Overige hormonen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Het hormoonstelsel

Overige hormonen uit de hypofyse, geslachtsorganen en alvleesklier 

Feedbacksysteem hormoonstelsel

Hormonen uit de hypofyse

ADH is het anti-diuretisch hormoon 

(Dreigend) vochttekort (hitte, grote inspanning, sterke transpiratie, braken en diarree)

Oxytocine

Vlak voor, tijdens en kort na de bevalling (weeën, stuwen van moedermelk, knuffelhormoon)

Prolactine

Aanmaak van moedermelk in de melkklieren (voor en na bevalling)

Geslachtshormonen

Onderdeel van de hormoonketen hypothalamus – hypofyse –eierstokken/testikels. 

Oestrogeen en testosteron (andere hoeveelheden man/vrouw) Stimuleren de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken

Welke secundaire geslachtskenmerken ken je?

Hormonen in de menstruatiecyclus en zwangerschap

Het ei-rijpingshormoon (FSH > follikel stimulerend hormoon) en eispronghormoon (LH > luteïniserend hormoon) stimuleren de eierstokken om achtereenvolgens oestrogenen en progesteron te maken.

Oestrogenen > baarmoederslijmvlies, stemming en gedrag. Progesteron > baarmoederslijmvlies en houdt zwangerschap in stand.

Geslachtshormonen bij de man

FSH en LH bevorderen de aanmaak van testosteron in de testikels. Testosteron is verantwoordelijk voor de spierontwikkeling, zin in seks, aanmaak van zaadcellen en agressief gedrag.

De eerste dag van de menstruatie wordt gerekend als de eerste dag van de menstruatiecyclus.
Welke dag van de laatste menstruatie wordt gerekend als als de eerste dag van een zwangerschap?

1. De laatste dag van de laatste menstruatie
2. De eerste dag van de laatste menstruatie
3. 14 dagen na de eerste dag van de menstruatie
4. De laatste dag dat je de pil moet innemen

Alvleesklierhormoon

De eilandjes van Langerhans in de alvleesklier (pancreas) produceren hormonen. De α-cellen maken glucagon dat de bloedsuiker (glucosespiegel) verhoogt. De β-cellen maken insuline dat de bloedsuiker verlaagt.

Hoe ziet de pancreas er uit?

de kop - dikste deel

lichaam - middelste deel

staart - eind deel

Loopt tot aan de milt

(waar ligt de milt?)

Waar in het lichaam ligt de milt

1. rechtsboven in de buik achter de lever
2. onderbuik achter de darmen
3. bovenbuik naast de rechter nier
4. linksboven in de buik achter de maag

Van welk orgaanstelsel in de pancreas een onderdeel?

1. Ademhalingsstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Voortplantingsstelsel
4. Spijsverterings organen

Waar ligt het pancreas?

1. A
2. B
3. C
4. D

Functies pancreas

1. maken verteringssappen - naar de darm - exocriene functie

2. maken hormonen - insuline en glucagon - endocriene functie

de hormonen worden gemaakt in de Eilandjes van Langerhands

Bloedsuikerregulatie

Vragen?

Leg uit in je eigen woorden

Hoe werkt de glucoseregulatie?

Glucose

Glycogeen

Glucagon

Bouwsteen van koolhydraten

Lange koolhydraatketen

Hormoon dat glucose vrijmaakt

Vragen?

Syndroom van Cushing

Zeldzaam

Hoeveelheid Cortisol is verhoogd

Vaker bij vrouwen

Meerdere oorzaken:

In de hypofyse

De bijnieren zelf

Elders in het lichaam

Verschil

Tussen syndroom van Cushing en ziekte van Cushing

Syndroom van Cushing: verzamelnaam voor klachten die ontstaan door een verhoogde hoeveelheid cortisol

Ziekte van Cushing: door goedaardige tumor in de hypofyse

Oorzaken

Hypofysetumor; goedaardig (ziekte van Cushing)

Bijniertumor; goedaardig (syndroom van Cushing)

Kwaadaardige bijniertumor komen zelden voor

Andere oorzaken:

Goedaardige en kwaadaardige tumoren buiten hypofyse bv longkanker

Medicatie met corticosteroïden

Diagnose

Ingewikkeld

Door endocrinoloog

In verschillende stappen:

1. verdenking; anamnese en lichamelijk onderzoek

2. Aantonen verhoogd cortisolgehalte

3. Uitsluiten van andere oorzaken

4. Gerichter aanvullend onderzoek

Behandeling

Operatief verwijderen van de tumor

Soms gevolgd door bestraling of medicatie

Ziekte van Cushing

Mini documentaire:

Verhaal van Isabel van Gennip met ziekte van Cushing

15 minuten

https://www.youtube.com/watch?v=hsIIS1FTvN8