1.8 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Uit het nieuws
• Huiswerk nakijken
• Herhaling: persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, onderwerp, lijdend voorwerp
• Uitleg: werkwoorden in de tegenwoordige tijd, leestekens
• Zelfstandig maken:
  opdracht 1 tot en met 7 vanaf bladzijde 65

• Terugkijken

Doelen van deze les:

1. Aan het einde van de les kun je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd juist spellen.
   
   
2. Aan het einde van de les kun de leestekens punt, komma, uitroepteken en vraagteken goed gebruiken.
   
   
3. Aan het einde van de les kun je dubbele punten en aanhalingstekens goed gebruiken.

1.8 Spelling: werkwoorden in de tegenwoordige tijd

Hoe spel je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd?

De hond ..... (graven) in de tuin.
Welk woord moet op de puntjes?

1. gravt
2. graavt
3. graaf
4. graaft

Marieke ..... (antwoorden) niet op de mail die ik haar stuurde.
Welk woord moet op de puntjes?

1. antwoordt
2. antwoord
3. antwoort
4. andwoort

........ (verliezen) jij bijna iedere wedstrijd dit seizoen?
Welk woord moet op de puntjes?

1. verliest
2. verliez
3. verlies
4. verliezen

Tegenwoordige tijd - ik

Is het werkwoord de persoonsvorm? En staat de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd? Dan gebruik je de ik-vorm als ‘ik’ voor of achter de persoonsvorm staat.

Tegenwoordige tijd - hij / zij of ze / het / u /

Bij alle andere persoonsvormen in het enkelvoud schrijf je de ik-vorm + t.

Tegenwoordige tijd - wij / zij / jullie (meervoud)

In het meervoud schrijf je de persoonsvorm zoals je het hele werkwoord schrijft.

Leestekens

Voorbeelden

Ga je vanmiddag mee naar het zwembad?

Ik vind dit echt niet leuk!

Esmee en Sarita gaan vanmiddag naar de bioscoop.

Voorbeelden

We gaan vanmiddag na school eerst naar Hamza, daarna naar Milan en vervolgens naar het centrum.

Ik was vandaag te laat, omdat de batterij van mijn wekker leeg was.

Doordat Dani mij verraadde, werd ik snel gevonden. 

Directe rede

Soms schrijf je in een tekst precies wat iemand zegt.

Je gebruikt dan de directe rede. 

De zin staat tussen aanhalingstekens.

Directe rede

Esmee belde en zei: "Ik kom iets later, want ik heb een lekke band.

In deze zin begint de directe rede na de dubbele punt. 

Directe rede

'Ik haal je wel op,' zei Tarik.

In deze zin eindigt de directe rede met een komma. 

Welke zin staat in de directe rede?

1. Jamil vertelde dat hij wat later zou komen.
2. Roxanne gaat iedere woensdag hockeyen.
3. Sean vroeg: "Kunnen we niet een andere keer afspreken?"
4. Ga je morgen met mij mee?

Hoe zit het dan met de verleden tijd?

Verleden tijd bij sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank. 

Verleden tijd bij zwakke werkwoorden

Gebruik het 't ex-kofschip als je niet weet of je -te(n) of -de(n) moet schrijven.

Mijn tante ...... (beginnen) gisteren meteen over mijn verjaardag.

Wat moet er op de puntjes komen?

1. beginde
2. beginden
3. begon
4. begonnen

Mijn moeder ..... (braden) het vlees op een laag vuurtje.

Wat moet er op de puntjes komen?

1. bradde
2. braadte
3. braade
4. braadde

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.
Mijn tante had vandaag gekookt. 

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

werkwoorden vervoegen

Zo benoem je zinsdelen.

De persoonsvorm (pv): de zin van tijd veranderen

Het werkwoordelijk gezegde (wg): 

de persoonsvorm + alle andere werkwoorden in de zin

Het onderwerp (o): wie of wat + wg

Het lijdend voorwerp (lv): wat of wie + wg + o

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.
Mijn tante had vandaag gekookt. 

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Het werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijke gezegde (wg).

Het onderwerp van een zin

Het onderwerp is het zinsdeel waarover in de rest van de zin iets gezegd wordt.

Het onderwerp vind je door de vraagproef te gebruiken.

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Het lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp.

De buurman heeft gisteren een nieuwe auto gekocht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. heeft gekocht
2. de buurman
3. gisteren
4. een nieuwe auto

Zinnen ontleden

1. Dorien en Lotte aaiden gisteren mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Aan de slag!
1.7 Grammatica

Kader maakt:
opdracht 1 t/m 3 en opdracht 5 t/m 9 op blz. 62 t/m 65.

Basis maakt: 
opdracht 1 t/m 5 op bladzijde 53 t/m 55.