VEI M3 8.1 Wat is gedrag en 8.2 Oorzaken van gedrag 2022 2023

Thema 8 gedrag
8.1 Wat is gedrag
1 / 48
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolmavoLeerjaar 3,4

In deze les zitten 48 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 6 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Thema 8 gedrag
8.1 Wat is gedrag

Slide 1 - Tekstslide

Thema 8: Gedrag
Thema Gedrag bestaat uit vijf basisstoffen
  • Wat is gedrag?
  • Oorzaken van gedrag
  • Aangeboren en aangeleerd gedrag
  • Sociaal gedrag
  • Gedrag bij mensen 
Leerdoel 8.1:
Aan het einde van de les kunnen jullie: 
- Omschrijven wat gedrag is en hoe gedrag wordt bestudeerd
Leerdoel 8.2:
Aan het einde van de les kunnen jullie: 
- beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt en hierbij sleutelprikkels en supranormale prikkels onderscheiden.

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Video

Begrippen bij 8.1 en 8.2
ethogram                        Objectieve beschrijving van de handelingen van een diersoort.
gedragsketen                Een vaste opeenvolging van handelingen.
handelingen                   Verschillende activiteiten waaruit gedrag bestaat.
interpretatie                   Een eigen uitleg van wat je waarneemt (een mening).
observatie                       Een feitelijke waarneming van gedrag.
protocol                           Lijst van opeenvolgende waargenomen handelingen van een dier.
Basisstof 2     Oorzaken van gedrag
inwendige prikkel       Een prikkel die in het lichaam zelf ontstaat.
motivatie                        De bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag.
prikkel                              Een invloed uit de omgeving op een organisme (bijvoorbeeld lichtstralen).
respons                           Een reactie op een inwendige of uitwendige prikkel.
sleutelprikkel                Een prikkel die, bij motivatie, altijd hetzelfde gedrag veroorzaakt.
supranormale prikkel    Een prikkel die sterker gedrag opwekt dan een normale sleutelprikkel.
uitwendige prikkel         Een prikkel die je met je zintuigen waarneemt.


Slide 4 - Tekstslide

Lesprogramma
  • Nieuwe thema: Gedrag

  • Uitleg 8.1 Wat is gedrag? 
  • Uitleg 8.2 Oorzaken van gedrag

Slide 5 - Tekstslide

Wat is gedrag?

Slide 6 - Woordweb

Slide 7 - Tekstslide

Slapen is 'gedrag'
A
Juist
B
Onjuist

Slide 8 - Quizvraag

Wel of geen gedrag?

Sleep de stukjes tekst naar de juiste plaats.
Geen gedrag
Wel gedrag
Een appel valt van een boom.
Een baby slaapt.
Een bliksem slaat in de grond.
Een kip legt een ei.
Een plant bloeit.
Kaya bloost wanneer ze Marc ziet

Slide 9 - Sleepvraag

Slide 10 - Video

Gedrag bestaat meestal uit een groot aantal handelingen

Slide 11 - Tekstslide

Studie van gedrag
Ethologie = studie van gedrag
Alles objectief bekijken = alleen feiten!

Slide 12 - Tekstslide

Studie van gedrag
Objectief en feiten

Slide 13 - Tekstslide

Gedrag objectief bestuderen
Alleen feiten benoemen:
  1. Fout: de gorilla is boos
  2. Goed: de gorilla opent zijn mond en laat zijn tanden zien

Punt 1 is een mening, dit is niet een objectieve omschrijving van gedrag.



Slide 14 - Tekstslide

Gedragsonderzoek
Ethogram
  • Handeling
  • Afkorting
  • Beschrijving

Slide 15 - Tekstslide

Gedragsonderzoek
Protocol
  • Lijst van handelingen van het dier
(hoe vaak handeling, hoe lang duurt een handeling, zit er een vaste volgorde in?)

Slide 16 - Tekstslide

Gedragsketen
  • Gedragsketen = serie 
handelingen in vaste volgorde

Vaak te zien bij paringsgedrag

Slide 17 - Tekstslide

Hoe heet een opeenvolging van handelingen waarbij het effect leidt tot een volgende handeling?

