8.3 Muziekinstrumenten

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

8.3 Muziekinstrumenten

Terugblik

Onthoud

• Een geluidsbron laat de lucht eromheen trillen.

• Trillingen van geluid verplaatsen zich door een tussenstof naar je oren.

• Je hoort geluid doordat je trommelvlies gaat trillen.

– De gehoorbeentjes geven via de gehoorzenuw een signaal aan je hersenen.

• Om geluid te horen, heb je drie dingen nodig:

– een geluidsbron;

– een tussenstof (meestal lucht);

– je oren.

• In een luidspreker zit een conus.

– De trillingen van de conus verplaatsen zich door de lucht.

Leerdoel

• 8.3.1 Je kunt voorbeelden noemen van snaarinstrumenten.
  
• 8.3.2 Je kunt uitleggen met welke snaren je lage en hoge tonen krijgt.
  
• 8.3.3 Je kunt uitleggen hoe je een snaarinstrument stemt.
  
• 8.3.4 Je kunt uitleggen wat de frequentie is.
  
• 8.3.5 Je kunt het verband benoemen tussen de frequentie en de hoogte van de toon.
  
• 8.3.6 Je kunt het frequentiebereik van mensen benoemen.

Toonhoogte

Er zijn veel verschillende muziekinstrumenten.

Een instrument met snaren noem je een snaarinstsrument. 

Als je de snaren van een snaarinstrument laat trillen, maken ze geluid. De snaren zitten vast aan een klankkast. Daardoor wordt het geluid harder en kun je het goed horen.

Sommige instrumenten hebben heel veel snaren, zoals de piano en de harp. Andere instrumenten hebben weinig snaren, zoals de gitaar en de contrabas.

Niet alle snaren zijn even lang. Bij de harp kun je dat goed zien. De lange snaren maken lage tonen. De korte snaren maken hoge tonen.

Ook zijn niet alle snaren even dik. De dikke snaren maken lage tonen. De dunne snaren maken hoge tonen. Een bas heeft lange, dikke snaren. Daarom maakt een bas alleen lage tonen. De snaren van een viool zijn kort en dun. Dus een viool maakt hoge tonen.

Een snaarinstrument stemmen

Snaren kun je spannen. Spannen betekent: de snaren strakker aantrekken. Meestal gaat dat met een schroef op het instrument.  Een strakke snaar geeft een hoge toon. Maak je de snaar losser, dan wordt de toon lager. Op die manier kun je het instrument stemmen. De tonen klinken dan weer zuiver.

Je kan een instrument stemmen met een stemvork. Die geeft altijd dezelfde toon. Je luistert naar de toon van de stemvork en naar de toon van de gitaar. Zo hoort je of de toon van de gitaar goed is. Als de toon te laag is, moet je de snaar strakker maken. De toon wordt dan hoger. Als de toon te hoog is, moet hij de snaar losser maken. Bij de goede toon is de snaar precies strak genoeg.

Als je een stemvork gebruikt, moet je heel goed kunnen horen. Veel mensen gebruiken daarom liever een digitaal stemapparaat. Dat apparaat ‘luistert’ naar de toon. Op het scherm zie je of de toon goed is.

Hoe verander je de toonhoogte?

	Hoge toon	Lage toon
Snaarinstrument	Dunne snaar Korte snaar Strakke snaar	Dikke snaar Lange snaar Losse snaar
Blaasinstrument	Korte luchtkolom Vingergaten open	Lange luchtkolom Vingergaten dicht
Slaginstrument	Strakgespannen vel Korte staaf Dunne staaf	Losgespannen vel Lange staaf Dikke staaf

Frequentie

Het aantal trillingen per seconde noem je de frequentie van de trilling. Dat komt omdat het woord frequentie betekent hoe vaak iets voorkomt.  De frequentie van een geluid meet je in Hertz.  

Als de frequentie 128 Hz is, bewegen de benen van de stemvork 128 keer per seconde heen en weer. Hoe hoger de frequentie, des te hoger is de toon die je hoort. Een stemvork van 440 Hz geeft een hogere toon dan een stemvork van 128 Hz.

Welke tonen kun jij horen?

Ondergrens

De laagste toon die een mens kan horen is 20 Hz

Bovengrens

De hoogste toon die een mens kan horen is 20.000 Hz

Hoe ouder je wordt, hoe lager de bovengrens.

Het frequentie bereik van het gehoor van de mens ligt tussen 20 en 20000 Hz

Aan het werk! NOVA!

Wat? 8.3 Muziekinstrumenten- opdrachten 1 t/m 17.

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Klaar? Test jezelf. 

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!

Onthoud

• Een snaarinstrument is een muziekinstrument met snaren.

• Een lage toon krijg je door:

– lange snaren;

– dikke snaren;

– losse snaren.

• Een hoge toon krijg je door:

– korte snaren;

– dunne snaren;

– strakke snaren.

Onthoud

• Bij stemmen gebruik je een stemvork of een digitaal stemapparaat.

• De frequentie is het aantal trillingen per seconde.

– Bij 1 trilling per seconde is de frequentie 1 hertz.

– 1 hertz kun je afkorten met 1 Hz.

• Hoe groter de frequentie, hoe hoger de toon.

• Hoe kleiner de frequentie, hoe lager de toon.

• Het frequentiebereik van mensen met een normaal gehoor is 20 Hz tot 20 000 Hz.