2.1 Handel en nijverheid in de Republiek CMV

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

H2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

Lesplanning

Welkom en intro (10 min.)

Lesdoelen (5 min.)

Oriëntatie en herhaling (10 min.)

Intro Gouden Eeuw (10 min.)

Het ontwikkelen van de handel (20 min.)

Opdrachtjes (15 min.)

Afsluiting (15 min.)

Lesdoel

Aan het eind van dit hoofdstuk kun je:

• uitleggen hoe de economie in Holland in de late middeleeuwen veranderde en waarom dat belangrijk was.
•     een beschrijving geven van de economie van de Republiek

.

•     uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC en de WIC daarbij hadden.
•     een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij.

Intro Gouden Eeuw

https://youtu.be/9WF3vST9unU

De Oostzeevaart

• Hanzesteden werden vervangen door Holland
• Graan en hout voor Nederlandse luxe producten
• Wordt ook wel Moedernegotie genoemd
  

Welke producten:

• Graan, hout en bont
• Wijn, zuidvruchten en zout
• Specerijen, zoals peper en nootmuskaat
  
• Suiker en tabak
• Boter, kaas en vlees
• Groenten, of hennep en vlas
  

Holland en Amsterdam

• Amsterdam vervangt Antwerpen
• Amsterdam werd de stapelmarkt van Europa
• Er ontstaat handelskapitalisme
  

Hoe wordt de Republiek rijk? (1)

• 1568-1648: Tachtigjarige oorlog (Nederlandse Opstand)

• Oorlog is in principe slecht voor de handel, maar de oorlog werd vooral in de Zuidelijke Nederlanden uitgevochten (huidige België)

• Haven van Antwerpen werd afgesloten: kooplieden vluchten naar Holland (Amsterdam)

Hoe wordt de Republiek rijk? (2)

• Nederland heeft niet heel veel graan 

• Oplossing: goedkoop graan halen uit Oostzeegebied in ruil voor producten uit Nederland 
  

• Nederland heeft hierdoor al in de 16e eeuw veel ervaring met scheepsbouw en handelsnetwerken in heel Europa
  

• Amsterdam wordt handelscentrum van Europa en uiteindelijk de wereld

Stapelmarkt

De Beurs

De Amsterdamse Beurs vanaf het Rokin op de prent van C.J. Visscher uit 1612

De beurs na de uitbreiding van 1668 met links de nieuwe galerij die op de brug was gebouwd, en aan de buitenkant het Mercuriusbeeld: Job Berckheyde, De oude beurs van Amsterdam, circa 1670, Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam

De Beurs

Amsterdamse kooplieden ontmoette elkaar sinds het midden van de 16e eeuw al op vaste tijden en op vaste plaatsen. Op den duur waren er zoveel kooplieden dat zij een eigen gebouw eiste.
de beurs had een zuilengalerij waarbij iedere zuil genummerd was. Elke tak van handel had zo zijn eigen zuil.

Gekochte goederen werden niet direct doorverkocht, maar werden opgeslagen in pakhuizen. De kooplieden wachtte tot een koper die de hoogste prijs wilde betalen.
Bijvoorbeeld: een kooplied slaat graan op en wacht tot er een hongersnood uitbreekt. De uithongerende mensen zijn bereid om het meest te betalen.

Stapelmarkt:
Plaats waar goederen in pakhuizen worden opgeslagen en vandaar verder worden verhandeld.

Wisselbank

Beurs

Pakhuizen

Grachtenpanden

De prachtige panden uit die tijd staan er ]nog. Tegenwoordig komen er miljoenen toeristen naar Amsterdam voor de mooie gebouwen uit die tijd.

Kleine bootjes vervoerden goederen via de grachten naar de grachtenpanden van rijke kooplieden.

Goederen van over de hele wereld kwamen aan in Amsterdam.

Via deze balken takelden ze de goederen naar de bovenste verdiepingen van grachtenpanden, waar spullen werden bewaard. 

Als je naar de huizen kijkt zie je dat ze vaak smal zijn. Je moest in die tijd belasting betalen over hoe breed je huis was.

De Stapelmarkt

Het paleis op de Dam was het stadhuis van Amsterdam in de Gouden eeuw. 

Dit is de waag. Hier werden goederen gewogen. 

Mensen van over de héle wereld kwamen naar Amsterdam om te handelen.

Amsterdam wordt handelscentrum van Europa

Opdrachten

Gebruik 2.1 en je aantekeningen en maak de volgende opdrachten:

3, 4, 5 en 8

Video

Wat is de Gouden Eeuw? (3:20)

Geef vier redenen voor het ontstaan van de 'Gouden Eeuw' EN

Geef drie gevolgen van de 'Gouden Eeuw'

De Gouden Eeuw

H2.1 Handel en nijverheid in de Republiek

Lesplanning

Welkom en intro (10 min.)

Lesdoelen (5 min.)

Herhaling (15 min.)

Slavernij (15 min.)

Filmopdracht (20 min.)

Bespreken (10 min.)

Opdrachtjes (15 min.)

Lesdoel

Aan het eind van dit hoofdstuk kun je:

• uitleggen hoe de economie in Holland in de late middeleeuwen veranderde en waarom dat belangrijk was.
•     een beschrijving geven van de economie van de Republiek

.

•     uitleggen hoe de economie van de Republiek onderdeel werd van de wereldeconomie en welke rol de VOC en de WIC daarbij hadden.
•     een verband leggen tussen de driehoekshandel, de slavenhandel en de plantageslavernij.

Herhaling

Handelskapitalisme & Wereldeconomie

Wereldeconomie: VOC

1602 opgericht uit voorcompagnieën

Handelsmonopolie met 'De Oost' (Indonesië, China, Japan)

Handel in specerijen, producten als porselein naar NL

Recht op oorlog voeren in Azië

1621: Oprichting West-Indische Compagnie (WIC)

WIC, slavenhandel en plantageslavernij

WIC: Driehoekshandel

Geweren, ijzer, textiel

Slaven, goud, ivoor

Suiker, koffie, tabak

'Door of No Return'
Fort Elmina, Ghana

Interieur van een slavenschip

Slavenmarkt Paramaribo

Werken op een plantage

Plantageslavernij

• 600.000 mensen verhandeld
  
• Koffie, suiker, tabak verbouwen
• 100 uur per week werk
• Lijfstraf als je niet/slecht werkte
  
• Eigen taal en cultuur verboden
• Verzet: marrons
• Afschaffing eind 19^e eeuw
  

Opdrachtjes uit het boek