Samentrekking 3havo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Foutieve samentrekking

Bij een lange zin mag je vaak de tweede keer het woord weglaten: 'Hij gaat naar school en daarna naar de sportschool.'

Het woord mag niet weggelaten worden:

1. als het niet dezelfde functie heeft (ow-lv-mv)

2. als het woord niet dezelfde woordsoort is (bv hww- zww)

3. als het woord niet dezelfde betekenis heeft

Regel 1

1. Als de zinsdelen van beide zinnen een andere functie hebben.

Bijv. 

De saxofoniste stond op het podium en werd een bos bloemen overhandigd. 

(De saxofoniste is weggelaten in de tweede hoofdzin. Echter is de saxofoniste in de eerste hoofdzin het onderwerp, maar in de tweede hoofdzin een meewerkend voorwerp.)

Regel 2

1. Als het woord dat je weglaat in de tweede zin een ander woordsoort is.

Bijv.

Ik wil graag naar Spanje op vakantie en in Griekenland wonen.

(Het werkwoord 'wil' in in de eerste hoofdzin een zelfstandig werkwoord, maar in de tweede hoofdzin een hulpwerkwoord.)

Regel 3

1. Als het (werk)woord dat je weg wil laten een andere betekenis heeft.

Bijv.

Zij maakte eerst het bed op en daarna zichzelf.

(In de eerste hoofdzin heeft het woord opmaken (het bed opmaken) een andere betekenis dan in de tweede hoofdzin (zich opmaken). 

Foutieve samentrekking of niet?

Jan geeft weinig om Marieke, maar haar wel heel veel aandacht.

1. foutieve samentrekking
2. goede samentrekking

Welk soort foutieve samentrekking?

Jan geeft weinig om Marieke, maar haar wel heel veel aandacht.

1. Verschil in zinsdeel
2. Verschil in woordsoort
3. Verschil in betekenis

Foutieve samentrekking of niet?

Mireille heeft haar vriendin gefeliciteerd en ook een cadeau gegeven.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking

Welk soort foutieve samentrekking?

Mireille heeft haar vriendin gefeliciteerd en ook een cadeau gegeven.

1. Verschil in zinsdeel
2. Verschil in woordsoort
3. Verschil in betekenis

korte toelichting

'haar vriendin' was in de eerste hoofdzin het lijdend voorwerp. In de tweede hoofdzin was 'aan haar vriendin' het meewerkend voorwerp. Vandaar dat 'haar vriendin' niet weggelaten mag worden in deze samentrekking.

Foutieve samentrekking of niet?
Zijn broek is heel duur en vind ik zo lelijk!

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking

Welk soort foutieve samentrekking?

Zijn broek is heel duur en vind ik zo lelijk!

1. Verschil in zinsdeel
2. Verschil in woordsoort
3. Verschil in betekenis

Foutieve samentrekking of niet?

Streekromans interesseren me niet en lees ik dus niet.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking

Welk soort foutieve samentrekking?

Streekromans interesseren me niet en lees ik dus niet.

1. Verschil in zinsdeel
2. Verschil in woordsoort
3. Verschil in betekenis

korte toelichting

In de eerste hoofdzin was 'streekromans' het onderwerp en in de tweede hoofdzin het lijdend voorwerp.

Foutieve samentrekking of niet?
Ik heb een fiets gekregen en uitgeprobeerd op mijn verjaardag.

1. goede samentrekking
2. foutieve samentrekking