H4 PTO 2 L7 Ontstaan van een Republiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

Herhalen: Kenmerkende aspecten

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
  
• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
  
• Het begin van de Europese expansie overzee.
  
• De protestantse reformatie had splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg.
  
• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Historische dimensies 

Leerdoelen

Kenmerkende aspecten herkennen: 

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Lesdoelen

Voor de les: 

(her)ken je de oorzaken van de Opstand in historische bronnen

(her)ken je de protestantse reformatie die leidde tot een splitsing van de kerk

Kan je uitleggen waarom er in de Nederlanden onder Karel V onvrede heerste en waarom dit onder Filips II resulteerde in een Opstand

Na de les:

Kan je de gebeurtenissen die leidde tot het ontstaan van een Nederlandse staat in chronologische volgorde zetten en

Kan je uitleggen waarom en hoe de Nederlandse staat een onafhankelijke Republiek werd

Continuïteit 

Verandering

&

'Dingen/processen/dimensies in de tijd die hetzelfde blijven' 

& 

Dingen/processen/dimensies in de tijd die anders worden'

Hoe en waarom ontstaat er uit de Opstand tegen Spaanse overheersing een zelfstandige Republiek?

15e eeuw: Nieuwe Tijd?

14e - 16e eeuw: Start 'Renaissance' in Italië

15e - 16e eeuw: 'Renaissance' in Noord-Europa

16e eeuw:  Europese expansie

16e eeuw: Reformatie
16e eeuw: Opstand in de Nederlanden 

De Nederlanden rond 1543: Bestond er één Nederland? 

Smeekschrift der edelen

Beeldenstorm

Leg uit dat het uitbreken van de Beeldenstorm meerdere soorten oorzaken heeft.
Noem en verklaar deze oorzaken.

Reactie

Filips II stuurt hertog Alva om de daders van de beeldenstorm te straffen. 

Alva reageert tussen 1567 - 1571 door: 

• Centralisatie via de Raad van Beroerten  = “Ministers” van Alva

• Besluiten van deze Raad: Alle ketters op de brandstapel (71.000 doden)

• Edelen die eigen privileges willen ook dood

• Alle tegenstand genadeloos uit te moorden

Alva vertegenwoordigt Filip II als rechtmatige bezitter van de Lage Landen

Het katholicisme van de Paus

Tegenstanders van de Protestantse terreur 

Willem van Oranje vertegenwoordigt alle gematigde (én extremistische)  Protestanten

Alle anti-centralisatie politiek

Alle tegenstanders van de Spaanse inquisitie en terreur

Open veldslagen: Spanje  bezit de open gebieden: Hun legers zijn praktisch onoverwinnelijk in een veldslag

De legers kosten wel veel geld en de oorlog duurt lang want de steden houden stand . 

Belegeringen: Na Naarden/Zutphen kiezen steden om te vechten. De steden Alkmaar en Leiden houden stand en verslaan de Spanjaarden in 1572 en 1573-1574

De steden financieren Willem, de Geuzen en de Opstand 

De opstand = een belegeringsoorlog