juridisch week 2

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2

Planning van de les

• herhaling vorige les
• behandelen rechtspraak Nederland
• lesopdracht 

Agenda: 22 & 23 juni afronding burgerschap op school

Wat weet je over de rechtspraak in Nederland?

Wanneer krijg jij te maken met de rechterlijke macht?

Je kunt een conflict hebben met de overheid of met een andere burger:

• Je vindt dat de overheid jou discrimineert
  
• Je hebt ruzie met de buurman

Als je er niet uitkomt, kun je uiteindelijk naar de rechter gaan

Een rechter is iemand die een uitspraak doet over een probleem of conflict, bijvoorbeeld door iemand die de wet heeft overtreden een straf te geven

Rechters

Als een rechter een beslissing neemt in een conflict: rechtspraak           Eerlijke rechtspraak is een belangrijk onderdeel van de rechtstaat.

Voorwaarden voor eerlijke rechtspraak:

Rechters

   … behandelen iedereen gelijk

   … zijn onafhankelijk

   … zijn onpartijdig

   … zijn objectief

Vrouwe Justitia

Blinddoek: rechter is blind (onpartijdig)

 Weegschaal: rechter weegt feiten zorgvuldig 

tegen elkaar af (objectief)

Zwaard: rechter is slagvaardig, neemt de beslissingen 

(uitspraken zijn bindend)

Om rechter te worden heb je nodig:

• een voltooide studie rechtsgeleerdheid met civiel effect
• onberispelijk gedrag
• minimaal twee jaar werkervaring buiten de rechterlijke organisatie (na je afstuderen)
  
• de Nederlandse nationaliteit
  
• een met goed gevolg doorlopen selectieprocedure bij de Landelijke Selectiecommissie Rechters (LSR)
  

De rechter neemt beslissingen op basis van 

De wet, belangrijkste rechtsbron in Nederland:

• Welk gedrag is strafbaar? Welke straffen staan er op misdrijven en overtredingen?

Voorbeeld: max. gevangenisstraf op het bij je dragen van een geweer is vier jaar

Internationale verdragen

• Officiële overeenkomst tussen verschillende landen. 

Voorbeeld: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). 

• Verdragen hebben voorrang boven de Nederlandse wet
  

Jurisprudentie

• Verzameling van uitspraken die rechters eerder hebben gedaan. Een rechter kan hierin opzoeken wat collega’s hebben besloten in vergelijkbare zaken.
  

Het recht

Privaatrecht (ook wel: burgerlijk recht of civiel recht)

Regels over de relatie tussen personen, tussen organisaties of tussen personen en organisaties

• Koper vs verkoper
  
• Werknemer vs werkgever
  

Publiekrecht. Regels over de relatie tussen burgers en de overheid

• Staatsrecht (de organisatie van de overheid: verdeling macht in Nederland)
  
• Bestuursrecht (regels waaraan de overheid zich moet houden bij beslissingen, zoals slopen woningen)
  
• Strafrecht (regels waar burgers zich aan moeten houden) Politierechter

Verdachte en OM

Verdachte: als iemand wordt verdacht van een strafbaar feit

• De rechter beslist of een verdachte daadwerkelijk de wet heeft overtreden en gestraft moet worden.

Het OM (openbaar ministerie) is de instantie die ervoor moet zorgen dat de verdachte voor de rechter verschijnt

• Moet ervoor zorgen dat verdachten worden opgespoord
  
• Beslist of verdachten voor de rechter moeten verschijnen (voorkomen)
  
• Werken samen met politie en andere opsporingsdiensten
  
• leggen een strafeis neer

Officier van justitie

Bij het Openbaar Ministerie werken officieren van justitie

• OvJ bepaalt of iemand voor de rechter moet komen
  
• De rechter beslist of iemand schuldig is
  
• Het OM moet in de rechtszaal verantwoording afleggen aan de rechter
  
• De rechter beoordeelt of het OM zijn werk goed heeft gedaan
  

De minister van Justitie is politiek verantwoordelijk voor het OM (uitleggen aan parlement)

• Als het OM fouten maakt bij het opsporen van criminelen, is de minister van Justitie verantwoordelijk
  

Strafbeschikking

Bij kleine vergrijpen kan het OM zelf een straf opleggen, er komt dan geen rechter aan te pas.

• Boete
  
• Korte taakstraf (t/m 180 uur)
  
• Ontzegging bevoegdheid motorrijtuigen te besturen (max. 6 maanden)
  
• Schadevergoeding betalen
  

Voorbeelden kleine vergrijpen:

Winkeldiefstal, openbaar dronkenschap, bedreiging, rijden onder invloed, ordeverstoring, bedelen en vandalisme

Strafblad

Bij een misdrijf krijgt u altijd een strafblad (als u ouder bent dan 12 jaar).  Als u een strafblad heeft staat u geregistreerd bij Justitie.

verschil misdrijf/overtreding: 

• Overtredingen zijn licht strafbare feiten, zoals vandalisme en openbare dronkenschap.
  
• Misdrijven zijn zwaardere strafbare feiten, zoals moord, diefstal en verkrachting.

Kun je met een strafblad werken als verpleegkundige?

ja

nee

VOG

Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat uw (justitiële) verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving

justis.nl

Lesopdracht

We kijken klassikaal een deel van een aflevering van dream school

noteer voor jezelf en deel met de klas:

• wat heb je geleerd?
• wat doet dit met je?
• is je mening over het onderwerp veranderd?

www.npo3.nl

Rechtspraak