H1 stoffen en deeltjes: §4 en §5

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1 stoffen en deeltjes vanaf §4

4 Tl stoffen en deeltjes

wat weet je nog? 

leerdoelen

• verschil tussen atomen en ionen
• waaruit stoffen bestaan 
  * losse atomen
  * moleculen
  * zouten

periodiek systeem van de elementen 

bedacht door Mendelejev

periodiek systeem van de elementen 

bedacht door Mendelejev

elementen ingedeeld op basis van atoommassa en eigenschappen

• horizontaal= periode (geeft aantal elektronen ringen/wolken aan)
• vertikaal = groep (gemeenschappelijke kenmerken) b.v  groep 1 alkalimetalen = erg reactief, groep 17 =halogenen/zoutvormers en groep 18 = edelgassen
• van de genoemde stoffen in par 2 moet je de eigenschappen kennen

www.ptable.com

atoommodel

• elektronen [(-) lading ]
    in elektronenwolk om de kern heen
• kern: bepaalt de massa en bestaat uit
  - protonen [(+) lading] ( = atoomnummer)
  - neutronen (geen lading) en nodig om de protonen bij elkaar te houden
• gelijk geladen deeltjes stoten elkaar af
• normaal atoom heeft
                                 evenveel (+) als (-) lading
• massa van 1 proton of 1 neutron noem je de atomaire massa-eenheid, 1 u= 1,7 x 10^-27kg

leer de namen van de enkelvoudige ionen uit je hoofd (tabel 5, pg 26)

Let op:  van alle negatieve enkelvoudige ionen eindigt de naam steeds op ....ide

Dus chloride, oxide, fluoride enz.

• ontleedbare stoffen: ionaire verbindingen/zouten
• een atoom kan door chemische reacties 1 of meer elektronen verliezen of opnemen (altijd uit de buitenste schil/ring), dan ontstaan er ionen.
• een positief ion heeft in totaal een + lading en dus elektronen afgestaan.
• een negatief ion heeft in totaal een - lading en dus elektronen opgenomen.
  
• in een ionaire verbinding is de totale lading altijd nul. Dat komt omdat de negatieve ionen worden aangetrokken door de  positieve ionen en ze daardoor elektronen gaan delen. 
• een ionaire verbinding is daardoor heel erg sterk. Deze stoffen hebben hoge smeltpunten.
• de lading van de metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv. IjzerIIoxide, het ijzer ion heeft lading Fe ²⁺, of IjzerIIIoxide dan heeft het ijzer ion  lading Fe ³⁺
• zoek de tabel voor de zouten nu op in binas !
   

 

zouten: ionaire verbindingen / ontleedbare stoffen

• een atoom kan door chemische reacties 1 of meer elektronen verliezen of opnemen (alleen in de buitenste schil/ring) dan ontstaan er ionen.
  
• positief ion heeft in totaal een + lading en dus elektronen afgestaan. 
• negatief ion heeft in totaal een - lading en dus elektronen opgenomen.
• in een ionaire verbinding is totale lading altijd nul.
  
• een ionaire verbinding is daardoor heel erg sterk.
   Deze stoffen hebben hoge smeltpunten.
• de lading van de metaalionen geef je in de naam aan met een romeins cijfer. Bijv.  IJzer(II)oxide, het ijzer ion heeft lading Fe 2+, of
            IJzer(III)oxide, dan heeft het ijzer ion lading Fe 3+
• zoek de tabel voor de zouten nu op in je Binas !
  Tabel 35

 

een plaatje van natriumoxide Na₂O 

samengestelde ionen 

• Samengesteld ion bestaat uit meerdere atoomsoorten aan elkaar vast. En is dus ontstaan vanuit een verbinding. 
• De lading geeft in dit geval aan hoeveel elektonen het samengestelde ion in totaal te veel of te weinig heeft.
• Het amoniumion NH_4⁺ is het enige positief geladen samengesteld ion.
• De formule van een zout noem je niet een molecuulformule maar een verhoudingsformule 

0

leerdoelen

• check begrip: verschil tussen atomen en ionen
• check: waaruit stoffen bestaan 
  * losse atomen
  * moleculen
  * zouten
• verhoudingsformules van zouten opstellen
• namen van zouten opstellen

bespreken / nakijken

Verhoudingsformule = 

verhouding verschillende ionen in een zout

1. naam
2. symbolen tussen haakjes - eerst de positieve
3. zorg met indexgetallen dat de positieve en negatieve lading gelijk zijn
4. Enk. ion vereenvoudig en laat haakjes weg
   Samengest. ion laat haakjes staan

(altijd positief metaal-ion + negatief niet-metaal-ion, behalve bij ammoniumzouten)

 opstellen verhoudingsformule van een zout

1. noteer de naam vh zout                                                         bv natriumoxide
2. symbolen ionen tussen haakjes en positief ion
   voorop                                                                                              dus    (Na⁺)(O^2-)
3. totale lading gelijk maken met behulp van indexen               (Na⁺)₂(O^2-)  
4. als je haakjes weg kunt werken doe dat:                                       Na₂O 
   
5. p.s.  bij samengestelde ionen kun je niet altijd alle haakjes wegwerken !

Enkelvoudig ion

Samengesteld ion

Het ammonium-ion komt drie keer voor: wel de lading weghalen, niet de haakjes. 

Het fosfaat-ion komt maar één keer voor: de haakjes laat je weg.

Blz. 29 t/m 31

huiswerk

• check begrip: verschil tussen atomen en ionen
• check: waaruit stoffen bestaan 
  * losse atomen
  * moleculen
  * zouten
• digitaal je opgaven maken

leerdoelen

• verhoudingsformules opstellen
• namen van zouten geven

herhaling lesstof

 met volgende video

0