23VV AFP wk7

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

M1W1

7

Hormoonstelsel

A.M12H1

hormoonstelsel

Leerdoelen Anatomie...

• Je noemt de hormonen die de bijnieren en gonaden maken en hun effect. 

de bijnieren zijn twee organen die als een kapje op de nieren liggen...

• het bestaat uit een schorsdeel (buitenkant) en een mergdeel (binnenkant), dat elk eigen hormonen maakt

1.4

bijnieren

het schorsdeel (cortex) is verdeeld in een aantal laagjes...

• elk laagje maakt zijn eigen hormoon
• het mergdeel (medulla) maakt hormonen die nauw verbonden zijn met het zenuwstelsel

1.4

bijnieren

het schorsdeel (cortex) maakt...

1. aldosteron
2. cortisol
3. geslachtshormonen

1.4

bijnieren

1 aldosteron

• stimuleert de nier om méér zout (natrium) vast te houden
• gevolg: meer vocht heropname, dus bloeddruk stijging

1.4

bijnieren

1

2 cortisol

• stimuleert bij stress de lever om glucose vrij te maken
• remt de afweerreactie af

1.4

bijnieren

2

3 geslachtshormonen

• stimuleert het lichaam in uiterlijk en gedrag op het gebied van mannelijke (androgyne) en vrouwelijke (oestrogene) kenmerken

1.4

bijnieren

3

het mergdeel maakt...

1. adrenaline
2. noradrenaline

1.4

bijnieren

1 adrenaline

• brengt het lichaam in de alerte toestand: "vecht of vlucht"
• snel uitgewerkt

1.4

bijnieren

2 noradrenaline

• brengt het lichaam in de alerte toestand: focus vasthouden
• werkt langer

1.4

bijnieren

bij stress zijn dus 3 hormonen betrokken: cortisol, adrenaline en noradrenaline

cortisol zoekt de doelcellen op via het bloed

(nor)adrenaline zoekt de doelcellen op via zenuwen

1.4

bijnieren

(nor)adrenaline

cortisol

de geslachtsklieren (gonaden) maken mannelijke of vrouwelijke hormonen...

• vrouw: oestrogeen, progesteron
• man: testosteron

1.6

geslachtsklieren

1 oestrogeen

• zorgt voor alle vrouwelijke kenmerken
• verdikt de baarmoederwand

2 progesteron

• maakt innesteling mogelijk (zwangerschap)

1.6

geslachtsklieren

3 testosteron

• zorgt voor alle mannelijke kenmerken
• laat spieren, botten groeien

1.6

geslachtsklieren

P.M12H3

hormoonstelsel

Leerdoelen Pathologie...

• Je beschrijft de lichamelijke gevolgen van te veel of te weinig productie van bijnierschorshormonen. 

een te actieve schildklier heet hyperthyreoïdie...

• oorzaak: virale infectie (thyreoïditis), kanker en auto-immuun (ziekte van Graves)
• gevolg: te grote aanmaak van schildklierhormoon (thyroxine)

3.2

schildklier

hyperthyreoïdie

• hierdoor verloopt de stofwisseling te snel
• klachten als moe, afvallen, trillen, hartklachten en irritatie (nerveus), enz.

3.2

schildklier

de bijnierschors (zone 2) kan te snel werken...

• er wordt teveel cortisol gemaakt
• hierdoor geeft de lever teveel glucose af aan het bloed (hyperglykemie)
• hierdoor breekt vet moeilijk af

3.3

bijnieren

• hierdoor stijgt de bloeddruk
• dit wordt ook syndroom van Cushing genoemd

3.3

bijnieren

de bijnierschors (zone 1) kan te traag werken...

• er wordt te weinig aldosteron gemaakt
• hierdoor worden alle inspanningen moeilijk

3.3

bijnieren

• er ontstaan lichamelijke en geestelijke klachten

3.3

bijnieren

• bruine verkleuring van de huid (hyperpigmentatie)
• dit wordt ook ziekte van Addison genoemd

3.3

bijnieren