Les 7: de recensie, criteria

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2425 4H Periode 2 les 7: de recensie, criteria

Programma

• Lezen in je boek: lees lekker door, in week 50 moet je je boek uit hebben. 
• Huiswerk bespreken: H3 tekst 1: opdracht 1, 2, 4 t/m 6.
• Uitleg over de recensie en de criteria voor de beoordeling van de kunstuiting (boek, film, album, muziekuitvoering, voorstelling).
• Aan de slag:H3 tekst 2: opdracht 10 t/m 14 maken en bespreken in de les

Talent 3.7 de recensie

Bij een recensie bespreek je een kunstuiting, zoals: een boek, een cabaretvoorstelling, een film, een theatervoorstelling, een concert of een optreden van een band. 

Recensies geven informatie én de mening van de schrijver. Mensen willen graag weten of een optreden of een boek of voorstelling de moeite waard is. 'Moet ik daar mijn tijd en geld wel aan besteden?', daarom lezen ze een recensie, online of in de krant.

Recensie

De recensie is dus een subjectieve tekst, het geeft de mening van de schrijver. Daarvoor voert de schrijver allerlei argumenten aan. 

Jij kunt als lezer wel kritisch naar die argumenten kijken (kritisch lezen) en erop letten of de schrijver steekhoudende argumenten gebruikt om tot een oordeel te komen.

Criteria

Jullie kennen recensies waarschijnlijk ook van internet: zo beoordelen mensen hun aankopen, bezoek aan restaurants en hun air b&b vakantiehuisje ook met een recensie.

Recensies van kunstuitingen zijn meestal gebaseerd op een bepaalde criteria of beoordelingspunten. 

3.7 De recensie: criteria

sstructuurcriterium	Gaat in op de vraag of de opbouw goed is.
expressiviteitscriterium	Gaat in op de mate waarin het werk inzicht geeft in de persoonlijkheid, de bedoelingen of de emoties van de schrijver.
realiteitscriterium	Gaat in op de vraag of het werk een getrouw beeld geeft van de werkelijkheid
cognitief criterium	Gaat in op de vraag of het werk nieuwe inzichten oplevert en kennis verrijkt.
emotief criterium	Het stelt de vraag of de lezer zich kan identificeren met het werk.
vernieuwingscriterium	Het stelt de vraag of het werk origineel is.
moreel criterium	Het onderzoekt de opvattingen van de schrijver t.a.v. goed en kwaad.

Stijl

• Je schrijft een recensie voor een breed publiek. Dat betekent dat de tekst prettig leesbaar moet zijn, let daarom op soepel formuleren.
• Een recensie wordt interessanter en informatiever als je bij je (goede) voorbeelden uit het werk aanhaalt, die illustreren wat je bedoelt. Haal daarom concrete voorbeelden aan uit het werk en schrijf in een persoonlijke stijl.
• Gebruik van retorische middelen en stijlmiddelen (Vakboek 12.3) maken je tekst levendig.

Drie veel gebruikte retorische middelen: weet je ze nog?

Bij een hyperbool wordt iets op een overdreven manier uitgedrukt. Je gebruikt een hyperbool om iets te laten opvallen. Bijvoorbeeld: In Nederland regent het 29 van de 30 dagen; Je wordt momenteel doodgegooid met informatie over de Tweede Kamer verkiezingen; Ik heb wel een eeuw op je staan wachten.

Met ironie gebruik je een milde vorm van spot door bijvoorbeeld het omgekeerde te zeggen van wat je bedoelt: 'Dat heb je vast zelf bedacht!' tegen een leerling die wordt voorgezegd. of door te overdrijven: ‘Je kletst me de oren van het hoofd’, zegt de leraar tegen de stille leerling. Er wordt de spot gedreven met iets of iemand, maar dit is niet erg serieus bedoeld: het is niet de bedoeling om te kwetsen!

Bij een retorische vraag, een vraag waarop maar één antwoord past, stimuleer je het publiek om met je mee te denken. 'Is gezondheid niet het belangrijkste in het leven?'

Opbouw van de recensie

Recensies hebben vaak een duidelijke indeling in vieren: beschrijving; vergelijking; analyse en interpretatie; evaluatie en eindoordeel. (p. 45, Vakboek)

Met de volgorde van die vier delen kan de recensent spelen. Bijvoorbeeld: beginnen met het eindoordeel en dit vervolgens gaan beargumenteren. Ook kunnen analyse, interpretatie en evaluatie door elkaar lopen. 

Vaak is een recensie betogend en soms kan het ook een beschouwende tekst zijn en laat de recensent het eindoordeel aan de lezer.

We lezen een recensie uit De Volkskrant

Aan de slag

Tekst 2: opdracht 10 t/m 14 maken en bespreken in de les