4.2 Buitenlandse bemoeienis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Opschudding in de Nederlanden

4.2 Buitenlandse bemoeienis

Lesdoelen

Aan het einde van deze les...

• kun je uitleggen op welke manieren de Bourgondiërs hun macht weten te vergroten in de 14e eeuw.

• kun je met drie voorbeelden uitleggen hoe Filips de Goede het particularisme in de Nederlandse gewesten tegen ging.

• kun je uitleggen hoe de Bourgondische tijd overgegaan is in de Habsburgse Nederlanden.

De Nederlanden

• Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen.
  

• Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

• In die gebieden was een heer de baas.
•  De macht lag in handen van de Franse hertog van Bourgondië:
  Filips de Stoute (1384).

De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen. 

In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.

Nederland rond 1350

De Nederlanden hadden de volgende kenmerken:

• Gewesten
• Privileges
• Eigen wetten en munten
• Géén staat

• Particularisatie

Bourgondisch 

Nederland 

Particularisme vanuit gewesten
=
Het streven van de gewesten en steden in de Nederlanden om hun zelfstandigheden te behouden.

Filips de Stoute van Bourgondië

• 'Stout' in de zin van dapper / stoutmoedig

• Door erfenissen, verovering, aankoop en huwelijkspolitiek vergroten de Bourgondiërs hun gebied behoorlijk.

• Door de huwelijkspolitiek wordt Filips de baas van het gewest West-Vlaanderen.

Het hertogdom Bourgondië

Kaart van het hertogdom Bourgondië en de bijbehorende gebieden in het sterfjaar van Filips de Stoute (1404).

Lesdoel 1:
Noteer in je schrift

Leg uit op welke manieren de Bourgondiërs hun macht weten te vergroten in de 14e eeuw.

Filips de Goede

• Wordt genoemd als de stichter van Nederland.

• Stelde familieleden aan in bisdommen (dat gaf hem meer macht).

• Hij voerde veel veranderingen in, zodat het bestuur in de gewesten makkelijker zou worden

Machthebbers 14e en 15e eeuw

• Hertog(en) van Bourgondie 

Zij vergrootten hun grondgebied door:

• Erfenissen
• Huwelijkspolitiek
• Aankopen grond
• Verovering

Kaart van de Bourgondische gebieden in het sterfjaar van Filips de Goede (1467)

Nederlandse staatsvorming

• Oorzaak:
  Gewesten verschilden van elkaar en dat maakte besturen lastig. 

• Lastig voor de Bourgondische heersers, die meer invloed wilden.

• Gevolg: 
  Een centraal bestuur = centralisatie 

Invloed en particularisme 

• Op drie manieren de invloed vergroten en het particularisme verminderen.

1. Instellen van stadhouders (controle houden bij afwezigheid).
   
   
2. Staten-Generaal oprichtten waarbij alle losse Statenvergaderingen aanwezig waren (eenheid in beleid + bede doen).
   
   
3. Brussel instellen als hoofdstad en Frans als voertaal.

Lesdoel 2:
Noteer in je schrift

Leg met drie voorbeelden uit hoe Filips de Goede het particularisme in de Nederlandse gewesten tegen ging.

Maria van Bourgondië 

(+/-1477)

Nederlandse gewesten niet gelukkig met de centralisatie:

• Opstanden
• Groot Privilege
• 1477 huwelijk met Maximiliaan I van Oostenrijk (Habsburg)
• Habsburgse Nederlanden

• Vrede onder Habsburg

Lesdoel 3:
Noteer in je schrift

Leg uit uitleggen hoe de Bourgondische tijd overgegaan is in de Habsburgse Nederlanden.

Nederland bestond uit verschillende..........

1. Provincies
2. Staten
3. Landen
4. Gewesten

Wat wordt er bedoel met het begrip particularisme?

Wat deden de Bourgondiërs wel/nietom hun grondgebied te vergroten?

Wel

Niet

Erfenissen

Huwelijkspolitiek

Hertogen vermoorden

Veroveringen

Verdragen maken

Samenwerken

Geef een omschrijving van het begrip centralisatie.

Centralisatie

Particularisme

Wat hoort bij wat?

Een centraal bestuur

Bestuur bij gewesten zelf

Filips de Goede

Eigen wetten en regels in gewest

Statenvergaderingen

Eigen munten

Op welke manier wilde Filips de Goede het particularisme tegengaan?

1. Door mensen te doden die niet naar hem luisterden
2. Door stadshouders in te stellen
3. Door mensen geld te geven
4. Door zijn vijanden te beschermen

Tijdens het restant deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen door het filmpje in deze les te kijken.

meer informatie zoeken over dit onderwerp op internet.

de huiswerkopdrachten maken

een samenvatting maken van hoofdstuk 4.2

vragen stellen over de leerstof aan meneer De Vries

Wat heb je dit uur gedaan waar je tevreden over bent.

Waar ben je minder tevreden over / wat zou je de volgende keer anders doen?