§2.2 Europese wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

2.2 Europese wereldrijken

Europa verovert de wereld

...kan ik beschrijven dat er in de 19e eeuw
Europese wereldrijken ontstonden

...kan ik de Nederlandse koloniën noemen
en uitleggen hoe Nederlands-Indië ontstond

...kan ik vier oorzaken van het modern imperialisme noemen en beschrijven welke rol racisme daarbij speelde

AAN HET EINDE VAN DE LES KAN JE...

Herhalen

Klassikale uitleg

Zelfstandig werken

Afsluiten

DOEN

§2.1 Nationalisme

§2.2 Europese wereldrijken

§2.3 Leven in de koloniën

Repetitie hoofdstuk 2

§2.4 Slaven worden vrij

Herhaling

Vanaf 1850: vooruitgang in Europa

• Uitvinding batterij en fototoestel
• Aanleg spoorwegen, kanalen
• Aanleg Suezkanaal om reistijd naar koloniën korter te maken

Bevolkingsgroei:

• Betere hygiëne zorgt voor minder sterfte
• Ergste armoede verdween, kinderen naar school
  
  

Nieuwe communictiemiddelen:

• 1850: Telegraaf
• 1900: Telefoon
• 1920: Radio
• Snelle postschepen

§2.1

Nationalisme

A

Een moderne samenleving

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat twee gevolgen waren van nieuwe transport- en communicatiemiddelen

§2.1

Nationalisme

B

Liefde voor volk en vaderland

Leerdoel:

• Je kunt met een voorbeeld uitleggen wat nationalisme is

Begrippen:

• nationalisme

Nationalisme: voorliefde voor eigen volk, taal, geschiedenis en cultuur

• Standbeelden
• Schilderijen
• Verhalen
• Geschiedenisonderwijs

§2.1

Nationalisme

C

Gevolgen van nationalisme

Leerdoel:

• Je kunt twee gevolgen noemen van nationalisme

Gevolgen van nationalisme:

• Je beter voelen dan andere volken
• Een eigen land voor hun volk: Duitsland 1871

Maar ook andersom:

• Koninkrijk der Nederlanden. België wordt een apart land in 1831

IETS NIEUWS LEREN

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

Leerdoel

Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken ontstonden

B

Nederlands-Indië

Leerdoel

Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleggen hoe Nederlands-Indië ontstond

Begrippen

Nederlands-Indië

C

Oorzaken van het modern imperialisme

Leerdoel

Je kunt vier oorzaken van het modern imperialisme noemen en beschrijven welke rol racisme daarbij speelde.

Begrippen

modern imperialisme

verdeel-en-heerspolitiek

Begrippen

afzetgebieden

racisme

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

Leerdoel:

Je kunt beschrijven dat er in de 19e eeuw Europese wereldrijken ontstonden

Begrippen

modern imperialisme

verdeel-en-heerspolitiek

1500:

• Europese landen haalden grondstoffen en producten uit Amerika, Afrika en Azië.
• Amerika: koloniën met plantages waar Afrikaanse slaven werkten.
• Afrika en Azië: handelsposten langs de kust. Uit Azië importeerden ze specerijen en thee, terwijl ze in Afrika slaven kochten.

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

• Vanaf 1800 wilden Europese landen zoveel mogelijk land veroveren en besturen, inclusief de binnenlanden van Afrika en Azië.
• Hierdoor ontstonden nieuwe koloniën in deze binnenlanden.
• Dit proces in de 19e eeuw staat bekend als modern imperialisme.
• Door dit modern imperialisme ontstonden grote wereldrijken waarin Europese landen gebieden over de hele wereld bezaten.

§2.2

Europese wereldrijken

A

Van handelspost naar wereldrijk

• Europeanen konden grote gebieden bij elkaar krijgen door het gebruik van wapens.
• Ze hielden controle door verdeel-en-heerspolitiek:
  het ene volk voordeel geven in ruil voor militaire steun tegen een ander volk
• Zo voorkwamen ze dat volken samen gingen werken tegen de Europese bezetters.

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

Leerdoel:

Je kunt de Nederlandse koloniën noemen en uitleggen hoe Nederlands-Indië ontstond

Begrippen:

Nederlands-Indië

• Rond 1600 werden de VOC en de WIC opgericht.
• Zij verhandelden specerijen, tabak, suiker en tot slaaf gemaakten.
• Rond 1800 gingen VOC en WIC failliet
• De Nederlandse regering nam de gebieden en handelsposten over, wat leidde tot het ontstaan van de koloniën Suriname, de Antillen en Nederlands-Indië.

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

• In 1800 was de kolonie Nederlands-Indië aanzienlijk kleiner dan het huidige Indonesië, met voornamelijk bezit op Java.
• De Indonesische eilanden waren verdeeld onder verschillende volken en rijken.
• Elk rijk had een eigen vorst of heerser.
• De originele bewoners van deze gebieden worden 'inheems' genoemd, aangezien zij er al woonden voor de Nederlandse aankomst.

§2.2

Europese wereldrijken

B

Nederlands-Indië

• Vanaf 1800 breidde de Nederlandse regering haar koloniale gebied in Nederlands-Indië uit.
• De inheemse bevolking en hun vorsten boden verzet, maar waren niet opgewassen tegen de moderne Nederlandse wapens.
• Nederland gebruikte veel geweld bij deze expansie, waarbij veel inheemse burgers omkwamen en relatief weinig Nederlandse soldaten.
• Als resultaat kwamen de verschillende inheemse volken samen in één kolonie onder Nederlands gezag.

§2.2

Europese wereldrijken

C

Modern Imperialisme

Leerdoel:

Je kunt vier oorzaken van het modern imperialisme noemen en beschrijven welke rol racisme daarbij speelde.

Begrippen:

afzetgebieden

racisme

Oorzaken modern imperialisme:

• Europese fabrieken hadden grondstof nodig
• Fabrikanten wilden meer gebied om producten te verkopen: afzetgebieden
• Door allerlei uitvindingen was het makkelijker om gebieden in andere werelddelen te veroveren
• Ook nationalisme leidde tot het veroveren van zoveel mogelijk land. Het bezit van koloniën maakte Europeanen trots en gaf een land veel aanzien.

§2.2

Europese wereldrijken

C

Modern Imperialisme

Voor Europeanen was het geheel normaal dat zij landen in Afrika en Azië bestuurden:

• Europeanen vonden hun cultuur het beste
• Aziaten en Afrikanen waren minder
• 'witte' mensen zouden een beter 'ras' zijn dan 'donkere' mensen. 
• Racisme