Thema 1, deel 1: het organisme als systeem

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 1, deel 1:

Het organisme als systeem

Van cel tot ecosysteem = organisatieniveau

Dieren: 

Planten: 

Van cel tot ecosysteem

Dieren: 

cellen - weefsels - organen - stelsels - organisme - 

populatie - levensgemeenschap - ecosysteem

Planten: 

cellen - weefsels - organen - stelsels - organisme -

populatie - levensgemeenschap - ecosysteem

1.1 Van cel tot ecosysteem

Cellen = kleinste levende bouwsteen van een organisme

• Ongeveer 37 biljoen 
• Vb: cellen die zorgen voor afscheiding van spijsverteringssappen

1.1 Van cel tot ecosysteem

Weefsel = gevormd door cellen met dezelfde vorm, kleur en functie 

• Vb: cellen die zorgen voor afscheiding van spijsverteringssappen vormen het klierweefsel

1.1 Van cel tot ecosysteem

Orgaan = gevormd door 2 of meerdere soorten weefsels

• Vb: maag bestaat onder meer uit klierweefsel en spierweefsel

1.1 Van cel tot ecosysteem

Stelsel = gevormd door verschillende organen die meewerken aan eenzelfde functie

• vb: organen zoals de maag, de lever en de darmen vormen het spijsverteringsstelsel

1.1 Van cel tot ecosysteem

Organisme = gevormd door alle stelsels samen 

vb: stelsels zoals onder andere het spijsverteringsstelsel en het uitscheidingsstelsel vormen de mens

1.1 Van cel tot ecosysteem

Populatie = organismen van dezelfde soort die in een bepaald gebied voorkomen en waar interactie tussen de individuen mogelijk is

vb: roedel wolven, kudde schapen, .. 

1.1 Van cel tot ecosysteem

Levensgemeenschap = verzameling populaties van verschillende soorten, die elkaar direct of indirect beïnvloeden

vb: verschillende soorten die leven in een bos

1.1 Van cel tot ecosysteem

Ecosysteem= gevormd door:

• alle relaties tussen de organismen van een levensgemeenschap = biotische factoren
• invloeden van abiotische factoren: water, licht, ..

vb: Oerbos Oost-Europa, vijver, vacht wolf, ...

1.1 Van cel tot ecosysteem

Biodiversiteit= verscheidenheid van het leven in al zijn vormen

• diversiteit aan verschillende ecosystemen
• diversiteit aan organismen binnen het ecosysteem
• genetische variatie in de cellen

Niet gelijkmatig verdeeld in de wereld

1.1 Van cel tot ecosysteem

Ecologie= wetenschap die de complexe wisselwerking tussen de verschillende organismen en hun biotoop bestudeert op verschillende organisatieniveaus en zo een volledig beeld geeft van een ecosysteem. 

1.2 Van ecosysteem tot biotoop, habitat en niche

Biotoop= plaats waarin een bepaalde levensgemeenschap voorkomt

Ecosysteem legt de nadruk op interacties tussen biotische en abiotische factoren

1.2 Van ecosysteem tot biotoop, habitat en niche

Habitat= plaatsen die optimaal zijn voor het organisme, binnen een biotoop

Een organisme kan één of meerdere habitats hebben, voorbeelden:

• Voortplantingshabitat
• zomerhabitat
• winterhabitat

Vb: pad, schildpad

1.2 Van ecosysteem tot biotoop, habitat en niche

Niche= elke soort neemt door een specialisatie een eigen functie in, in een biotoop

Een organisme kan één of meerdere niches hebben

Vb: boom

• Benoem een ecosysteem
  
• Geef 2 biotische factoren
• Geef 2 abiotische factoren
• Geef een habitat
• Geef een niche 

Ecosystemen vormen het onderzoeksdomein van de ecologie

1. Waar
2. Niet waar

Dee habitat van een veldmuis kan verschillende biotopen omvatten, zoals een bos, een weide en een akker

1. Waar
2. Niet waar

Een kerkuil en een torenvalk jagen allebei op veldmuizen en hebben dan ook dezelfde ecologische niche

1. Waar
2. Niet waar

Verwerking

1 p. 36

2 p.36

Extra:

3 p.36