1W4 Het spier- en skeletstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

4

Het spier- en skeletstelsel

Na deze les...

1 Kan je vier functies van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding van het skelet

2.1 De functie van het skelet

1 bescherming van organen

hersenen, longen en hart, darmen worden door botten beschermd.

2.1 De functie van het skelet

2 vorm en stevigheid

het geeft het lichaam zijn houding en zorgt voor stevigheid van het lichaam

2.1 De functie van het skelet

3 beweging

• ze zijn een aangrijppunt voor spieren; hierdoor kunnen spieren aan botten trekken om ze te laten bewegen
• gewrichten zorgen ervoor dat botten kunnen bewegen

2.1 De functie van het skelet

4 aanmaak van bloedcellen

rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes worden in het rode beenmerg gemaakt

2.2 De bouw van botten

4 aanmaak van bloedcellen

rode, witte cellen en bloedplaatjes worden in het rode beenmerg gemaakt

beenvlies (periost)

1

compact bot

2

sponzig bot

3

beenmerg

4

2.2 De bouw van botten

Lees De bouw van botten tot en met Afb. 2 (op blz 27)

• geef antwoord op de vraag
• wat doet elke botlaag?

2.2 De bouw van botten

1 Het botvlies ligt om het botweefsel

• het bevat bloedvaten en zenuwen
• het beschermt het bot
• het laat bot in de breedte groeien

2.2 De bouw van botten

2 In het compacte deel liggen de botcellen in kringen dicht bij elkaar

• botcellen krijgen voeding en zuurstof vanuit het kanaal, waar bloedvaten lopen (haverskanaal)

haverskanaal

h

2.2 De bouw van botten

3 In het sponzige deel liggen de botcellen verder uit elkaar waardoor holtes ontstaan.

• 4 rood beenmerg: de holte is gevuld met bloedvormende cellen
• 4 geel beenmerg: de holte is gevuld met vetweefsel

holte met beenmerg

b

2.2 De bouw van botten

Botcellen liggen in een tussencelstof van kalkzouten en lijmstof.

• kalk zorgt voor de stevigheid
• lijmstof zorgt voor buigzaamheid

2.2 De bouw van botten

Bij kraakbeen liggen de cellen in groepjes bij elkaar in een tussencelstof van

• lijmstof zorgt voor buigzaamheid
  
• vezels zorgen voor stevigheid

Kraakbeen zit om de uiteinden van botten, vangen grote druk op

Baby's en kinderen hebben veel kraakbeen

Bij volwassenen en ouderen neemt het kraakbeen af

2.2 De bouw van botten

1 lange beenderen (pijpbeenderen)

lange botten met een verdikt uiteinde...

• armen en benen
• vingers en tenen

2.2 De bouw van botten

2 platte beenderen

platte botten hebben hun buitenlaag dicht bij elkaar:

• schedel
• borstbeen en ribben
• heupbeen

2.2 De bouw van botten

3 onregelmatige beenderen

botten met een aparte vorm:

• wervels
• kaak en botten in het gezicht

2.3 Het skelet van de mens

Elk bot (van de in totaal 206) heeft een naam. Sommige namen vormen een groep botten...

• borstkas (thorax)
• schoudergordel
• bekken
• ledematen (extremiteiten)

schedelbeenderen

bovenkaak

onderkaak

halswervels

borstwervels

lendenwervels

heiligbeen

staartbeen

sleutelbeen

borstbeen

ribben

het heiligbeen zijn vergroeide wervels

de heupkom

het staartbeen (stuitje)

heupbeen

sleutelbeen

schouderblad

schouderkop

opperarmbeen

schouderkom

membraan

ellepijp (pinkzijde)

spaakbeen (duimzijde)

opperarmbeen

handwortelbeentjes

ellepijp

spaakbeen

middenhandsbeentjes

vingerkootjes

dijbeen

kuitbeen

scheenbeen

middenvoetsbeen

voetwortelbeen

sprongbeen

teenkootje

hielbeen

Na deze les...

1 Kan je vier functies van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding van het skelet

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Kan je vier functie van bot noemen

2 Leg je uit waaruit het botweefsel bestaat

3 Kan je namen van botten noemen bij een afbeelding

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

zelf maken

H2 Het spier- en skeletstelsel

• Opdracht 1 t/m 6