Zenuwstelsel

• uiterlijke verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zenuwstelsel

Herhalen vorige les

Hormoonstelsel

Exocriene klieren

Endocriene klieren

Endo-exocriene klieren

Produceren geen hormonen maar andere stoffen.

Produceren hormonen en andere stoffen.

Produceren alleen hormonen en hebben geen afvoerbuis.

Histamine veroorzaakt?

1. Vlekkerige roodheid aan het huidoppervlak
2. Egale roodheid

Thyroxine wordt geproduceerd door

1. Bijnieren
2. Hypofyse
3. Schildklier

Noradrenaline wordt onder ander geproduceerd door

1. Het niermerg
2. Het bijniermerg
3. Het bijnierschors

De hormonen die de bloedsuikerspiegel verlagen en verhogen zijn

1. Cortisol en adrenaline
2. Glucagon en insuline
3. Insuline en adrenaline

Welke hormonen beïnvloeden de ontwikkeling van de borsten bij vrouwen

1. Androgenen
2. Groeihormonen
3. Oestrogenen

Welke hormonen worden ook wel vlucht/vechthormonen genoemd?

1. Adrenaline en noradrenaline
2. Insuline en adrenaline
3. Insuline en glucagon

Waar liggen de eilandjes van Langerhans?

1. Alvleesklier
2. Bijnieren
3. Schildklier

Welk hormoon veroorzaakt hoofpijn, gezwollen spieren en buikpijn bij de menstruatie?

1. Oestrogeen
2. Progesteron
3. Follikelstimulerend hormoon

Welk hormoon zorgt voor een stijging van de suikerspiegel?

1. Glucagon
2. Insuline
3. Glucose

Welke verandering van het lichaam kan plaatsvinden bij een hyperfunctie van de schildklier

1. Verlaagde lichaamstemperatuur
2. Vermindering van gewicht
3. Toename van gewicht

Leerdoelen

• Je kan de verschillende soorten prikkels benoemen.
• Je kan de verschillende zenuwstelsel benoemen.

Wat voor 5 zintuigen kennen we?

Prikkels

Je lichaam kan op verschillende manier informatie ontvangen en reageert daarop. De informatie wordt in de vorm van prikkels door je lichaam gestuurd en op de juiste plek verwerkt. 

• Prikkels komen van buitenaf je lichaam binnen, via zintuigen.  De prikkels die de zintuigen  ontvangen worden verwerkt in de hersenen. 
• Zintuig =  een orgaan dat signalen opvangt uit de buitenwereld en omzet in een prikkel. 
• 5 zintuigen: Gevoelszintuig = de huid, Reukzintuig = de neus, Smaakzintuig = de tong, Gehoorzintuig = oren, gezichtszintuig = ogen.
• Er zijn 3 soorten prikkels: 

Sensibele prikkels/gevoelsprikkels = Tast, druk, warmte en kou.  (afferent naar hersenen toe)

Sensorische prikkels/zintuigelijke prikkels = Zicht, gehoor, reuk en smaakt. (afferent naar hersenen toe)

Motorische prikkels/ bewegingsprikkels = Prikkels vanuit de hersenen , zorgen voor beweging van spieren en activeren van klieren. (efferent van de hersenen af)

Prikkelgeleiding

• Prikkels worden doorgegeven door zenuwen = bundel van zenuwcellen. 
• Zenuwcel = neuron : bevat meerdere dendrieten en één neuriet.
• Neuriet/Axon = Lange uitlopers en geleiden prikkels van de zenuwcel af. 
• Dendrieten = Korte uitlopers en geleiden prikkels naar de zenuwcel toe. Vangt prikkels vanuit je zintuigen. 
• Receptoren = Kunnen bepaalde prikkels ontvangen en doorgeven. 
• Wanneer een prikkel via een zintuig het lichaam binnenkomt maak het lichaam een elektrisch signaal aan = Impuls
• Synaps = De plek waar de impuls overspringt.
• Myelineschede = Vettige laag om de neuriet, werkt als isolator. Versneld de prikkelgeleiding.

Neurotransmitters = Chemische stoffen ontstaan op de plek van de synaps. Zoals Acetylcholine en Noradrenaline. Bij motorische prikkels vormt zich alleen acetylcholine. Bij sensibele prikkels vormt zich zowel acetylcholine en noradrenaline.

beautylevel.nl

Verschillende zenuwstelsel

• Centrale zenuwstelsel: Hersenen en Ruggenmerg
• Perifeer zenuwstelsel: Hersenzenuwen en ruggenmergzenuwen. Alle zenuwen buiten het centraal zenuwstelsel. 
• Autonome zenuwstelsel/vegetatieve zenuwstelsel = zenuwstelsel dat je niet kunt aansturen. bv. dit stuurt je hartslag aan en de assimilatie en dissimilatie.
• Animaal zenuwstelsel: zenuwstelsel dat je zelf kunt aansturen. bv. mimische spieren, skeletspieren. Ontvangt sensorische en sensibele prikkels.

