1HV- Paragraaf 6.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

NIEUW

§6.2 'De samenleving in de Vroege Middeleeuwen'. 

Deze les 

• Introductie Vroege Middeleeuwen 
• Uitleg 6.2 
• Zelfstandig werken 6.2 

Even herhalen, Hoe kwam het Romeinse Rijk ook alweer tot zijn einde?

www.worldhistory.org

Het rijk van Karel de Grote

Karel de Grote

Het leenstelsel

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen. Daarom kreeg hij hulp van edelen. 

• Zijn trouwste edelenkregen als beloning een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Karel de Grote is de leenheer. 

feodalisme

De leenman

De leenheer:

Karel de Grote

Het leen (de grond) dat de leenman 'in leen' krijgt.

De vier plichten van een leenman:

• Hij moest trouw zweren aan de koning; 
  
• Hij moest zijn gebied besturen en er recht-spreken;
  
• Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen; 
  
• Als er oorlog was in het Rijk, moest hij met zijn eigen soldaten meevechten in het leger van de koning.

De leenman zweert trouw aan zijn leenheer, Karel de Grote.

Wat is een goed voorbeeld
van een leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het bestuur van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van hem.

Op deze afbeelding uit de dertiende eeuw
belooft een leenman trouw aan Karel de Grote.

Is deze uitspraak goed of fout?
De man helemaal links op de afbeelding is Karel de Grote.

1. Goed
2. Fout

Op deze afbeelding uit de dertiende eeuw
belooft een leenman trouw aan Karel de Grote.

Is deze uitspraak goed of fout?
Karel de Grote wordt nu de leenheer van de leenman

1. Goed
2. Fout

Op deze afbeelding uit de dertiende eeuw belooft een
leenman trouw aan Karel de Grote.

Is deze uitspraak goed of fout?
De afbeelding gaat over de manier waarop Karel de Grote zijn land bestuurde

1. Goed
2. Fout

Welke plicht heeft een leenman?

1. Hij moet in zijn gebied doen waar hij zin in heeft.
2. Hij moet elke ochtend bijtijds opstaan.
3. Hij moet trouw beloven aan zijn leenheer.
4. Hij moet delen van zijn gebied doorlenen aan onderleenmannen.

Vroege middeleeuwen

500 - 1000

Motte kasteel

Late middeleeuwen

1100 - 1500

Het Muiderslot

aanTEKENING

In je schrift maak je een tekening van het DOMEIN.

Geestelijken 

Geestelijken zijn mensen die voor de kerk werken. De geestelijkheid heeft verschillende banen. Sommige zijn belangrijker dan anderen (hoog-laag)

Seculiere geestelijken: veel contact
Bijvoorbeeld de paus, de dorpspriester en de missionaris. 

Reguliere geestelijken: weinig contact
Bijvoorbeeld een monnik of non. 

Missionaris

Missionaris --> missie

Een geestelijke die naar andere volken en gebieden reist met het doel anderen te bekeren tot het christendom.

bekeren = iemand overhalen 

Willibrord was een Engelse missionaris die in 690 probeerde de Friezen tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

Kerk = machtig

In de Middeleeuwen had de kerk veel macht in Europa. Zij hadden veel invloed op het gewone leven van mensen, maar op het bestuur van landen. 

Maar waarom hadden zij veel macht?

Invloed gewone leven

• In de Middeleeuwen konden de meeste mensen niet lezen of schrijven. Geestelijken konden dit wel. Hiervan waren veel mensen ernorm van onder de indruk. 
• Geestelijken vertelden de mensen hoe je moet leven om in de hemel te komen. Mensen vonden dit toen heel belangrijk. Ze luisterden dus goed naar hen. 

Invloed bestuur

• De kerk was heel rijk. Koningen leenden geld van de paus, bijvoorbeeld om een oorlog van te kunnen betalen. In ruil hiervoor wilde de kerk meebeslissen in het bestuur van dat land. 
• Belangrijke geestelijken waren vaak adviseus van koningen. Geestelijken waren vaak goed opgeleid en kenden veel andere belangrijke mensen. 

Op de afbeelding zie je kardinaal Ferretti. Een kardinaal is na de paus de belangrijkste geestelijke. Er zijn meerdere kardinalen en je kunt ze herkennen doordat ze vaak de kleur rood dragen. 

Invloedrijke

geestelijken

In de Middeleeuwen hadden geestelijken veel invloed, omdat:

• Iedereen was gelovig in de Middeleeuwen.
• Iedereen ging naar dezelfde kerk.
• Geestelijken konden je vertellen hoe je in de hemel kon komen. 
• Geestelijken konden lezen en schrijven.
  
• Belangrijke geestelijken hadden invloed op het bestuur. 
• De kerk was rijk. 
• De Paus kon je in de ban doen. 

Welke groep is er hier afgebeeld?

1. Geestelijken
2. Boeren en burgers
3. Adel
4. Horigen

Monniken zijn geestelijken.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe wordt iemand genoemd die mensen wil bekeren tot het christendom?

1. Heiden
2. Missionaris
3. Viking
4. Bekeerder

Waarom waren geestelijken belangrijk voor het bestuur?

1. Konden lezen en schrijven
2. Christelijke bevolking luisterde naar geestelijken
3. Konden de bevolking bekeren
4. Hoorden bij de eerste stand

Leerstof toetsweek

Leren:

• Leerboek §6.2 t/m §6.4 (zie boek)
• Begrippenlijst H6
• Lessonup + 'aantekeningen'

Hoofdstuk 6

Paragraaf 6.2 t/m 6.4