3.4 Ruiken en proeven HA

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3.4 ruiken en proeven

Deze les

• Voorkennis
• Leerdoelen
• Uitleg over 3.4 (één les!)
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck

Volgende les: practicum over 3.4. Neem je boeken wel mee! 

Leerdoelen:

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.

Wat hoort in dit rijtje niet thuis?
smaak – geur – geluid – zuurstof – licht
a) Noteer het juiste antwoord.
b) Leg je antwoord uit!!

Wat is de prikkel voor het reukzintuig?

1. Smaak
2. Geurstoffen
3. Impulsen
4. Receptoren

Hoe heten de zichtbare bultjes op je tong waarmee je smaak proeft?

1. Uitsteeksels
2. Umami-receptoren
3. Smaakpapillen
4. Smaakpupillen

In welk orgaan zit dit zintuig?

1. Huid
2. Neus
3. Mond
4. Oor

'Zoet' is een smaak. Kun je nog meer smaken noemen? Er zijn er in totaal 5.

De neus 

Ruiken doe je met reukzintuig in je neus.

Reukzintuig neemt geurprikkels waar --> 

prikkel wordt impuls --> impuls via reukzenuw

 naar hersenen --> hersenen geven aan welke 

geur het is.

Waarvoor is reuk belangrijk?

Reukzintuig

Reukzintuig bevat duizend verschillende type zintuigcellen voor geuren.

Iedere nieuwe geur komt ook in je geheugen terecht.

nl.mozaweb.com

Proeven

Ruiken helpt bij het waarnemen van een smaak.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van

de smaakzintuigen en van het reukzintuig samen.

Tong

Is ruw: op je tong liggen kleine uitsteeksels. Dit zijn smaakpapillen.
Hiertussen liggen smaakzintuigen.
Smaakstoffen prikkelen de smaakzintuigen.

nl.mozaweb.com

Vijf soorten smaakzintuigen

• Zoet
• Zout
• Bitter
• Zuur
• Umami (hartig) 

Je kunt meer smaken proeven, doordat 

je reukzintuig en smaak-zintuig samenwerken. Via de keelholte gaan geurstoffen naar het reukzintuig. Hersenen combineren de informatie,

Hoe neem je smaak waar?

Wat is lekker?

Hangt ook af van:

• uiterlijk
• warmte- of koudezintuigjes (temperatuur)
• tastzintuigen (structuur)
• eetgewoontes / culturen

Je hersenen combineren dit allemaal.

Maken par 3.4

Basis: 1, 3 t/m 6, 8, 10, 12 t/m 14

Extra oefening: 7, 9 en 11

Verdieping: 8

Leerdoelencheck (klassikaal)

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.

Je loopt de keuken in, daar staat een appeltaart, net uit de oven. Wat is de juiste volgorde van onderstaande gebeurtenissen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Er komen geurstoffen vrij uit de appeltaart

Je reukzintuig wordt geprikkeld

Je weet wat je ruikt: appeltaart

Er gaan berichten van je reukzintuig naar je hersenen

Je besluit een stukje taart te nemen

Er gaan berichten van de hersenen naar je armspieren