Centraal zenuwstelsel

• Bestaat uit hersenen en ruggenmerg. 
• Verantwoordelijk voor prikkelgeleiding en bewuste en onbewuste acties van de mens.
• Hersenen: Sturen alle willekeurige en onwillekeurige handelingen in het lichaam aan. 
• Grote hersenen: Bestaan uit 2 hersenhelften/hemisferen. Zorgen voor ons bewustzijn, geheugen, gevoel en de willekeurige spierbewegingen en coördineren alle sensorische prikkels die binnenkomen. Hersenhelften zijn verbonden door een hersenbalk. Hier liggen de zenuwbundels die de linker en rechterhersenhelft met elkaar verbinden. Buitenste laag van de grote hersenen = Hersenschors = Grijze stof. Binnenste gedeelte van de hersenen = hersenmerg = Witte stof.

Hersenschors & Hersenmerg

Hersenschors = Buitenste laag van de hersenen. Grijs van kleur door de opeenhoping van zenuwcellichamen. Elk gedeelte van de hersenschors heeft zijn eigen specialisatie.

Hersenmerg= Binnenste gedeelte van de hersenen. Geeft impulsen vanuit het hele lichaam aan de hersenschors door en andersom.
Wit van kleur door de neurieten en de myelinescheden daar om heen

Hersenvliezen en Hersenvocht

Om de grote hersenen heen liggen drie hersenvliezen:

• Harde hersenvlies (dura matter): Ligt direct tegen de schedel aan
• Het spinnenwebvlies (arachnoidea): middelste vlies en bevat bloedvaten die de hersenen voeden.
• Het zachte hersenvlies (pia mater): Zit om alle plooien van de hersenen heen.

Hersenvocht: Bevindt zich tussen de hersenvliezen. Werkt als stootkussen voor de hersenen. Vervoert voedings- en afvalstoffen. Hersenvocht met de afvalstoffen worden afgevoerd door bloed en lymfe. 

Kleine hersenen

• Liggen aan de achterkant van het hoofd, onder de grote hersenen. 
• Coördineren houding en beweging samen met het evenwichtsorgaan in het oor.
•  Zorgen ervoor dat de juiste dosering prikkels bij de spieren aankomt.

Hersenstam

• Ligt tussen de hersenen en het ruggenmerg in. 
• Geleidt prikkels van en naar de grote en kleine hersenen. 
• Op de overgang van de hersenstam naar het ruggenmerg vindt de kruising van de zenuwen plaats. 
• Hersenstam bestaat uit:  

- Middenhersenen: Regelen de onwillekeurige bewegingen in het lichaam.

- Pons: Wordt ook wel de brug van Varol genoemd. Verbinding tussen grote en kleine hersenen.

- Verlengde merg: Worden de vitale functies aangestuurd zoals ademhaling en de hartfunctie.  

Ruggenmerg

• Ligt in de wervelkolom 
  
• Begint bij de hersenstam en eindigt bij de tweede lendenwervel.
• Geleidingsorgaan geeft prikkels door aan de hersenen en stuurt prikkels vanuit de hersenen aan het lichaam.
• Reflex orgaan zorgt ervoor dat het lichaam snel kan reageren op prikkels. Een reflex vindt plaats buiten de hersenen om. De verkorte route die de prikkel aflegt, heet de reflexboog.
• Witte stof: zorgt voor zenuwimpulsen via het ruggenmerg van en naar de hersenen.
• Grijze stof: geeft prikkels door
  
• Achterhoorn: liggen sensibele zenuwcellen. Gevoelsprikkels komen vanuit de achterwortel het ruggenmerg binnen.
• Voorhoorn: liggen de motorische zenuwcellen. Geleiden prikkels van het centrale zenuwstelsel via de voorwortel naar de spieren en klieren toe.
  
  

Bouw ruggenmerg

Het verlengde merg is een gedeelte van

1. de hersenbalk
2. de hersenstam
3. het ruggenmerg

Welke stoffen dienen als neurotransmitters

1. noradrenaline en acetylcholine
2. histamine en insuline
3. thyroxine en noradrenaline

Hoe geleidt een sensibele zenuw een prikkel

1. Van de hersenen naar het ruggenmerg
2. Van hersenen naar een spier
3. Van een zintuig naar de hersenen

Het ademcentrum is gelegen in

1. de grote hersenen
2. de kleine hersenen
3. het verlengde merg

Hoe geleidt een motorische zenuw een prikkel?

