Hoofdstuk 5.1 - Hoe ontstaat nieuws

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Massamedia

Hoofdstuk 5

Nieuws

Leerdoelen

Ik kan:

- Uitleggen op welke drie manieren journalisten aan hun nieuws komen

- De zes nieuwscriteria benoemen en uitleggen

- Bij elk nieuwscriteria een voorbeeld geven

Informatie zoeken

Drie manieren:

• Ze krijgen persberichten van personen en instellingen
• Journalisten gaan zelf op zoek naar nieuws
• Ze kopen persberichten van persbureaus zoals ANP, Reuters

Hoe wordt nieuws geselecteerd?

• Mensen die nieuws samenstellen en verspreiden, werken op een redactie, de redacteurs

• Hun teksten en foto's krijgen ze van journalisten en fotografen.

Selectiecriteria

• De actualiteit
• Het bijzondere of uitzonderlijke van een gebeurtenis
• De nabijheid van het nieuwsfeit
• De belangstelling van de doelgroep en commerciële belangen
• De doelstelling en eigen identiteit van de krant, omroep of zender
• Welke waarden en normen heef de journalist 

Hoe actueel is de gebeurtenis?

• Nieuws is 'nieuw' (=actueel) en niet 'oud'
  
• Sommig nieuws blijft 'langer actueel' (bijvoorbeeld aanslagen 9/11 en oorlogen)

Noem een nieuwsbericht dat actueel is op dit moment.

Hoe bijzonder is het?

• Nieuws moet bijzonder zijn
• Hoe vreemder, heftiger, erger hoe beter
• De ene zender vindt dit meer nieuws dan een andere zender

Hoe dichtbij is het?

• Hoe dichterbij het nieuws, hoe belangrijker mensen het vinden
• Herkenbaarheid zorgt ook voor een hogere nieuwswaarde: ‘Ik hoop maar dat zoiets mij niet overkomt’
• Nieuws verder weg? 'afstandsverval'

Wat heeft de belangstelling

van de lezers/kijkers?

• Wat is de doelgroep?

• Commerciële belangen spelen ook een grote rol bij het selecteren van nieuws

De identiteit van de krant of omroep

Een christelijke krant zal eerder een bericht plaatsen over de Paus.

Een linkse krant (zoals de Volkskrant) zal eerder een bericht plaatsen over de armoede 

In de krant staat een bericht over een Japanse jongen van 8 jaar die al op de universiteit zit. Dit bericht is in de krant geplaatst omdat

1. het dichtbij is gebeurd
2. het past bij de doelgroep van het reformatorisch dagblad
3. het heel erg bijzonder is

Welk begrip hoort niet bij het begrip nieuws selecteren

1. actueel
2. dichtbij
3. populair
4. bijzonder

Op welke manier komt een redactie niet aan nieuws?

1. via persberichten van personen en instellingen
2. journalisten die zelf op zoek gaan
3. van het internet
4. van persbureaus

Journalisten mogen alles schrijven wat ze willen.

1. Juist
2. Onjuist

https:

Waarom was deze dolfijn in het nieuws?

1. actueel, bijzonder, belangrijk persoon
2. actueel, belangrijk voor de samenleving
3. bijzonder, dichtbij, interessant en actueel
4. actueel, bijzonder, interessant en veraf

Opdrachten

Hoofdstuk 5

Blz. 65 opdracht 1/2/3/4

Leerdoelen

Ik kan:

- Uitleggen dat selectieve perceptie ons kijken naar nieuws beïnvloed 

- De vier manieren hoe journalisten objectief blijven benoemen en uitleggen 

Selectieve perceptie en referentiekader

Selectieve perceptie is het bewust of onbewust keuzes maken bij het waarnemen. Waar kijk ik wel naar, en waar geef ik geen aandacht aan? Ook bij journalisten speelt dit een rol, voornamelijk door hun referentiekader = alle persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

- Formule 1

- Dierenleed

Selectieve waarneming

Onbewust maak je keuzes in wat je waarneemt.

Je denkt vaak wel dat je alles ziet maar niemand kan alles zien.

Wat zie je hier?

Wat je ziet, heeft te maken met je referentiekader; met de manier waarop je naar dingen kijkt

Betrouwbaarheid

Alles wat je ziet, leest en hoort is dus niet altijd betrouwbaar.

Dit heeft te maken met je:

- Selectieve waarneming: Je selecteert onbewust wat je ziet.

- Referentiekader: Alles wat jou heeft gevormd en wat je meeneemt in hoe je over de wereld denkt.

Referentiekader

Jou referentiekader bepaalt hoe je over dingen denkt.

Wat vinden jullie van:

- Vuurwerk

- Honden

- wonen in de stad

- Zwarte piet

- Cambuur

Hoe zorgen journalisten dan dat ze zo objectief mogelijk zijn?

- een scheiding maken tussen  feiten en meningen 

- passende woorden en beelden kiezen

- hoor en wederhoor toepassen (beide 'kanten' horen)

- meerdere bronnen gebruiken (1 bron is geen bron)

Kritisch lezen en kijken

Media zijn bijna nooit objecief, blijf dus zelf altijd goed opletten.

- Check de bron (wie het zegt)

- Hou rekening met wie het zegt en waarom ze het misschien zeggen (mening, reclame, belangen).

- Check zelf meerdere bronnen.

Selectieve perceptie is iemand bewust of onbewust keuzes maakt bij het waarnemen.

1. Juist
2. Onjuist

Het referentiekader van iemand bestaat uit uiterlijk, geboorteplaats en geslacht.

1. Juist
2. Onjuist

Objectiviteit is een beschrijving van gebeurtenissen die niet klopt met de werkelijkheid en gekleurd is door een eigen mening.

1. Juist
2. Onjuist

Wist je dat...

3 mei de Internationale dag van de Persvrijheid is?

4 kernwaarden van het 

Nederlandse mediabeleid

Kwaliteit

Pluriformiteit

Onafhankelijkheid

Toegankelijkheid

De kwaliteit van het media-aanbod wordt beoordeeld door het publiek 

Zolang  het niet in strijd is met de wet mag de overheid zich niet 

bemoeien met wat mensen zeggen of schrijven   

Binnen het medialandschap is een gevarieerd mediaaanbod van belang

Alle bevolkingsgroepen moeten van het media-aanbod gebruik kunnen maken, dit is als eerste belangrijk voor de bindende functie van de media

Klik op de vraagtekens voor een toelichting op de begrippen. 

Kwaliteit

Pluriformiteit

Toegankelijkheid

Onafhankelijkheid

Sleep de begrippen naar de juiste afbeeldingen. 

Bronnen afbeeldingen:

• https://krantonlin-nl.jouwweb.nl/pluriformiteit-in-nederland 
• https://www.ing.nl/de-ing/achtergronden/ondertussen-bij-ing/stap-voor-stap-naar-betere-digitale-toegankelijkheid.html
• https://www.bco-onderwijsadvies.nl/over-ons/kwaliteitsbeleid
• https://www.oneworld.nl/lezen/achtergrond/de-10-landen-met-de-minste-persvrijheid/