2W3 Het bloed en de bloedsomloop

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

3

Het bloed en de bloedsomloop

Na deze les...

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

3.6 Het lymfestelsel

Het lymfestelsel heeft de taak om vloeistof af te voeren...

• waarin gevaarlijke stoffen zitten (zoals ziekteverwekkers, niet-lichaamseigen stoffen)
• waarin (een deel van de) afvalstoffen zitten

3.6 Het lymfestelsel

Lymfe bestaat uit...

• water
• lymfecellen (soort witte bloedcel)
• afval
• bouwstenen van vetten vanuit de vertering

3.6 Het lymfestelsel

Lymfevaten hebben kleppen om terugstroom te voorkomen.

3.6 Het lymfestelsel

Meerdere lymfevaten leiden naar een lymfknoop.

In een lymfeknoop wordt de lymfe gezuiverd...

• van ziekteverwekkers
• van cel resten, kankercellen
• giftige stoffen

3.6 Het lymfestelsel

Lymfeknopen liggen verspreid in het lichaam, maar vooral op plaatsen waar contact met de buitenwereld mogelijk is...

• mondkeelholte (amandelen)
• luchtwegen en darmen
• oksels en liezen

3.6 Het lymfestelsel

Schone lymfe komt weer in de bloedbaan terecht.

Via de borstbuis komt schone lymfe in de armader bij het sleutelbeen.

3.7 Het immuunsysteem

• Antigenen zijn lichaamsvreemde stoffen. Witte bloedcellen komen dan in actie om weerstand te bieden.

• Ziekteverwekkers (pathogenen) zijn bepaalde bacteriën, virussen, schimmels en parasieten.

3.7 Het immuunsysteem

Weerstand bieden gebeurt op twee manieren.

• 1 ziekteverwekkers verteren
• Witte bloedcellen 'pakken' een ziekteverwekker en verteren ze (korrelcellen)

• Verteren gebeurt aspecifiek.

3.7 Het immuunsysteem

Weerstand bieden gebeurt op twee manieren.

• 2 antistoffen maken
• Witte bloedcellen doden de ziekteverwekkers met antistoffen (afweereiwitten) (lymfecellen)

3.7 Het immuunsysteem

Wanneer een antistof matcht met de  ziekmaker, zal deze sterven

• samenklonteren
• celmembraan lek prikken, waardoor de ziekmaker sterft

• Antistoffen zijn specifiek.

3.7 Het immuunsysteem

Weerstand bieden tegen ziekteverwekkers.

1. de natuurlijke weg
2. de kunstmatige weg

3.7 Het immuunsysteem
natuurlijke immuniteit

• je maakt zelf antistoffen doordat je de ziekte doormaakt
• je krijgt antistoffen vanuit de borstvoeding

3.7 Het immuunsysteem
natuurlijke immuniteit

• de eerste keer dat je ziek wordt duurt het even voordat de specifieke antistof gemaakt is.
• een witte bloedcel onthoudt dit voor een volgende keer.
• de tweede keer wordt de ziekmaker herkend en liggen de antistoffen klaar > je blijft gezond

3.7 Het immuunsysteem
kunstmatige immuniteit

• je maakt zelf antistoffen doordat je een vaccin (met een zwak ziekteverwekker) de ziekte doormaakt
  
• je krijgt antistoffen van een plasmadonor
• preventief een ziekte voorkomen of sneller genezen is het doel

3.7 Het immuunsysteem
kunstmatige immuniteit

difterie	meningokokken acwy
kinkhoest	humaan papilloom virus
tetanus	hepatitis b
polio	h. influenza b
bof	pneumokokken
mazelen
rode hond

Na deze les...

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Vertel je waar lymfe uit bestaat en wat het doet, inclusief een lymfeknoop

2 Vertel je waar schone lymfe uitmondt

3 Geef je aan hoe het lichaam zorgt voor afweer tegen ziekteverwekkers

4 Geef je aan wat het kenmerk is van natuurlijke en kunstmatige immuniteit

zelf maken

H3 Het bloed en de bloedsomloop

• Opdracht 14 t/m 16