3VWO

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

• Werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde.
  
• Meervoud. 
  
• Trema. 
  
• Koppelteken. 
  

Wat weet je nog van het gezegde?

"Anne heeft de hele dag op de bank gezeten." Wat is in deze zin het gezegde?

Werkwoordelijk gezegde.

Zegt iets over wat iemand doet.

Leo haalt in de zomer elke dag een ijsje met zijn broertje. 

Naamwoordelijk gezegde.

Zegt iets over wat iemand is. 

Aniek en Suus zijn kampioen ijs eten. 

Naamwoordelijk gezegde

Simon is leraar geworden. 

Simon wordt leraar. 

Simon blijft zijn hele leven leraar. 

Laura lijkt me verslaafd aan zombiefilms. 

Zwabbels

"Rianne kan heel goed koken." In deze zin staat een werkwoordelijk gezegde.

Waar

Niet waar

"De nieuwe dokter lijkt me een enge man." In deze zin staat een werkwoordelijk gezegde.

Waar

Niet waar

"Het proefwerk zal moeilijk worden." In deze zin staat een werkwoordelijk gezegde.

Waar

Niet waar

"Esther heeft een appel gegeten." Geef aan wat het gezegde is en geef aan of het een werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde is.

"Het meisje had tandarts willen worden." Geef aan wat het gezegde is en geef aan of het een werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde is.

"Ik schijn irritant te zijn." Geef aan wat het gezegde is en geef aan of het een werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde is.

Meervoud

Sommige werkwoorden die eindigen op een -f of -s, veranderen in een v of z. 

Sommige woorden die eindigen op -e hebben twee meervoudsvormen.

Woorden uit het Latijn krijgen soms in het meervoud de Latijnse uitgang.

Woorden die eindigen op -ee of -ie krijgen een trema in het meervoud. 

Klemtoon laatste lettergreep? +ën.

Klemtoon niet op de laatste lettergreep? Trema op de laatste e.

Grens --> grenzen. Maar wens --> wensen. 

Staaf --> staven. Maar fotograaf --> fotografen. 

Seconde --> secondes of seconden. 

Museum --> musea. 

Medicus --> medici. 

Idee --> ideeën.

Bacterie --> bacteriën. 

Meervoud

Bij woorden die eindigen op een klinker schrijf je 's als je het woord anders verkeerd zou uitspreken.

Bij woorden die eindigen op een onbeklemtoonde -el, -es, -et, -ik of -it, schrijf je geen extra medeklinker.

Woorden die eindigen op -man, kunnen als uitgang -lieden of -lui krijgen.

Sommige woorden hebben alleen een enkelvoud of alleen een meervoud. 

Rommel, vee, hersenen, inkomsten. 

Oma --> oma's.

Radio --> radio's.

Maar douche --> douches. 

Zakenman --> Zakenmannen, zakenlieden, zakenlui.  

Werkman --> werkmannen, werklieden, werklui. 

Dreumes --> dreumesen. 

Havik --> haviken. 

Trema 

• Verkeerde uitspraak, trema op klinker nieuwe lettergreep. 
  
• Samengestelde telwoorden.
• Géén trema, maar koppelteken in andere samenstellingen.
• Géén trema als je het niet verkeerd uit kan spreken.

Koppelteken

• Twee klinkers naast elkaar.
  
• Achternaam getrouwde mensen.
• Twee gelijkwaardige, omwisselbare, delen. 
• Cijfers, letters en symbolen.

• Samenstelling Sint of St.
  
• Sommige voor- en achtervoegsels. 
• Vaste uitdrukkingen.