Herhaling H7.1 en H7.2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

3 MAVO ||  2022-2023

Hoofdstuk 7

De overheid voor ons allemaal

Welke 4 overheden hebben we in Nederland?

De centrale overheid

Het Rijk wordt ook wel 'de centrale overheid genoemd'

De ministers besturen het Rijk. Zij maken plannen en wetten die door de 2e kamer goedgekeurd moeten worden. De 2e kamer controleert zo de ministers. 

De 2e kamer

De provincie 

Verantwoordelijk voor de grond van een deel van het land

• Mogen steden uitbreiden?
• Mag extra ruimte komen voor bedrijfsterreinen? 
• Zijn er goede wegen of moeten die bijgebouwd worden?

De waterschappen

Het beheren van water en het bewaren

van de kwaliteit van ons water. 

De gemeente

De gemeente staat het dichtste bij jou

Veel zaken in jouw woonplaats worden geregeld door de gemeente.

Moeten er bomen geplant worden?

Identiteitsbewijs of paspoort regelen

 

Stimuleren

• Innovatie
• Gezond eten
• Sport
• Kinderopvang
• Duurzame energie

afremmen

• Brandstofverbruik - benzine etc. 
• Roken
• Alcohol
• Veel energieverbruik bij stoom en gas 

Subsidies , heffingen en accijns

De overheid geeft subsidies om zaken te stimuleren

De overheid zorgt doodmiddel van heffingen en accijnzen dat er zaken afgeremd worden 

Collectieve goederen

Dit zijn voorzieningen die voor iedereen bestemd zijn en door de overheid worden betaald. 

Voorbeelden: 

• ziekenhuis
  
• dijken
  
• straten
• parken

Collectieve sector

• De overheid en de instellingen voor de sociale verzekeringen vormen samen de collectieve sector.
  
• Alle goederen en diensten die de collectieve sector levert, zijn voor iedereen bestemd.
  
• De collectieve sector streeft niet naar winst, maar ze moet wel uitkomen met haar geld. Daarom maken deze instellingen elk jaar een begroting.
  

Particuliere sector

De particuliere sector bestaat uit bedrijven en burgers.

Bedrijven in de particuliere sector streven naar winst.

Marktwerking

In de particuliere sector heb je altijd te maken met marktwerking. Dat betekent dat de bedrijven met elkaar moeten concurreren om klanten te krijgen. 

Concurreren doen ze door middel van prijzen, kwaliteit of service.

Wat was ook al weer privatiseren?

Privatiseren

Privatiseren is het uitbesteden van taken van de overheid aan bedrijven uit de particuliere sector.

De overheid doet dit, omdat ze denkt dat particuliere bedrijven dit goedkoper of beter kunnen doen dan de overheid zelf.

Het sociaal minimum

Iedereen heeft in Nederland recht op het 'sociaal minimum'.

Dit is een vastgesteld minimum bedrag.

Mocht je door omstandigheden niet tot dit 

bedrag komen, kan je een uitkering aanvragen.

Het sociaal minimum

Wat houdt het solidariteitsbeginsel in?

In Nederland houden we allemaal een beetje rekening met elkaar.  Iedereen staat een deel van zijn inkomen af om mensen te helpen die het minder hebben. Dit noemen we het solidariteitsbeginsel.  De mensen die aan het werk zijn noemen we de 'actieven'. Zij werken voor de 'inactieven' 

Zo hebben we een aantal sociale voorzieningen en verzekeringen.

Sociale verzekeringen: Werknemersverzekeringen en volksverzekeringen

Sociale voorzieningen: Kinderbijslag en de bijstand

€ 2300.-

€ 500,-

€200,-

€ 3000,-

Brutoloon

Sociale zekerheid

Sociale voorzieningen

Zoals: Kinderbijslag en bijstand

(Betaald met belastinggeld

Sociale verzekeringen

(betaald met premies)

Werknemersverzekeringen

Zoals : WW en WIA

Volksverzekering

Zoals: AOW

Werknemersverzekeringen

Werkloosheidswet: Ik raak werkloos doordat ik ontslagen ben buiten mijn eigen fout om. Ik krijg 70% van mijn inkomen voor maximaal 

Wet inkomen naar arbeidsvermogen (WIA): Als ik (deels) arbeidsongeschikt raak krijg ik een gedeelte van het loon dat ik eerder verdiende

Volksverzekering

Algemene ouderdomswet: een basispensioen voor als je met pensioen gaat. 

ANW: Uitkering als mijn partner komt te overlijden.  

Sociale voorzieningen

Bijstand : Als je langer dan twee jaar werkloos bent komt je in de bijstand. Dit is het minimale bedrag dat je nodig hebt om te kunnen leven

Kinderbijslag : een uitkering als je kinderen hebt. Hulp bij het kosten die kinderen met zich meebrengen

Hoe kan het komen dat de kosten van de AOW stijgen?

Hoe kan de overheid de hoge kosten voor de AOW oplossen?

Aan de slag

Maken: Herhalingsopdrachten 7.1 en 7.2 blz.208

Klaar? Nakijken + Plusopdrachten 7.1 en 7.2 blz.210