H4 PTO 2 L4 Ontstaan van een Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

Herhalen: Kenmerkende aspecten

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
  
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
  
• Het begin van de Europese expansie overzee.
  
• De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg.
  
• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Herhalen: 'Renaissance'

= verzamelterm voor: 

Nieuw mens- en wereldbeeld

nieuwe wetenschappelijke belangstelling

+

hernieuwde oriëntatie erfgoed van de klassieke oudheid

HET IS GEEN APART KENMERKEND ASPECT

Historische dimensies 

Leerdoelen

Kenmerkende aspecten herkennen: 

• Het begin van de Europese expansie overzee.
• De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg.
• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Lesdoelen

Lesdoelen:

herhalen: (Her)ken je de oorzaken voor het uitbreken van de Reformatie

Kan je uitleggen waarom er in de Lage landen kritiek was op de Katholieke kerk & er veel steun ontstond voor het Protestantisme

Kan je uitleggen hoe de Lage Landen op politiek vlak bestuurd werden.

Kan je uitleggen welke godsdienstige en politieke besluiten Karel V maakten

Kan je uitleggen waarom er in de Lage Landen politiek verzet ontstond tegen de Spaanse overheersing 

Continuïteit 

Verandering

&

'Dingen/processen/dimensies in de tijd die hetzelfde blijven' 

& 

Dingen/processen/dimensies in de tijd die anders worden'

Oorzaak-gevolg

• Wat is een oorzaak?

• Wat is een gevolg?

Schema: 

• Indirecte oorzaken
• Directe oorzaak (aanleiding)
• Gebeurtenis
• Korte termijn gevolg
• Lange termijn gevolg

 

Oorzaak-gevolg

• Indirecte oorzaken: ik heb slecht geslapen, niet goed opgelet in de les, huiswerk niet gemaakt, lage concentratie
• Directe oorzaak (aanleiding): de toets slecht gemaakt

Gebeurtenis:  Ik haal een drie voor mijn geschiedenis PTO

• Korte termijn gevolg: mijn ouders zijn boos, ik ben teleurgesteld, daling motivatie
• Lange termijn gevolg: meer slechte cijfers,  opleiding niet gehaald :c

Terugblik:
Leg een verband tussen de inhoud van de bron en het kenmerkende aspect 'De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg'.
Gebruik een beeldelement in je antwoord om je argumentatie te onderbouwen.

Hoe en waarom ontstaat er een Opstand tegen de Spaanse overheersing in de Lage Landen? 

15e eeuw: Nieuwe Tijd?

14e - 16e eeuw: Start 'Renaissance' in Itali

15e - 16e eeuw: 'Renaissance' in Noord-Europa

16e eeuw:  Europese expansie

16e eeuw: Reformatie
16e eeuw: Opstand in de Nederlanden 

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

De Nederlanden rond 1543: Bestond er één Nederland? 

Vergadering één gewest

(Gewestelijke staten)

Vergadering álle gewesten

(Staten-Generaal)

Landvoogd

Stadhouder

A) waar gaat deze bron over?
B) Leg uit waarom dit een voorbeeld is van centralisatie

Een maatregel: Karel V wil bedenkt een nieuwe, extra belasting die alle Nederlanden gewesten moeten betalen.

a. Is dit centralisatie of privileges?

b. Bij wie zal er onvrede zijn door de maatregel: Bij Karel V of bij de adel/steden/gewesten en waarom?

Aan welke kant van de reformatie staat de maker van de bron? 

Wat is het doel van de maker van deze bron? 

Smeekschrift der edelen

Beeldenstorm

Leg uit dat het uitbreken van de Beeldenstorm meerdere soorten oorzaken heeft.
Noem en verklaar deze oorzaken.

Reactie

Filips II stuurt hertog Alva om de daders van de beeldenstorm te straffen. 

Alva reageert tussen 1567 - 1571 door: 

• Centralisatie via de Raad van Beroerten  = “Ministers” van Alva

• Besluiten van deze Raad: Alle ketters op de brandstapel (71.000 doden)

• Edelen die eigen privileges willen ook dood

1567

1567

1568

1568-1572

Lesdoelen

Lesdoelen:

herhalen: (Her)ken je de oorzaken voor het uitbreken van de Reformatie

Kan je uitleggen waarom er in de Lage landen kritiek was op de Katholieke kerk & er veel steun ontstond voor het Protestantisme

Kan je uitleggen hoe de Lage Landen op politiek vlak bestuurd werden.

Kan je uitleggen welke godsdienstige en politieke besluiten Karel V maakten

Kan je uitleggen waarom er in de Lage Landen politiek verzet ontstond tegen de Spaanse overheersing

Hertog van Alva

De Hertog van Alva wordt de nieuwe landvoogd in 1567. Komt naar de Nederlanden met 10.000 soldaten.

Hij krijgt de opdracht:

• De opstandelingen straffen. 
• Alleen het katholieke geloof toestaan.
• Centralisatie van bestuur. 

Wie was Filips' landvoogd in de Nederlanden in 1566?

1. Hertog van Alva
2. Willem van Oranje
3. Karel V
4. Margaretha van Parma

1 april 1572: De inname van Den Briel door de Watergeuzen.