10.5 Ontstaan van het heelal

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Boek open HS10 par 6 Ontstaan van het heelal

Rekenen met lichtsnelheid en lichtjaar (gaan we zo checken)

Dopplereffect

Je kent de begrippen sterrenstelsel, cluster, planetenstelsel, oerknal, Melkweg

Je weet wat rood- en blauwverschuiving zijn en dat het heelal uitdijt.

Maken 39-44 / huiswerk wordt 45

Maken t/m 45

10.5 Ontstaan van het heelal.

Planning;

- Korte uitleg 10.5

- Film over het universum.

Opdrachtje

Laat met een berekening zien dat een lichtjaar 9,46 * 10^12 km is

Dopplereffect, hoe zat het ook alweer?

Welke planeten hebben de grootste snelheid?

1. De planeten dichtbij de zon.
2. De planeten ver van de zon.

Des te groter 

de baanstraal 

des te kleiner 

de snelheid.

F​mpz​​=F​g​​

​r​​m⋅v​2​​​​=G⋅​r​2​​​​m⋅M​​

v​2​​=G⋅​r​​M​​

Alles planeten draaien in dezelfde richting in
 hetzelfde vlak.

Ons zonnestelsel is gevormd uit een grote hoeveelheid licht roterend gas, dat door de zwaartekracht is samengetrokken. Het inkrimpen van de gaswolk zorgde er toen voor dat de wolk veel sneller ging draaien.

De zwaartekracht wil de deeltjes naar het centrum trekken en door de draaiing bewegen de deeltjes naar buiten. Het gevolg is dat de deeltjes in een schijf worden geduwd. Het is uit deze schijf dat de zon en de planeten zijn gevormd.

Ons zonnestelsel is gevormd uit een grote hoeveelheid licht roterend gas, dat door de zwaartekracht is samengetrokken. Het inkrimpen van de gaswolk zorgde ervoor dat de wolk veel sneller ging draaien. 

De zwaartekracht wil de deeltjes naar het centrum trekken en door de draaiing bewegen de deeltjes naar buiten. Het gevolg is dat de deeltjes in een schijf worden geduwd. Het is uit deze schijf dat de zon en de planeten zijn gevormd.

De melkweg - Sterrenstelsel

Clusters van sterrenstelsel - donkere materie

In een cluster van sterrenstelsels wordt een groot aantal sterrenstelsels bij elkaar gehouden door gravitatiekrachten. 

Van de benodigde massa (om het cluster bij elkaar te houden) is slechts 5% zichtbare materie en 10% heet gas tussen de sterrenstelsels. 

Astronomen kijken terug in de tijd.