1. Wat is poëzie (voor jou?)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

1. Wat is poëzie (voor jou?)

Bloemen zijn aardig

woorden zeggen meer

een boeketje zachte zinnen

woorden om te minnen

taal verbindt ons zeer

(Monique & Hans Hagen, 2002) 

In 1 woord: wat is poëzie voor jou?

Verlekkeren met poëzie

Wat is volgens jullie een goede definitie van poëzie? 

Sleep de meest passende omschrijving naar het midden.

Dit is voor mij de definitie van poëzie! 

Poëzie oftewel

 ‘de snoepkast van de taal’ (Saartje Baert)

Poëzie is als je het hart opent met een zilveren sleuteltje dat ook op een fietsslot past. 

(Nico Scheepmaker)

Het beste woord dat ik voor poëzie kan geven is een luisterapparaat voor een geweldige stilte. 

(Hans Andreus)

Poëzie is niets meer dan de absolute stilte tussen de woorden. 

(Saartje Baert)

Poëzie is de taal die je laat voelen wat niet in woorden past.

(Chat GPT)

Poëzie is dichtkunst die gericht is op het weergeven van stemmingen en gevoelens. (Van Dale)

Poëzie of dichtkunst is een vorm van literatuur die uit versregels is opgebouwd. Poëzie benut esthetische en ritmische eigenschappen van taal zoals een metrum en klanksymboliek om betekenissen over te brengen ter aanvulling, vervanging of ondermijning van de prozaïsche, ogenschijnlijk letterlijke betekenis. (Wikipedia)

Poëzie is een taaluiting waarbij een grote nadruk ligt op vorm, klank en beeldspraak. (poëzieverrijkt.nl)

Een gedicht is een tekst met een rafelige rechterkant; de ratten hebben eraan gevreten. 

(Joris Denoo)

Waarom moeten we poëzie 'kennen'?
Wat denken jullie?

Waarom moeten we dit kennen??

1. Poëzie ... is de snoepkast van onze taal

• weinig regels
• goochelen met taal
• toegankelijk
• alles mag en alles kan

1. Poëzie is een snoepkast 

• weinig regels
• goochelen met taal
• toegankelijk
• alles mag en alles kan

2. Poëzie... is als een raam om door te gluren en een spiegel om in te kijken.

• Raam: geeft een veilige blik op gevoelens, gebeurtenissen, ... die je zelf nog niet ervaarde. Inlevingsvermogen, empathie, openheid

• Spiegel: herkenning, "Oef, ik ben niet alleen.", 

     troost, steun en verbondenheid

1. Poëzie is een snoepkast 

• weinig regels
• goochelen met taal
• toegankelijk
• alles mag en alles kan

3. Poëzie... geeft woorden aan het onzegbare

Zeg het met een gedicht! 

Poëzie kan gevoelens en ervaringen verwoorden waar je zelf even de woorden niet voor vindt. 

De dichter neemt het even van je over.

Denk aan: liefdesverklaringen, een overlijden, een relatiebreuk, eenzaamheid, intens geluk, ...  

1. Poëzie is een snoepkast 

• weinig regels
• goochelen met taal
• toegankelijk
• alles mag en alles kan

4. Poëzie... zegt via een omweg veel over de waarheid.

Poëzie heeft de kracht om moeilijke boodschappen of pijnlijke inzichten zachtjes te laten landen. 

(Bij jezelf en bij anderen!) 

Moeilijke boodschappen worden bespreekbaar gemaakt dankzij een kleine poëtische wegomleiding.

Op een schaal van ... 

Wat voor de ene persoon het toppunt van poëzie is ..., 

... voelt voor de ander misschien aan als een hoop woorden op elkaar. 

Smaken verschillen en meningen mogen bestaan. 

Maar kunnen jullie de volgende voorbeelden aan? 

Voorbeeld 1

Voorbeeld 1

😒🙁😐🙂😃

Voorbeeld 2

Voorbeeld 2

😒🙁😐🙂😃

Voorbeeld 3

Voorbeeld 3

😒🙁😐🙂😃

Voorbeeld 4

Voorbeeld 4

😒🙁😐🙂😃

Voorbeeld 5

Voorbeeld 5

😒🙁😐🙂😃

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

1. Vanuit het standpunt van de maker.

Wie schreef het? Wat hield hem/ haar bezig? Levensloop?

