H5 voorbereiding toets

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

H5 voorbereiding toets

Paragraaf 1 - Overheden

collectieve voorzieningen

bestemmingsplan

waterschap

rijk

provincie

gemeente

De overheden

Het Rijk	Centrale overheid
De provincie	-indeling grondgebied -infrastructuur
Waterschap	Beheren het water in hun gebied
Gemeente	Op kleine schaal zorgen voor en uitvoeren van oa onderwijs, veiligheid etc

Lagere overheden

De overheid

• De overheid regelt veel zaken om ons land te laten functioneren.
• Ambtenaren = werknemers van de overheid

Centrale overheid

Lagere overheden

Collectieve voorzieningen

-Het leger, Dijken, Snelwegen, Lantaarnpalen

-Collectieve voorzieningen worden onderhouden door de overheid

-De overheid betaald deze collectieve voorzieningen

-Zorgt dat er goed gebruikt wordt gemaakt van de collectieve  voorzieningen.

Bestemmingsplan - Uithuizen

c

De overheid kan bepalen hoe een bepaald gebied wordt ingericht.

- voor industrie

- voor agrarisch gebruik

- voor wonen

staat beschreven in het bestemmingsplan

Infrastructuur

Infrastructuur: 

alle voorzieningen die nodig zijn voor vervoer en communicatie

Infrastructuur

Paragraaf 2 - Particulier en collectief

collectieve sector

sociale zekerheid

sociale premies

solidariteitsbeginsel

ambtenaren

particuliere sector

kartel

fusie

nationalisatie

privatisering

Verschil collectief en particulier

Collectief of particulier?

Fusie

Soms voegen meerdere bedrijven samen om 1 groter bedrijf te vormen, dat kan door een fusie of overname.

Een fusie is wat meer van twee kanten.

Kartel

Verboden prijsafspraken = kartel

Reden → onderlinge concurrentie beperken

• Privatisering is het overgaan van
    instellingen van de collectieve
    naar de particuliere sector
•  Nationalisatie is het overgaan
     van bedrijven of instellingen van
     de particuliere naar de
     collectieve sector.
  

Privatisering en Nationalisatie *

1989

2013

Bruto- en nettoloon

• Brutoloon = zonder sociale premies en belastingen.
  
  
• Nettoloon = wat je overhoudt na sociale premies en belastingen. 

Wie moet dat betalen?

Hoe betaalt de overheid de uitkeringen?

• met sociale premies
  

Wie betalen de sociale premies?

• Mensen met een inkomen.
  

Sociale premies worden ingehouden op het brutoloon van                                                                    werknemers.

Subsidies en heffingen

• Subsidies:
• De overheid geeft geld.
• Voorbeeld in het boek: de overheid geeft subsidies voor sportaccommodaties voor gehandicapten
  
  
• Heffingen:
• De overheid zorgt ervoor dat producten duurder worden.

Paragraaf 3 - Ministers en hun uitgaven

rijksbegroting

miljoenennota

begrotingstekort

staatsschuld

heffingen

subsidie

Overzichtelijk

Rijksbegroting:

verwachte inkomsten en uitgaven van het rijk voor het komende jaar.

miljoenennota:

toelichting op de rijksbegroting

Eerst toestemming van Eerste en Tweede kamer!!

Paragraaf 4 - Sociale zekerheid

sociale verzekering

volksverzekering

werknemersverzekering

sociale voorzieningen

Zvw

Wlz

AOW

ANW

WW

WIA

bijstand

WULBZ

SOCIALE VERZEKERINGEN EN SOCIALE VOORZIENINGEN

Solidariteitsbeginsel

Sociale verzekeringen

Bij de sociale verzekeringen hebben we:

• Werknemersverzekeringen
• Volksverzekeringen

Jong en bijstand

• Je krijgt geen bijstand als je een partner hebt met een goed inkomen.
• Je krijgt ook geen bijstand als je niet je best doet om werk te vinden
• Je krijgt ook geen bijstand als je een aangeboden opleiding, stage of baan weigert. 

Paragraaf 5 - Sociale zekerheid voor jongeren

actieven

niet-actieven

Wajong

AKW (kinderbijslag)

studiefinanciering

basisbeurs

Studiefinanciering voor studenten

Boven de 18:

Studiefinanciering: ov-kaart, basisbeurs en  aanvullende beurs (laag inkomen ouders).

Mbo: niveau 3 en 4. Binnen 10 jaar diploma?-> studiefinanciering gift.

Hbo:  binnen 10 jaar diploma?-> studiefinanciering gift.

Actieven / Niet actieven

De groep die het geld moet verdienen kan je vergroten door:

* pensioenleeftijd te verhogen

* minimum leeftijd te verlagen

* niet actieven te stimuleren actief te worden door uitkering te verlagen of uitkering af te schaffen

Wajong

 Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten

De Wajong is er voor mensen die voor hun achttiende of tijdens een studie een ziekte of handicap hebben gekregen en daardoor nooit meer kunnen werken

Paragraaf 6 - Bruto en nettoloon

brutoloon

nettoloon

loonheffing

directe belastingen

progressieve belastingheffing

loonbelasting

inkomstenbelasting

Bruto - Netto salaris

Loonstrook

Bruto/Netto winst of verlies

Omzet - inkoopwaarde = Brutowinst

Brutowinst - bedrijfskosten = Nettoresultaat (winst of verlies)