1. Van de huid naar de spieren
2. Van het centrale zenuwstelsel naar een spier
3. Van de huid naar het centrale zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

• Zorgt ervoor dat prikkels van en naar het centrale zenuwstelsel door worden gegeven.
• Al het zenuwweefsel dat niet bij het centrale zenuwstelsel hoort. 
• Bestaat uit hersenzenuwen en ruggenmergzenuwen.
• Hersenzenuwen: liggen aan de onderkant van de hersenen
• 12 paar hersenzenuwen dit zijn motorische, sensibele en gemengde zenuwen.
• 3 paar belangrijk voor ons als schoonheidsspecialiste:
• Drielingszenuw
• Aangezichtszenuw
• Zwervende zenuw

Drielingszenuw/ vijfde hersenzenuw

• Gemengde zenuw bestaat uit 3 takken:
• Oogtak: sensibele zenuw, ligt boven de oogkasspleet verantwoordelijk voor het gevoel in het ooglid, de neus en het voorhoofd.
  
• Bovenkaaktak: sensibele zenuw, ligt in de bovenkaak, onder de oograndkas, verantwoordelijk voor gevoel in de wangen, bovenkant van de mondhoeken, bovengebit en bovenlip.
  
• Onderkaaktak: gemengde zenuw, ligt in het kin gedeelte van de onderkaak. Verantwoordelijk voor gevoel van de onderlip, het ondergebit, onderste deel wangen en de kin.

Aangezichtspijn = aandoening in de drielingzenuw. 

Aangezichtszenuw/ zevende hersenzenuw

• Prikkelt alle mimische spieren.
• Ligt vlak voor het oor, onder de speekselklier
• Aangezichtsverlamming is een aandoening aan de aangezichtszenuw.   

Zwervende zenuw/ tiende hersenzenuw

• Zwerft via de hals naar de borstholte en buikholte.
• Beïnvloedt de bloeddruk en hartslag en is betrokken bij functies als slikken, spreken, afscheidingen van de maagklieren en het hongergevoel. 
• Belangrijkste zenuw van het parasympatisch zenuwstelsel

Ruggenmergzenuw

• Vanuit het lichaam komen allerlei zenuwtakken samen in de ruggenmergzenuw.
• Treden uit in het ruggenmerg.
• 31/32 of 33 paar uit elke wervel ontspringt een paar. Het precieze aantal wordt bepaalt door het aantal staartbeentje dat je hebt. Dit aantal is niet bij iedereen hetzelfde.
• Te verdelen in 5 groepen: 
  - acht paar halszenuwen
  - twaalf paar borstzenuwen
  - vijf paar lendenzenuwen
  - vijf paar heiligbeenzenuwen
  - maximaal 3 paar staartbeenzenuwen

Autonoom zenuwstelsel/ vegetatieve zenuwstelsel

• Zorgt voor de aansturing van de automatische lichaamsfuncties.
• Reguleert en bestuurt de inwendige organen en processen zonder dat wij er erg in hebben. Dit gebeurt onder invloed van neurotransmitters.
• Bestaat uit 2 delen:
  - Parasympatisch zenuwstelsel: Vooral actief als je rust. Herstel- en opbouwprocessen. Belangrijkste functie is het opslaan van energie en het aanmaken van cellen en stoffen om het lichaam te herstellen (assimilatie). Bijvoorbeeld door meer darmbewegingen en hogere nier activiteit. 
  Belangrijkste zenuwknopen zitten in de hersenstam en het heiligbeen. Tiende hersenzenuw behoort tot het parasympatisch zenuwstelsel. Prikkeloverdracht vindt plaats via de neurotransmitter: Acetylcholine.
  - Sympathisch zenuwstelsel: bevordert verbranding van cellen (dissimilatie). Zorgt ervoor dat het lichaam actieve functies kan uitvoeren. Verbeterd de werking van de skeletspieren, hartfunctie, bloedsomloop en ademhaling. De spijsvertering/darmen worden juist geremd. De prikkeloverdracht vindt plaats via neurotransmitter: Adrenaline.

Welke hersenzenuw hoort bij het parasympatisch zenuwstelsel

1. vijfde hersenzenuw
2. zevende hersenzenuw
3. tiende hersenzenuw

Waarop heeft het parasympatisch zenuwstelsel een stimulerende werking

1. Op de darmwerking
2. Op de ademhaling
3. Op de hartslag

Via welke neurotransmitter vindt de prikkeloverdracht plaats bij het sympathisch zenuwstelsel?

1. Adrenaline
2. Acetylcholine
3. dopamine

Is vooral actief als je rust

1. Parasympatisch zenuwstelsel
2. Sympathisch zenuwstelsel

Afsluiting

Zijn er nog vragen??

Hebben jullie de leerdoelen behaald? 

• Je kan de verschillende soorten prikkels benoemen.
  
• Je kan de verschillende zenuwstelsel benoemen.

Volgende les: Ademhaling

Voorbereiding: Lezen Hoofdstuk 9 & maken beautylevel ademhaling