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

1. Vanuit het standpunt van de maker.

Wie schreef het? Wat hield hem/ haar bezig? Levensloop?

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

2. Vanuit het standpunt van de lezer. 

Wat voel ik? Welk gevoel haal ik hier uit? Is het toepasbaar?

> herkenning, eigen interpretatie, 

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

1. Vanuit het standpunt van de maker.

Wie schreef het? Wat hield hem/ haar bezig? Levensloop?

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

2. Vanuit het standpunt van de lezer. 

Wat voel ik? Welk gevoel haal ik hier uit? Is het toepasbaar?

> herkenning, eigen interpretatie, 

3. Het gedicht op zich

Standpunt auteur en lezer is niet van belang. 

Wel van belang: vorm, rijm, metrum, herhaling, ... 

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

1. Vanuit het standpunt van de maker.

Wie schreef het? Wat hield hem/ haar bezig? Levensloop?

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

2. Vanuit het standpunt van de lezer. 

Wat voel ik? Welk gevoel haal ik hier uit? Is het toepasbaar?

> herkenning, eigen interpretatie, 

3. Het gedicht op zich

Standpunt auteur en lezer is niet van belang. 

Wel van belang: vorm, rijm, metrum, herhaling, ... 

4.Het gedicht in de wereld.

Waar, wanneer en waarom werd het geschreven?

> bv: verzetspoëzie (politieke thema's)

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

1. Vanuit het standpunt van de maker.

Wie schreef het? Wat hield hem/ haar bezig? Levensloop?

5 sleutels om poëzie te ontrafelen

2. Vanuit het standpunt van de lezer. 

Wat voel ik? Welk gevoel haal ik hier uit? Is het toepasbaar?

> herkenning, eigen interpretatie, 

3. Het gedicht op zich

Standpunt auteur en lezer is niet van belang. 

Wel van belang: vorm, rijm, metrum, herhaling, ... 

4.Het gedicht in de wereld.

Waar, wanneer en waarom werd het geschreven?

> bv: verzetspoëzie (politieke thema's)

5. Het gedicht binnen een genre.

Over wat gaat het? Voor wie is het?

> natuurgedichten, liefdespoëzie, religieuze poëzie, voor kinderen,  anderstaligen, ... 

Niet elk gedicht hoeft ontleed te worden. Soms mag het ook gewoon 'zijn'!

Onze eigen analyse

Straks krijg je enkele gedichten en enkele verwerkingsvragen voorgeschoteld. 

Werken volgens THINK - PAIR - SHARE

• THINK: 45 seconden individueel, in stilte nadenken
• PAIR: 1 min. met buur overleggen 
• SHARE: deel je antwoord met de klas

2. Vanuit het standpunt van de lezer. 

Wat voel ik? Welk gevoel haal ik hier uit? Is het toepasbaar?

> herkenning, eigen interpretatie, 

Welke gevoelens roept dit gedicht bij jou op?

THINK: 30 seconden individueel, in stilte nadenken

PAIR: 45 sec. met buur overleggen 

SHARE: deel je antwoord met de klas

Welke gevoelens roept dit gedicht bij jou op?

THINK: 30 seconden individueel, in stilte nadenken

PAIR: 45 sec. met buur overleggen 

SHARE: deel je antwoord met de klas

Welke titel zou je het volgende gedicht geven?

THINK: 30 seconden individueel, in stilte nadenken

PAIR: 45. met buur overleggen 

SHARE: deel je antwoord met de klas

Alles heb ik gedaan

Overal ben ik geweest

Elke uitdaging ging ik aan

Ik dreef door zeven wereldzeeën

Zwevend tussen wind en wolken

Biggelde langs duizend ruiten

Sprong uit gieters en fonteinen

Hing aan bloemen, takken en kranen

Viel op daken, paraplu’s en petten

Werd gemept door ruitenwissers

Spoelde weg door afvoerputjes

Ik ben die ene… die lijkt op die andere

Ik liet die emmer overlopen

(Jos van Hest) 

Titel van het gedicht: druppel

Wat speelt er zich af in dit gedicht?

THINK: 30 seconden individueel, in stilte nadenken

PAIR: 45 sec. met buur overleggen 

SHARE: deel je antwoord met de klas

Tellby toech Tarra

Tarra toech Tellby

Ina nip!

Ina nip! 

Tellby toech Tarra

(Lucebert)

Aan alle mooie liedjes komt een einde!
Wat heb je onthouden uit de les?