Temperatuur

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Temperatuur meten

Een normale lichaamstemperatuur ligt tussen de 36 en 37,5 graden

Lesdoelen

Aan het eind van de les

Weet ik wat een normale en afwijkende lichaamstemperatuur is?

Welke soorten thermometers ik kan gebruiken? 

Welke thermometer het meest betrouwbaar is?

De verschillende plaatsen waar je de temperatuur kan opnemen en de verschillen hierin?

In welk gedeelte van de hersenen wordt de temperatuur geregeld?

Tussenhersenen en hersenstam

Hoe komt ons lichaam aan zijn warmte?

1. cel verbranding
2. voedingsstof verbranding
3. door te ademen
4. hormoon verbranding

Hoe verliest ons lichaam warmte?

via de huid (dit gebeurt via uitstraling en transpiratievocht);

via de uitademingslucht;

met de uitscheiding van urine en ontlasting.

Wat is een normale lichaamstemperatuur?

1. 35,5 tot 36,5
2. 36,0 tot 37,0
3. 36,0 tot 37,5
4. 35,5 tot 37,5

Normale temperatuur

Dit verschilt per persoon.

In het algemeen is het tussen de 36,0 en 37,5 graden

Maar kijk altijd goed welke temperatuur iemand van nature heeft dit kan lager of hoger zijn dan de normaal waarde. 

Waarom wordt er geadviseerd om de temperatuur minimaal 2x per dag
(ochtend en avond)

’s Morgens is de lichaamstemperatuur meestal lager dan ’s avonds. Dit komt doordat de stofwisseling ’s nachts op een lager peil ligt dan overdag: er wordt dan minder warmte geproduceerd. Daarom moet je tweemaal per dag de temperatuur meten: ’s morgens en laat in de middag of ’s avonds.

Redenen om de temperatuur te meten?

• Als je denkt dat iemand een afwijkende temperatuur kan hebben
• Routinematig (omdat het zo is afgesproken)
• Omdat je eerdere meting afwijkt
• Omdat je verwacht dat iemand een temperatuur afwijking     kan hebben (bv kraamzorg, na operatie)

Verwacht temperatuur afwijking bij kraamzorg: moeder en kind zijn gevoeliger voor infecties

na een operatie wond kan gaan ontsteken

Is koorts een ziekte?

ja

nee

Het is een symptoom of te wel een verschijnsel

Welke soorten thermometers ken je?

Analoog

Digitaal

Infrarood

Analoog: glazen staafthermometer die gevuld is met een vloeistof.

De digitale thermometer of elektronische thermometer: de tip (meetpunt) van de thermometer bevat een sensor. Deze sensor neemt de warmte van de omgeving op.

De infrarode digitale thermometer: de infraroodsensor meet de temperatuur van een bepaald punt van het lichaam (bijvoorbeeld op het voorhoofd) 

 

De digitale of elektronische thermometer en de infrarood thermometer zijn tegenwoordig de meest gebruikte thermometers.

Hoe wordt de temperatuur weer gegeven?

1. In Celsius
2. In Fahrenheit

Verschillende manier van temperatuur meten

  Rectaal                                      Oraal                                   oraal                       

Axillair

oor =tympanisch

voorhoofd

Ook kun je in de lies de temperatuur meten 

Welke manier van temperaturen is het betrouwbaarst?

1. axillair (oksel)
2. tympanisch (oor)
3. oraal (mond)
4. rectaal (anus)

beschermhoesje rectale thermometer

Wanneer kies je niet voor een rectale thermometer

1. nooit
2. bij aambeien
3. bij kinderen
4. bij ouderen

Afwijkingen bij temperaturen

axillair + 0,5 graden C

oraal + 0,3 graden C

via speen + 0,5 graden C

Waar meet je tympanisch de temperatuur?

1. mond
2. anus
3. oor
4. oksel

Hoe noem je onder de oksel temperaturen?

1. oraal
2. Rectaal
3. Axillair
4. Temporaal

Meten van de temperatuur

• Normale lichaamstemperatuur (normothermie) tussen 36 °C en 37,5 °C
  
• Ondertemperatuur (hypothermie) onder 36,5 °C
• Verhoging (subfebriele temperatuur) tussen 37,5 °C en 38 °C
• Koorts 38 °C en hoger
  
• Overtemperatuur (hyperthermie) boven 41 °C
  

Welke verschijnselen heb je als je koorts hebt?

