(havo/vwo3) H8 duurzaam leven op aarde paragraaf 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Planning:

• Introductie
• Uitleg: paragraaf 1 H8 +  B45,B125, B127, B142
  
• maken opdracht 1,2abc,3,4,5,6,7
  
• nabespreken paragraaf 1
  
• afsluiting

aan het einde van de les kan/weet je:

• Je kunt uitleggen welke factoren leven op aarde mogelijk maken
• Je weet wat de ecologische voetafdruk is en kunt uitleggen waarom we deze meten.
• Je kunt verklaren waarom de ecologische voetafdruk op mondiale schaal erg ongelijk verdeeld is.
• Je kunt manieren noemen om de ecologische voetafdruk te verkleinen
  

uitleg/aantekeningen

Vijf factoren voor leven op aarde

1. Afstand tot de zon
2. Dampkring
3. Zwaartekracht (aantrekkende kracht van de aarde)
4. Water
5. Voedsel (natuurlijke hulpbron)

Mist 1 van de 5? Geen leven mogelijk op aarde!

1. Afstand tot de zon

• Zonder natuurlijk broeikaseffect op aarde: -18 graden
• De dampkring houdt warmte vast voor ons, gelukkig is het gemiddeld 15 graden op aarde.

2. Dampkring

• In de dampkring zit zuurstof, wat wij inademen
• We ademen koolzuurgas (CO2 uit)
• Planten en bomen groeien daar door, en zetten het weer om tot zuurstof (BB45)
  

3. Zwaartekracht

• Zorgt ervoor dat de gassen uit de dampkring niet in de ruimte verdwijnen
• Zorgt er ook voor dat mensen en voorwerpen op de grond blijven staan. Zonder zwaartekracht vlogen we de ruimte in.

4. Water

• Onmisbaar voor leven op aarde: vrouwen bestaan al voor 50% uit water, mannen voor 65%.
• Naast mensen en dieren kunnen planten ook niet zonder water
• Het meeste water zit in de oceanen (97,5%). Het meeste zoete water is opgeslagen in ijs of diep onder de grond (in aquifers). Slechts een klein deel zoet water ligt aan de oppervlakte.

5. Voedsel

• Mensen hebben eten nodig om te leven
• Het is een noodzakelijke natuurlijke hulpbron voor mensen

 Je weet wat er bedoeld wordt met duurzaam leven op aarde.

•  Duurzaam gebruik van de aarde: niet meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan er bij komen.

Ecologische voetafdruk meet duurzaamheid.
Hoeveel van de aarde verbruik jij voor jouw levensstijl? 

Ecologische voetafdruk

de hoeveelheid ruimte op aarde die wordt gebruikt door één persoon, een heel land of een werelddeel.

BB 125 Koolstofkringloop

• Koolzuurgas (CO2) is een kleur-, en reukloos gas.
  
• CO2 van levensbelang voor het leven op aarde. VB. Fotosynthese
  
• Mensen hebben invloed op hoeveelheid CO2 in de lucht. D.m.v. fossiele brandstoffen en ontbossing.
  
• Alle uitwisselingen van CO2 op aarde noem je de koolstofkringloop.
  

Ecologische voetafdruk B127

Daarmee meet je hoeveel ruimte op aarde wordt gebruikt door één persoon of een land of een werelddeel.

Is de Nederlandse voetafdruk duurzaam?

• Ja / nee, want....?
• Waarom is de voetafdruk van Brazilië kleiner dan Nederland?
• Waarom is de voetafdruk van India het kleinst?

Omdat India een ontwikkelingsland is met een laag ontwikkelingspeil en heeft het land ook een lage welvaart.

Brazilie is een opkomend land qua welvaart en ontwikkeling. Daarnaast maakt het land veel gebruik van hydroelectriciteit en dat maakt de voetafdruk aanzienlijk kleiner.

Nee, met 2,9 wereldbollen hebben we te veel nodig.

voetafdruktest.wwf.nl

Overshoot day

-Overshoot day is de dag in het kalenderjaar waarop de mens alle natuurlijke hulpbronnen heeft verbruikt die de aarde in een jaar kan produceren.

 -Niet alle landen hebben een overshoot day; die zijn dus duurzamer.

  -De gemiddelde wereldbewoner is minder duurzaam gaan leven, want overshoot day valt steeds eerder in het jaar.

nos.nl

Versterkt broeikaseffect B142

zelfstandig werken

lezen paragraaf 1 H8 duurzaam leven + B45,B125, B127, B142
maken opdracht 1,2abc,3,4,5,6,7
gebruik hierbij:

• tekstboek blz. 120/121
  
• werkboek blz. 153/154/155
  

stoplicht: Rood = stil lezen en werken. Oranje = fluisteren als je wilt overleggen. Groen = normaal praat niveau met werken

herhalen/nabespreken

Zou jij minder vlees eten om je voetafdruk te verminderen?

1. Ja, ik ben al vegetariër / vegan
2. Ja, ik ben een flexitarier, ik eet niet alle dagen vlees
3. Nee, ik eet wat op tafel wordt gezet
4. Nee, ik vind vlees veel te lekker

De aarde is de derde planeet vanaf de zon. Naast de aarde vind je de planeten Venus en Mars

1. Waar
2. Niet waar

Op 20 maart hadden we de lente-equinox. De zon stond toen loodrecht boven de zuidelijke keerkring.

1. Waar
2. Niet waar

Het systeem aarde bestaat uit 3 sferen: biosfeer, hydrosfeer en atmosfeer.

1. Waar
2. Niet waar

Bomen en planten kunnen transpireren.

1. Waar
2. Niet waar

CO₂ vinden we niet alleen in de lucht, je kan het ook vinden in cola, fanta en sprite.

1. Waar
2. Niet waar