3BB 2.5 les 9

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Startopdracht

1. Vaste plekken
2. Mobiel in je tas of in de telefoontas
3. Boek, schrift en pen op tafel

Startopdracht

• Mobiel in je kluis
• Jas aan de kapstok
• Pen+ boek op tafel

wat gaan we vandaag doen? 

-2.5 uitleg deel 1

-aan het werk 

-Afsluiten

Paragraaf 2.5 Dieren bewegen

De arm is uit de kom

Blauwe plek door stomp

Enkel klapt dubbel

Een arts moet de botten zetten

Kuitspier is beschadigd bij een zweepslag

Botbreuk

Kneuzing

Ontwrichting

Spierscheuring

Verzwikking

Welke spierblessures zijn er?

Spierblessures

Blessure = letsel 

1. Spierpijn (door afvalstoffen)
2. Spierkramp (sterk samentrekken spier)
3. Spierscheuring (b.v. zweepslag)
4. Kneuzing (beschadiging spiercellen en bloedvaatjes) Bloeduitstorting (bloedvaatjes in de huid beschadigd)

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe verschillende dieren hun wervelkolom bewegen
• Je kunt voorbeelden geven van dieren die hun wervelkolom heen en weer bewegen of op en neer bewegen
• Je kunt het verschil tussen topgangers, teengangers en zoolgangers benoemen
  
• Je kunt uitleggen waarom uitleggen waarom zoogdieren sneller kunnen bewegen dan amfibieën en reptielen

Gewervelde dieren

Gewervelde dieren

Vissen, amfibieën, reptielen

• Bewegen met de wervelkolom van links naar rechts (heen en weer)
• Amfibieën: zwemmen en kruipen (poten aan zijkant van het lichaam: kikker, salamander)
• Reptielen: veel ribben met spieren en daardoor erg bewegelijk (slang, hagedis, krokodil, schildpad) 

Vogels en zoogdieren

• Bewegen met de wervelkolom op en neer (golvende bewegingen)
  
• Hebben poten recht onder de wervelkolom
  
• Door de spieren aan de bovenkant en onderkant van de wervelkolom kunnen ze zich snel voortbewegen

Bij beweging van een vis beweegt de wervelkolom...

1. Van links naar rechts
2. Van boven naar beneden
3. Helemaal niet
4. In alle richtingen

De wervelkolom van amfibieën (kikkers, salamanders)beweegt anders in het water
dan op het land.

1. Waar
2. Niet waar

Reptielen hebben een erg beweeglijke wervelkolom

1. Waar
2. Niet waar

Zoogdieren

• Topgangers (hoefgangers) - Lopen op puntje van hun teenkootjes, daar omheen hebben ze hoeven
• Teengangers - loopt op de teenkootjes
• Zoolgangers - loopt op de gehele voet

Het snelste zoogdier ter wereld

Noem een dier dat topganger is

Waar hoort een kat bij?

1. Zoolgangers
2. Teengangers
3. Hoefgangers/Topgangers

Waar hoort een hert bij?

1. Zoolgangers
2. Teengangers
3. Hoefgangers/Topgangers

Kies het juist antwoord:
"Kijk naar de afbeelding. Wat voor dier zou hier afgebeeld kunnen zijn?"

1. Teenganger, net als een paard.
2. Teenganger, net als een kat.
3. Topganger, net als een paard.
4. Topganger, net als een kat.

wat voor soort "ganger" is dit?

1. een zoolganger
2. een top/hoefganger
3. een teenganger

hoefganger

zoolganger

teenganger

Een voorbeeld van een teenganger is een

1. Mens
2. Paard
3. Beer
4. Hond

Maken 

Opdracht: 1 t/m 14 (blz. 102 t/m 108)

Sterretjes zijn uitdaging

De volgende les

Hoe gebruiken zoogdieren hun ledematen?