5.4. Van goud naar zilver

5.4. Van goud naar zilver
Machtsstrijd, Johan de Witt en het rampjaar 1672
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

In deze les zitten 32 slides, met tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

5.4. Van goud naar zilver
Machtsstrijd, Johan de Witt en het rampjaar 1672

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoel
Je kunt uitleggen waarom Engeland en Frankrijk met de Republiek in oorlog raken. 

Je kunt uitleggen waarom de oorlogen van de Republiek leidden tot een vermindering van het succes van de handel.

Slide 3 - Tekstslide

Controle vragen
1. Ik kan de strijd tussen de staatsgezinden en Oranjegezinden uitleggen

2. Ik kan uitleggen waarom Engeland en Frankrijk met de Republiek in oorlog raken

3. Ik kan uitleggen waarom de oorlogen van de Republiek leidden tot een vermindering van het succes van de handel

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Willem II wilde koning worden...
  • Staatsgreep door Amsterdam aan te vallen mislukt
  • Sterft op jonge leeftijd (met zwangere vrouw)
  • Regenten zijn woedend en roepen geen nieuwe stadhouder uit

Slide 6 - Tekstslide


Zonder stadhouder verder
1650-1672


  • De stadhouder (Prins van Oranje) is de hoogste militaire baas in de Republiek
  • Als stadhouder Willem II in 1650 plotseling overlijdt is zijn zoon nog niet eens geboren (pas acht dagen later)
  • Sommige regenten zijn van mening dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen!






Johan de Witt werd in 1653 de nieuwe raadspensionaris. Tijdens een oorlog met Engeland liet hij een sterke vloot bouwen waarmee Michiel de Ruijter in 1667 de Engelsen versloeg.

De Witt was fel anti-stadhouder: "Vertrouw nooit een Oranje", had zijn vader ooit tegen hem gezegd.

Slide 7 - Tekstslide

1e stadhouderloze tijdperk
Oranjegezinden VS staatsgezinden

Slide 8 - Tekstslide

Johan de Witt
Raadspensionaris van Holland
1653

Slide 9 - Tekstslide

Geen stadhouder - 1650 - 1672
  • Johan de Witt was de leider van de Staten-Generaal
  • Probeerde de zeehandel zoveel mogelijk open te houden
  • Probeerde te voorkomen dat gewesten een nieuwe stadhouder zouden aanstellen 

Slide 10 - Tekstslide

Aantekeningen

Slide 11 - Tekstslide

Lodewijk (Louis) XIV
koning van Frankrijk
Twee nieuwe vijanden 
 Koning Louis XIV van Frankrijk en Karel I van Engeland

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Tekstslide

1e Engelse zeeoorlog 1652-1654

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Tekstslide

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Video

Slide 18 - Tekstslide

Aantekeningen

Slide 19 - Tekstslide


Het Rampjaar
1672



  • In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.
  • Op zee wist De Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak






Aan het einde van de middag drongen opgehitste, dronken en woedende schutters de gevangenis binnen en sleurden de broers naar buiten. Cornelis bezweek onder de slagen van geweerkolven. Johan werd door notaris Van Soenen met een piek in zijn gezicht gestoken. Daarna schoot luitenant-ter-zee Maerten van Valen hem van achteren met een pistool in zijn hoofd.

De lijken werden geheel ontkleed, op het Groene Zoodje aan de wipgalg ondersteboven opgehangen, opengereten en gecastreerd. Tenen, vingers, oren, neuzen, lippen en tongen werden afgesneden. De ingewanden werden uit de lichamen gehaald en volgens de ooggetuige en dichter-industrieel Joachim Oudaan deels door de omstanders opgegeten of aan honden te eten gegeven. Hendrick Verhoeff ging er prat op dat hij de harten uit de lichamen had gesneden, iets dat hij de magistraat – de ochtend van de moord – beloofd had te doen. Ze zijn nog jaren tentoongesteld geweest.

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Tekstslide


Toch weer een stadhouder
1672



  • Pas toen de gebieden rond Holland onder water werden gezet, gaven de Franse legers het op. De Duitsers hadden zich al teruggetrokken.
  • De Republiek was gered, maar voor veel mensen was duidelijk geworden dat ze niet zonder stadhouder konden: Willem III volgde na 25 jaar zijn vader op







Behalve stadhouder en Prins van Oranje, werd Willem III in 1688 ook Koning van Engeland! Daar heeft hij nog steeds de bijnaam King Billy.

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Personen uit deze les
Johan de Wit
De Ruyter
Lodewijk XIV
Prins Willem III

Slide 29 - Tekstslide

Begrippen uit deze les
staatsgreep
staatsgezinden
oranjegezinden
stadhouder
raadpensionaris
stadhouderloos tijdperk
Engelse Zeeoorlogen
rampjaar 1672


Slide 30 - Tekstslide

Jaartallen uit deze les

1672

Slide 31 - Tekstslide

Maken 
Opdrachten par 5.4 
&
aantekeningen

Slide 32 - Tekstslide