Les 3 21.4 tweede afweerlinie

Doel
Je kunt in een gegeven situatie inschatten op welke manier(en) de eerste én tweede barrière van de afweer een besmetting of infectie voorkomt of bestrijdt.

Je kunt de werking van de verschillende onderdelen van de afweer uitleggen en de hierbij betrokken cellen en signaalstoffen benoemen. 

complementsysteem, ontstekingsreactie, nk-cellen


1 / 25
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 25 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Doel
Je kunt in een gegeven situatie inschatten op welke manier(en) de eerste én tweede barrière van de afweer een besmetting of infectie voorkomt of bestrijdt.

Je kunt de werking van de verschillende onderdelen van de afweer uitleggen en de hierbij betrokken cellen en signaalstoffen benoemen. 

complementsysteem, ontstekingsreactie, nk-cellen


Slide 1 - Tekstslide

Dit hoofdstuk
1e linie: 21.3
2e linie: 21.4
3e linie: 21.5




Slide 2 - Tekstslide

1e barriere
extern: op de grens van intern en extern milieu.

Aspecifieke afweer
-aangeboren
-gericht op alle lichaamsvreemde stoffen
-weerstand blijft gelijk bij herhaalde infectie.

Slide 3 - Tekstslide

2e barriere
intern: binnen het lichaam

Aspecifieke afweer
-aangeboren
-gericht op alle lichaamsvreemde stoffen
-weerstand blijft gelijk bij herhaalde infectie.

Slide 4 - Tekstslide

Wat is het verband tussen de begrippen besmetting, infectie en incubatietijd?

Slide 5 - Open vraag

antigenen
De afweer herkent besmettingen aan lichaamsvreemde 
antigenen

bv: spike-eiwit op SARS-COVID


Slide 6 - Tekstslide

typen aspecifieke afweerreacties
In bloed/weefselvloeistof
complementsysteem

Bij celbeschadigingen 
(bv wondjes)
ontstekingsreactie
Bij infectie in de cel 
(bv virus)
natural killer cellen

Slide 7 - Tekstslide

Complement
bloedeiwitten die zorgen voor:

  1. Lysis: het doorboren van cellen van ziekteverwekkers
  2. Chemotaxis: Het aantrekken van fagocyterende cellen bij de ontstekingsreactie.
  3. Opsonisatie: Het markeren van ziekteverwekkers, zodat deze (makkelijker) gefagocyteerd kunnen worden


Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Video

Ontstekingsreactie
  1. Beschadigde cellen geven signaalstoffen af
  2. macrofagen en dendritische cellen worden aangetrokken (chemotaxis) zich en nemen ziektewekkers op. Ze produceren signaalstoffen (cytokinen)
  3. geven signaalstoffen af en lokken monocyten en granulocyten uit het bloed 
  4. macrofagen en dendritische cellen worden een Antigeen Presenterende Cel (APC) verplaatsen naar een lymfeknoop en activeren daar de specifieke afweer (3e linie).

Cytokinen:
histamine: bloedvatverwijding, het weefsel wordt rood
bradykinine: openingen tussen endotheelcellen haarvaten 
interferon: virusremmer








Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Macrofaag
herkent bacterien aan:

  1. typische moleculen in de celwand van de bacterie
  2. complementeiwiten op de bacterie
  3. een antistof op de bacterie

Slide 12 - Tekstslide

Bij een ontstekingsreactie maakt het niet uit hoe de cellen beschadigd raken of door welke ziekteverwekker dit gebeurt. Hoort de ontstekingsreactie dus bij de specifieke of aspecifieke afweer?

Slide 13 - Open vraag

Leg uit waardoor bij een ontstekingsreactie weefsel rood wordt en opzwelt,

Slide 14 - Open vraag

Bij koorts stijgt de lichaamstemperatuur, verklaar hoe dit de aspecifieke afweer helpt.
tijd over: samenvatten temperatuurregulatie, regulatie stofwisseling (KWT)

Slide 15 - Open vraag

Virus zit in de cel - probleem

Slide 16 - Tekstslide

NK-Cel: speciale witte bloedcel

Slide 17 - Tekstslide

Werking NK-Cel

lichaamscel raakt geïnfecteerd

Viruseiwitten komen terecht in de celmembraan van de lichaamscel

NK cel herkent en doodt de cel door deze te doorboren en te injecteren met enzymen.

Slide 18 - Tekstslide

NK-cel
andere functies:

opruimen tumorcellen (voordat ze een probleem worden)

Afbraak weefsels tijdens ontwikkeling (tandwortels melkgebid, vliezen tussen vingers)

Slide 19 - Tekstslide

BINAS 84I

Slide 20 - Tekstslide

Jij en een vriendin worden per ongeluk aangeniest door een klasgenoot die erg verkouden is. Jij wordt niet verkouden, maar je vriendin wel. Hoe komt het dat jij niet verkouden wordt?

Slide 21 - Open vraag

De zandbak is een plaats waar kleine kinderen grote kans lopen op besmetting met kleine wormpjes (aarswormen). Een klein kind speelt in de zandbak en krijgt wormeneitjes onder de nageltjes. Even later steekt ze haar duim in haar mond. Gelukkig blijkt ze een paar dagen later toch geen wormenbesmetting te hebben. Hoe is dat mogelijk?

Slide 22 - Open vraag

Natural killer-cellen zijn geen macrofagen. Wat is het verschil? Noem ook een overeenkomst.

Slide 23 - Open vraag

Antigeen of antistof?
Een griepvirus dat binnendringt in je lichaam bevat ...
A
antigenen
B
antistoffen

Slide 24 - Quizvraag

HUISWERK
maak de vragen bij 21.4 en kijk deze na 

moeilijk: 
Maak een conceptmap/stripverhaal/samenvatting in KWT
vraag extra uitleg

Slide 25 - Tekstslide