen.

Het gaat goed met hem.

Hij let goed op wat er gebeurt.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Mijn vader is ontzettend sterk.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Die jongen is erg sluw.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Zij is ontzettend lui.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Ik voel me helemaal vrij.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Het kind is heel erg moe.

Lees de zin hieronder. Hoe kun je hetzelfde zeggen
met figuurlijk taalgebruik?

Dat meisje is heel erg licht.

Leg in je eigen woorden uit wat 'figuurlijk taalgebruik' is.

Opdrachten

Wat? Maken 1 t/m 6

Waar? Les 17, blz.