§ 2- Bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

Na deze les weet je hoe je de korte en de lange vorm van bijvoeglijke naamwoorden kunt spellen en hoe je de stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden spelt

Welke woordsoorten weten jullie al( nog) ?

de geleerde woordsoorten zijn:

Zelfst. nw

Lidwoorden: de- het = bepaald lidwoord

een= onbepaald lidwoord

ZELFSTANDIG NAAMWOORD

Woorden voor mensen

bakker - tandarts - boer - leerling - jongen - meisje

Woorden voor dieren

hond - paard - lieveheersbeestje - panda - marmot

Woorden voor planten

tulp - roos - eik - dennenboom - tulp - boterbloem

Woorden voor dingen

iPad - telefoon - kast - etui - kleed - broek - stoel

me-di-pla-di

Woorden voor namen

Kees - Sofie - Praxis - Albert Heijn - Coca Cola - Haribo - Apple - Jansen

Woorden voor gevoel

liefde - haat - angst - geluk - pijn - dorst - boosheid

De meeste bijvoeglijke naamwoorden hebben een korte vorm en een lange vorm (met een e): lekker en lekkere; zwak en zwakke; hoog en hoge.

Je zegt: De wind is zwak. Er staat een zwakke wind.

Zo maak je de lange vorm van een bijvoeglijk naamwoord

Zet een e achter het woord:

– mooi → mooie; flink → flinke.

Verdubbel de laatste letter en zet een e achter het woord:– smal → smalle; knap → knappe.

Haal een a, e, o of u weg en zet een e achter het woord:– groot → grote; puur → pure.

Verander een f in een v of een s in een z en zet een e achter het woord:– lief → lieve; wijs → wijze.

Combineer de derde en vierde manier:

– gaaf → gave; zinloos → zinloze.

Werkwoordsvormen zoals teleurgesteld en teleurstellend kun je gebruiken als bijvoeglijk naamwoord. Je benoemt ze dan ook als bijvoeglijk naamwoord.

Voorbeelden: De trainer was na de nederlaag een teleurgesteld (bn) mens. De supporters vonden een verlies van 0-2 een teleurstellend (bn) resultaat.

Noteer alle bijvoeglijke naamwoorden:

Sommige bijvoeglijke naamwoorden schrijf je met een trema (twee puntjes boven een klinker): 

officieel → officiële; 

commercieel → commerciële. 

Daarmee geef je aan dat bij die klinker een nieuwe lettergreep begint. Zo voorkom je dat het woord verkeerd wordt uitgesproken.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord zegt van welk materiaal(stof) iets gemaakt is: gouden oorbellen, een granieten vloer, een katoenen blouse.

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord heeft maar één vorm en eindigt meestal op -en: zilveren, stenen, maar niet altijd (een nylon tas, een plastic beker). 

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord en het heeft géén trappen van vergelijking.

Sommige bijvoeglijke naamwoorden zijn gemaakt van een werkwoord. Voorbeelden: het kussende paar, het gekuste meisje, een gebroken hart.

apps.noordhoff.nl

Aan de slag

Gebruik voor het maken van de opdrachten goed de theorie van blz. 244

Maken:

§2 SPELLING/Bijvoeglijk naamwoord

opdr.  1 t/m 7

blz.246

H1E- 2022-2023