H.27 en 28

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Les 27: functies van een alinea

Even ophalen:
Wat is de functie van een inleiding?

De functie van een inleiding

- Lezer nieuwsgierig maken door:

* reden geven waarom hij/zij de tekst schrijft.

* alvast een voorbeeld te geven

* de opbouw van de tekst te geven

* zijn/haar mening verwoorden

* alvast de belangrijkste informatie geven

Even opfrissen:
wat is de functie van de kern van een tekst?

Kern van de tekst

bestaat uit meerdere alinea's die verband met elkaar hebben.De verbanden kunnen zijn:

opsomming, voorbeeld, tegelstelling, doel-middel, vraag - antwoord, oorzaak-gevolg, mening of een argument. 

even opfrissen:
wat is de functie van het slot van een tekst?

De functie van het slot

Het slot kan verschillende functies hebben, namelijk: 

- een samenvatting geven van de tekst

- een conclusie trekken

- een vraag stellen

- een verwachting voor de toekomst uitspreken

Les 28: woordspeling en beeldspraak

Woordspeling

- Je op het verkeerde been zetten en je laten nadenken.

- Humoristisch

Woordspeling

- Gebruik van woorden met een dubbele betekenis

De duiker was diep gezonken.

(diep zinken = ....)

- Het aanpassen van woorden of  letters

Iedereen heeft recht op mijn mening.

Het is eigenlijk: iedereen heeft recht op zijn mening

Betekenis hier: je bent eigenlijk een beetje arrogant als jij iedereen jouw mening wil opdringen. 

Beeldspraak 

- Bij beeldspraak gebruik je woorden in een
   figuurlijke betekenis --> je gebruikt een beeld.

- Er is sprake van een overeenkomst tussen object en het beeld
- Goede beeldspraak maakt een (gesproken) tekst mooier,
   duidelijker en krachtiger.

Beeldspraak

LETTERLIJK                                                               FIGUURLIJK

BEELDSPRAAK

• VERGELIJKING
• METAFOOR
• PERSONIFICATIE

VERGELIJKING

WERKELIJKHEID (OBJECT)                BEELD

Raoul voelt zich als een vis in het water

Hij heeft een hart van goud

Je kamer lijkt wel een zwijnenstal

Ze is een schat van een meid.

Vergelijking

Bij een vergelijking hoort meestal het woordje ALS of LIJKT.

Lees: ZOALS --> IS NET

Zo ziek als een hond.

Je lijkt wel een verzopen hond.

Wat een vuile hond, ben jij!

Je kamer ziet eruit ALS

.....een zwijnenstal.

Bij een vergelijking heb je....

1. een object (de werkelijkheid) en een subject (beeld)
2. alleen maar een beeld
3. een kenmerk van een persoon op een levenloos ding

Metafoor

• Bij het metafoor vallen het object en het beeld samen.
• Je vervangt het object helemaal door het beeld

Bijvoorbeeld:

- DIE ZWIJNENSTAL moet je eerst opruimen.          

- DIE KLEUTER zit in 5 VWO.

Metaforen komen vaak voor in spreekwoorden

Metafoor

Het object/ de werkelijkheid wordt helemaal vervangen door het beeld. Het is er nog wel, maar wordt niet genoemd. Je moet het figuurlijk zien.

Het schip der woestijn (kameel)
Een tsunami van nieuwe voorschriften (een enorme berg)
Een vruchtbare vergadering (een vergadering met resultaat)
Zij is een spin in het web  (zij heeft veel contacten)

Ruim die.....

(werkelijkheid??)

zwijnenstal eens op!

(beeld!!)

Bij een metafoor heb je....

1. Alleen maar een beeld
2. Een beeld en de werkelijkheid
3. altijd het woordje ALS
4. HUH? watte? weet het niet meer...

Personificatie

• Je geeft een voorwerp, plant, dier of abstract begrip (liefde, verdriet) menselijke eigenschappen

Bijvoorbeeld:

- De zon doet zijn best tevoorschijn te komen

- Die kozijnen schreeuwen om een verfbeurt.

Personificatie

Met een personificatie stel je een levenloos ding voor als een persoon, je kent menselijke eigenschappen toe aan een ' dood'  ding.  Bijvoorbeeld:

 

De zon streelde onze wangen

Het gevaar loerde op elke hoek van de straat
Schreeuwende kleuren
Papier is geduldig

Zuchtend en kreunend kwam mijn auto tot stilstand

Even oefenen

De wind huilt...

1. metafoor
2. personificatie
3. vergelijking

de samenleving is ziek

1. is een metafoor
2. is een vergelijking
3. is een personificatie

''sterren op het ijs''! laten we kijken!

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. wat anders.....

Hij is zo sterk als een beer.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

Het opvangkamp bood de vluchtelingen een veilige haven.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

Leon, een boom van een vent, sloeg de inbreker neer.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

De kerktoren kijkt uit over de hele stad.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

Esmeralda is een draak van een vrouw.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

De zon lachte hem stralend toe.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

De minister-president staat aan het roer van de regering.

1. metafoor
2. vergelijking met als
3. personificatie
4. vergelijking zonder als

Huiswerk:

H.27: maken 1 t/m 10

H.28: maken 1 t/m 13