Roos van Leary

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Roos van Leary

Wat weet jij al over de Roos van Leary?

Onderzoek naar gedrag

 Amerikaanse psycholoog Timothy Leary 

Gedrag is te voorspellen

Manier van reageren = voorspelbaar 

Gedrag --> reactie 

Vanuit dit gegeven is gedrag te voorspellen en te beïnvloeden.

DE ROOS VAN LEARY

• Hulpmiddel bij (moeizame) communicatie
• Analyse-instrument: Je kunt dus het gedrag van de ander voorspellen, gaan analyseren, waardoor je het gedrag van een ander beter begrijpt. Interactie (ontvanger-zender):
  elk gedrag roept een reactie op.

Roos van Leary

• Ga naar https://www.123test.com/nl/leary/ toe en doe de test.
• Welke gedragsstijl past het meest bij jou?

De leider

De helper

De ondersteuner

De volger

De stille

De opstandige

De grenzensteller

De bepaler

Roos van Leary

Helpt je om het gedrag dat mensen bij elkaar oproepen beter te begrijpen.

Je kunt niet, niet communiceren.

Helpt je om het gedrag dat mensen

bij elkaar oproepen beter te begrijpen.

Je kunt niet, niet communiceren.

Roos van Leary

Paraverbale communicatie is een manier van communiceren die naast verbale en non-verbale communicatie bestaat. Door in de boodschap de toon van de stem, de intonatie, spreektempo, pauzes of haperingen in te lassen kan de boodschap anders gedecodeerd worden door de ontvanger.

Dominante verticale as

De verticale as geeft de mate van dominantie aan. Dominant gedrag is boven. 

• Bovengedrag = leiden, erboven staan, domineren, organiseren, proactief zijn.
  
• Ondergedrag = meegaand zijn, volgen, instemmen, afhankelijk en dienstbaar.
  

Bijvoorbeeld: als iemand volgend is (onder), neemt de ander een leidende rol op zich (boven). En andersom. Dit heet ook wel complementair gedrag.

Relatie horizontale as

De horizontale as geeft de mate relatie aan. 

• Samengedrag = meewerken, samenwerken, steunen, aanmoedigen en helpen.
  
• Tegengedrag = kritisch, afkeren, confronteren, aan de bel trekken en uitdagen.
  
  

Simpel gezegd: Als iemand samen-gedrag vertoont, dan wekt dat samen-gedrag bij een ander op. En als iemand tegen-gedrag vertoont, dan wekt dat tegen-gedrag op.

Bijvoorbeeld: als iemand aanvallend is, wordt de ander opstandig. Dit heet ook wel symmetrisch gedrag.

Hoe ziet dit er dan uit?

De horizontale as geeft de mate relatie aan. 

• Samengedrag = meewerken, samenwerken, steunen, aanmoedigen en helpen.
  
• Tegengedrag = kritisch, afkeren, confronteren, aan de bel trekken en uitdagen.
  
  

Simpel gezegd: Als iemand samen-gedrag vertoont, dan wekt dat samen-gedrag bij een ander op. En als iemand tegen-gedrag vertoont, dan wekt dat tegen-gedrag op.

Bijvoorbeeld: als iemand aanvallend is, wordt de ander opstandig. Dit heet ook wel symmetrisch gedrag.

Boven-samen

• Leidend
• Helpend

Beide personen willen hun eigen plan uitvoeren, maar waarderen elkaar wel.

Boven-tegen

• Autoritair (concurrerend)
• Agressief (aanvallend)

Er ontstaat een machtsstrijd 

Onder-samen

• Meegaand (meewerkend)
• Afhankelijk (volgend)

Initiatief ontbreekt

Onder-tegen

• Wantrouwend (opstandig)
• Passief (teruggetrokken)

Kritische blik

Hoe zou je het gedrag van Louis van Gaal noemen?