Slide 18 - Open vraag

Slide 19 - Video

Sem beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is. Is dit juist? Leg uit.
A
Ja, een balts is een enkele handeling
B
Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Slide 20 - Quizvraag

Aan de slag 
  • Lezen 8.1 Wat is gedrag
  • Maken: 8.1 opdracht 1 t/m 9

Hoe kwam je online?
SOM -> Leermiddelen -> Biologie voor jou -> Thema 8

Slide 21 - Tekstslide

8.2 oorzaken van gedrag

Slide 22 - Tekstslide

Slide 23 - Video

Terugblik

Slide 24 - Tekstslide

Wat is gedrag?

Slide 25 - Open vraag

Hoe heet de studie van gedrag
A
Ecologie
B
Ethologie
C
Gedragsonderzoek
D
Ethiek

Slide 26 - Quizvraag

Wat is belangrijk bij gedrag bestuderen?
A
Objectief blijven
B
Gedrag interpreteren
C
Je mening geven over gedrag

Slide 27 - Quizvraag

Wat schrijf je niet in een ethogram
A
Handeling
B
Afkorting
C
Duur van een handeling
D
Beschrijving

Slide 28 - Quizvraag

Wat doet deze hond?

Slide 29 - Tekstslide

Prikkels
  • Inwendige prikkel = prikkel die in het lichaam zelf ontstaat
bijv. honger en dorst (vaak hormoonstelsel/zenuwstelsel bij betrokken)

  • Uitwendige prikkel = prikkel die je met je zintuigen waarneemt
bijv. zien van voedsel, dingen ruiken

Slide 30 - Tekstslide

Motivatie = bereidheid voor het verrichten van bepaald gedrag. 
Een inwendige prikkel (bijv. honger) wordt vaak een motivatie genoemd. 

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Video

Sleutelprikkels
Sleutelprikkel = prikkel die een bepalende rol speelt bij het veroorzaken van een bepaald gedrag.

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Video

Supranormale prikkel
Supranormale prikkel = prikkel die sterker respons veroorzaakt dan de normale sleutelprikkel

Slide 35 - Tekstslide

Consumentengedrag
Consumentengedrag = Gedrag van mensen die producten kopen
Reclames gebruiken sleutelprikkels en supranormale prikkels om mensen over te halen product te kopen

Slide 36 - Tekstslide

Bij mensen
Sleutelprikkel
Supranormaleprikkel
Kleur van lippen
Rode lippen
Lange benen
Op hakken lopen
Brede schouders
Gespierde mannen

Slide 37 - Tekstslide

Aan het (huis) werk
8.2 Oorzaken van gedrag

Slide 38 - Tekstslide

Hoe heet een opeenvolging van handelingen waarbij het effect leidt tot een volgende handeling?

Slide 39 - Open vraag

Sem beweert dat een balts van een stekelbaars een handeling is. Is dit juist? Leg uit.
A
Ja, een balts is een enkele handeling
B
Nee, een balts zijn meerdere handelingen (gedragsketen)

Slide 40 - Quizvraag


Wat is ethologie?

A
Het bestuderen van gedrag
B
Het beïnvloeden van gedrag
C
Het gedrag van dieren veranderen
D
Het gedrag van mensen veranderen

Slide 41 - Quizvraag

Inwendige prikkel
Uitwendige prikkel
angst
honger
geur
geluid
dorst
kou
verliefdheid
licht
woede

Slide 42 - Sleepvraag

sleutelprikkel
supranormale prikkel

Slide 43 - Sleepvraag

Wat is de prikkel en de respons voor de leeuw?
Respons
Prikkel

Slide 44 - Sleepvraag

Wat is de prikkel en de respons voor de buffel?
Respons
Prikkel

Slide 45 - Sleepvraag

Is dit een ethogram
en/of een protocol?
A
Zowel een ethogram als een protocol
B
Ethogram
C
Protocol
D
Geen van beiden

Slide 46 - Quizvraag

Waar zie je hier een voorbeeld van?
A
Inwendige prikkel
B
Uitwendige prikkel
C
Sleutelprikkel
D
Supranormale prikkel

Slide 47 - Quizvraag

volgende les
basisstof 3!!

Slide 48 - Tekstslide