• als de lichaamstemperatuur oploopt: kou, rillerigheid en bleke gelaatskleur
• tijdens de koorts: warm, de zorgvrager kan droog en heet aanvoelen, blozen, onrust en transpiratie
• een toestand van algehele malaise, met hoofdpijn en spierpijn
• rusteloosheid en soms slapeloosheid
• geen eetlust en soms misselijkheid en braakneigingen;
• soms erge dorst, of juist geen dorstgevoel;
• toename polsfrequentie, gemiddeld tien tot vijftien slagen per minuut bij 1 °C temperatuurstijging;
• toename ademfrequentie;
• minder urineproductie;
• branderige ogen, koortsblaasjes op de lippen.

Wat gebeurt er bij een hoge temperatuur van het lichaam?

1. Bloedvatvernauwing, kippenvel, zweten
2. Bloedvatverwijding, kippenvel en rillen
3. Bloedvatvernauwing en zweten
4. Bloedvatverwijding en zweten

Wat doet het lichaam om de temperatuur van het lichaam te verlagen?

1. Snellere ademhaling en hartslag, vernauwen van de bloedvaten
2. Snellere ademhaling en transpireren
3. Transpireren, snellere ademhaling en hartslag, verwijden van de bloedvaten
4. Transpireren, vernauwen van de bloedvaten

Wat is een koude rilling?

Reactie op ontsteking

Bij een snelle, acute temperatuurstijging, kan de zogenaamde koude rilling optreden. 

Het verschijnsel koude rilling komt bijvoorbeeld voor bij een longontsteking en een nierbekkenontsteking. 

De micro-organismen die bij deze infecties in het bloed circuleren (of de giftige stoffen ervan), zijn de oorzaak van de koude rilling. Het warmteregulatiecentrum wordt geprikkeld en de temperatuur stijgt acuut. De spieren trekken zich snel samen, waardoor er warmte ontstaat.

Hoe ziet een koude rilling eruit?

1. Koudestadium (fase 1) De zorgvrager rilt van de kou, ligt te klappertanden en ligt te schudden in bed.
2. Warmtestadium (fase 2). Er is sprake van een acute temperatuurstijging. De zorgvrager kan onrustig en angstig zijn.
3. Transpiratiestadium (fase 3). De zorgvrager gaat sterk transpireren, waarbij de lichaamstemperatuur daalt. De zorgvrager heeft een bleke gelaatskleur, een snelle pols en het klamme zweet staat op zijn voorhoofd.
4. Na de koude rilling, die tien tot dertig minuten kan duren, valt de zorgvrager meestal in een diepe slaap: het lichaam moet zich herstellen.

Waar let je op wanneer een zorgvrager koorts heeft?

• bedrust
• kijk naar omgevingstemperatuur (hoge stand verwarming)
• voeding
• vocht
• licht gevoeligheid
• hygiëne (zweten)
• koortswerende middelen in overleg met arts bv paracetamol
• goede observatie en rapportage
• verwardheid

Koortsstuipen

Stuipen zijn korte, schokkende bewegingen van het gezicht, de armen en de benen. In het begin van de stuip is het bewustzijn meestal nog niet gestoord, maar al gauw is er bewusteloosheid. Stuipen duren meestal enkele minuten tot maximaal een kwartier. Hierna keert het bewustzijn weer snel terug. De eerste koortsstuipen komen meestal in het tweede levensjaar voor; na het vijfde of zesde jaar komen ze niet meer voor.

Wat moet je doen als een kind een koortsstuip heeft?

1. niets, komt vanzelf goed
2. temperaturen
3. huisarts waarschuwen
4. 112 bellen

eerst de huisarts, maar als je echt het niet vertrouwd dan 112

Bij wie komt over het algemeen ondertemperatuur voor?

1. Volwassenen
2. Ouderen
3. Baby's
4. Pubers

Zijn de lesdoelen behaald?

Aan het eind van de les

Weet ik wat een normale en afwijkende lichaamstemperatuur is?

Welke soorten thermometers ik kan gebruiken? 

Welke thermometer het meest betrouwbaar is?

De verschillende plaatsen waar je de temperatuur kan opnemen en de verschillen hierin?

Huiswerk

Maak uit je werkboek thema 1 hoofdstuk 2, observatie van de lichaamstemperatuur vragen 1 t/m 8.