1. Competitief en agressief (Agressief)
2. Leidend en Helpend (Assertief)
3. Mokkend en verdedigend (Passief Agressief)
4. Meegaand en volgend (Sub-Assertief)

Hoe reageren de anderen
(spelers in oranje hesjes)

1. door ten koste van alles te willen winnen / of beter zijn
2. door te gaan leiden en/of helpen
3. door niets meer te zeggen en er niet tegen in te gaan
4. door te gaan meedoen en/of volgen

Hoe zou jij reageren

1. door ten koste van alles te willen winnen / of beter zijn
2. door te gaan leiden en/of helpen
3. door niets meer te zeggen en/of er tegen in gaan
4. door te gaan meedoen en/of volgen

De roos van Leary ...

1. Is een hulpmiddel bij moeizame communicatie
2. Helpt bij het analyseren van iemand gedrag
3. Kan je helpen de ander beter te begrijpen
4. Helpt andermans gedrag te sturen

De Roos van Leary geeft inzicht in hoe je invloed kunt uitoefenen binnen je team.

1. juist
2. onjuist

Welke uitspraak omtrent de Roos van Leary (1957) is juist?

1. Boven gedrag roept boven gedrag op
2. Onder gedrag roept onder gedrag op
3. Samen gedrag roept samen gedrag op

Je wil jouw collega in de stand volgend krijgen, waar dien je zelf het gesprek in te beginnen volgens de Roos van Leary?

1. Concurrerend
2. Leidend
3. Helpend
4. ook in volgend

In de Roos van Leary, Samen Boven heeft de volgende gedrag:

1. Corrigerend
2. Sturend
3. Samenwerkend
4. Helpend

Hoe zorg je er volgens de Roos van Leary als zorgverlener voor dat tijdens de begeleiding van een zorgvrager deze leidend gedrag laat zien?

1. Je stelt je concurrerend op
2. Je stelt je helpend op
3. Je stelt je zorgzaam op
4. Je stelt je teruggetrokken op

Portfolio-opdracht 1: uitwerken voorbeelden

• Werk de 4 voorbeelden uit;
• Geef aan welk gedrag, welk gedrag oproept.

Portfolio-opdracht 2.1

Je levert een verantwoordingsverslag in bij je mentor, die bekijkt het snel. De reactie van je mentor: “Ik had van jou wel meer diepgang verwacht”. Je zegt niets en je hebt een teleurgesteld gevoel en blik.

Welk gedrag is dit van je mentor?

Doel: je vindt dit geen prettige reactie van je mentor en dat wil je ook teruggeven. Voor welk antwoord kies je?

A. Je kijkt verbaasd en zegt: “Oh hoezo”?

B. Je bent verontwaardigt: “mijn vorige mentor vond mijn verslagen altijd heel goed!”

C. Je zegt: “ik wil het horen als je feedback hebt, maar de manier waarop je nu reageert vind ik niet fijn.

Belangrijk!

Je kan gedragspatronen doorbreken door tegenovergesteld te interveniëren. Dit doe je door het “naast gelegen gedrag“ in de Roos te kiezen. Als de reactie van de mentor aanvallend of concurrerend voor je is kun je jouw gedrag het best doorbreken door het “naast gelegen gedrag” te kiezen.

Portfolio-opdracht 2.2

Een medestudent komt bij je roddelen over een andere student. “ik wil niet roddelen hoor maar heb je gehoord dat ….. slaat toch nergens op dat ze dat doet!

Wat voor gedrag is dit? 

Doel: Je hebt hier eigenlijk geen zin in en je wilt dit je medestudent vertellen zonder haar te kwetsen.

A. Je zegt: “ik heb nu geen tijd ik word zo door mijn stage gebeld”

B. Je laat non-verbaal zien dat je er geen zin in hebt en zegt: “vind je het heel vervelend om niet over medestudenten te roddelen”.

C. Je zegt: “ik vind het leuk als je gezellig wilt kletsen, maar ik vind het vervelend als over anderen praat als ze er niet bij zijn.

Portfolio-opdracht 3

Beschrijf een situatie waarin je te maken had met lastig gedrag.

• Wat was je doel?
  
• Waar zat de ander en waar zat jij in de roos?
  
• Welk patroon ontstond er?
  
• Wat had je kunnen doen om het patroon te doorbreken/ je doel te bereiken?
• DUS: welke plek in de Roos?