14.3 Vervuiling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leeg	Leeg	Leeg
Jasmijn - Jelmer	Pepijn M - Robin -Kristian	Maud - Olivier
Isa - Sanne	Amber - Evelien - Renske	Tom - Ryan
Sten	Semah - Pepijn B - Thomas	Eva - Tim - Joey

Bord

Leeg	Leeg	Maud - Olivier
Jasmijn - Jelmer	Pepijn M - Robin -Kristian	Tom - Ryan
Isa - Sanne	Amber - Evelien - Renske	Tim - Joey
Sten	Semah - Pepijn B - Thomas	Eva

Bord

Programma

* Huiswerk deze week

*Huiswerk check // herhalen

* Lesdoelen

* Wat weet jij er al vanaf?

* Theorie + checks

* Aan de slag! 

* Evaluatie 

Handige opdrachten

• 14.1 - 12, 13

• 14.3 - 8, 9, 11, 12, 13, 14a, 16, 17

Even checken..

Zijn er vragen n.a.v. het huiswerk 14.2?

Lesdoelen

*Je kan uitleggen wat er met jouw afval gebeurt en welke afvalstoffen luchtvervuiling veroorzaken.

*Je kan ook benoemen hoe koolstofdioxide in de lucht een probleem vormt.

Filmpje!

https://schooltv.nl/video/luchtvervuiling-aantasting-door-uitsloot-van-schadelijke-rook/#q=luchtvervuiling (25 sec.)

https://schooltv.nl/video/hoe-meet-je-luchtvervuiling-vervuiling-meten-met-satellieten/#q=luchtvervuiling (7 min.)

Wat gebeurt er met jouw afval?

1. nuttige toepassing : 

- recycling van glas/blik/plastic -> grondstof nieuwe producten

- hergebruik van kleding, meubels, apparaten. 

Wat gebeurt er met jouw afval?

2. Verbranden ;
- restafval = wat niet herbruikt wordt -> verbrandingsinstallatie magneten ->

metalen gerecycled. Rest verbrand. 

Wat gebeurt er met het afval wat niet meer gebruikt wordt?

Wat is de afkorting van Groente- , fruit en tuinafval?

Wat gebeurt er met jouw afval?

3. Storten: 

Klein deel afval : gestort  op vuilnisbelt. *Onderkant = afgedekt-> geen giftige stoffen in grondwater.

Zwerfafval = afval op straat/in natuur Duurt soms honderden jaren voordat schimmels en bacteriën het afval hebben afgebroken.

Wat zijn de gevolgen van luchtvervuiling?

fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool.

-> verbrand in motoren, fabrieken, huizen, energiecentrales.

-> hierbij: afvalgassen in de lucht
 1. koolstofdioxide
2. zwaveldioxide
3. stikstofdioxide 

Uitstoot: Vrijkomen van afvalgassen

Fijnstof in de lucht

Fijnstof = kleine deeltjes stof/roet in lucht -> luchtvervuiling
- inademen = slecht voor gezondheid

Smog = mist van fijnstof + afvalgas, vooral op warme,windstille dagen

Verzuring = bodem zuur a.g.v. uitstoot van ammoniak(landbouw)/stikst.dioxide/zwaveldioxide (industrie/verkeer)

1. Smag
2. Smeg
3. Smog
4. Smug

Welke negatieve gevolgen heeft smog?

1. Smog beschadigt de wortelharen van bomen.
2. Smog kan leiden tot hoofdpijn en benauwdheid.
3. Smog versterkt het broeikaseffect.
4. Smog zorgt voor zure neerslag.

Wat doet men tegenwoordig om vervuiling tegen te gaan?

1. Recycle, compost, hergebruik
2. Nuttige toepassing, verbranden, storten
3. Fijnstof, smog, verzuring
4. Geen van de hierboven genoemde

Gevolg van verzuring

Verzuring vd bodem -twee gevolgen: (bron 7).

1. Door zuur lossen mineralen op -spoelen uit naar het grondwater -> onbereikbaar voor plantenwortels.

2. Door zuur komen giftige stoffen in bodem vrij, (bv lood/ aluminium) -> beschadigt wortelharen. -> zieke planten. 

Natuurlijke/verstoorde koolstofkringloop

Eerst de 'natuurlijke kringloop' :
*Planten maken uit CO2 en water de energierijke stof glucose (C6H12O2).

*Dieren &mensen eten planten en krijgen de glucose binnen. vervolgens verbranden ze de glucose -> voor energie. 

Daarbij komt CO2 vrij.

*Planten nemen het CO2 uit de lucht weer op.

Wat is het probleem van CO2?

Fossiele brandstoffen: ontstaan uit planten/dierenresten 300 miljoen jr. geleden -> bij verbranding teveel CO2 in lucht -> natuurlijke koolstofkringloop verstoord

Filmpjes over het broeikaseffect

1. https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-het-broeikaseffect/#q=broeikaseffect (1.28 min.)

2. https://schooltv.nl/video/wat-zijn-broeikasgassen-een-onzichtbare-trui-die-de-aarde-isoleert/#q=broeikaseffect (4.13)

3. https://www.youtube.com/watch?v=Qn_AUiPyNs4&t=1s (4 min.38) 

4.  Voor KWT (18.22 min) https://schooltv.nl/video/de-buitendienst-5/#q=broeikaseffect

Broeikaseffect

• De aarde werkt als een kas
• Zonder broeikaseffect is het -18 graden
• Versterkt broeikaseffect
• CO₂ : koolstofdioxide

Natuurlijke/verstoorde kringloop

Teveel CO2 ,door het vele verbranden van fossiele brandstoffen.

- té veel CO2 in lucht? -> niet meer op te nemen door planten -> teveel CO2 in atmosfeer -> 'versterkt broeikaseffect'. 

Nog ééntje dan..

https://www.youtube.com/watch?v=D_ASo9M_ibc (3.45min)

de aller-allerlaatste 

https://www.youtube.com/watch?v=uoWEdw5Y2Dk (8 min)

https://www.youtube.com/watch?v=o_xtTxPnbZI (3 min)

Aardolie, aardgas en steenkool noem je ook wel: ... (ze worden verbrand in motoren, fabrieken, huizen, energiecentrales.)

Door het versterkt broeikaseffect is het op aarde ...

1. warmer
2. kouder

Wat weet je nog?
Welk van de volgende uitspraken over het broeikaseffect is/zijn waar

1. broeikaseffect is nodig om leven te laten ontstaan op een planeet
2. versterkt broeikaseffect ontstaat door koolstofdioxide
3. het broeikaseffect bestaat helemaal niet
4. verbranden van fossiele brandstoffen zorgt voor versterkt broeikaseffect

Bij het versterkt broeikaseffect

1. lost CO2 veel meer op in water
2. komt er teveel CO2 in de lucht

Wat is de grootste nadeel van het verbranden van fossiele brandstoffen.

1. broeikaseffect
2. aardbevingen
3. tsunami
4. orkanen

Deze bosbranden zorgen voor een ...............van het broeikaseffect.

1. toename
2. afname

Zonder het broeikaseffect zou er geen leven
op aarde mogelijk zijn.

1. Waar
2. Niet waar

Zijn er nog vragen? 

Huiswerk = 14.3 lezen/maken.

14.3 -> 8, 9, 11, 12, 13, 14a, 16, 17

Geef een cijfer aan jouw productiviteit van deze les: