Basisstof 1 Fenotype en Genotype

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica

Basisstof 1; Fenotype en Genotype

Leerdoelen

3.1.1 Je kunt beschrijven wat het fenotype en wat het genotype van een organisme is.

3.1.2 Je kunt uitleggen wat autosomen, geslachtschromosomen en homologe chromosomen zijn.

3.1.3 Je kunt uitleggen dat een fenotype tot stand komt door de combinatie van genotype en de invloed van milieufactoren.

Fenotype

Alle waarneembare kenmerken bij een individu. 

komt tot stand door genotype en milieu

• haarkleur
• lichaamsgeur
• bloedgroep

Genotype

De informatie voor erfelijke eigenschappen.

Komt tot stand tijdens de bevruchting.

Genetische code ligt opgeslagen in de chromosomen

Chromosomen

46 chromosomen

44 autosome chromosomen

chromosomen paar; homologe chromosomen

2 geslachtschromosomen

Genen

gen; een deel van een chromosoom dat de informatie bevat van een of meer erfelijke eigenschappen.

Soms zijn er meerdere genen nodig voor 1 eigenschap

• Opgebouwd uit nucleotiden
• DNA-sequentie
• Volgorde bepaalt variatie = allel
• Aan/uit zetten --> genexpressie
• Genoom--> alle DNA-moleculen in een cel
• Mitochondriën en  bladgroenkorrels

DNA is opgebouwd uit vier bouwstenen

Nucleotiden: 

ATCG (Stikstofbase)

Fosfaatgroep

desoxyrybose

Chromosomen en genen

Celkern --> Chromosoom --> DNA --> Gen

Invloed van milieufactoren

Fenotype wordt bepaald door genotype en milieufactoren

Een verandering van je fenotype noem je modificatie, is niet veranderd in je DNA!

Aangeboren afwijking/ aandoening vs erfelijke ziekte/aandoening

Neem over!

Genoom; alle DNA-moleculen in een cel

Basenparen; AT - CG

DNA-sequentie; de volgorde van nucleotiden, coderen voor een gen. Meerdere variaties nodig -> allel

Genexpressie; genen staan aan, komen tot uiting.

inactivatie; gen staat 'uit'

Huiswerk

Maak opdracht 1 tot en met 12 (vanaf blz. 126)

Vraag 1:

Wat is het fenotype van een individu?

Vraag 1:

Wat is het fenotype van een individu?

Antwoord 1:

Onder het fenotype van een individu versta je alle waarneembare eigenschappen, zoals haarkleur, oogkleur en bloedgroep.

Vraag 2:

Als een mannelijke leeuw volwassen wordt, dan krijgt hij manen.

Leg uit of hiermee het fenotype of het genotype van deze leeuw verandert

Vraag 2:

Als een mannelijke leeuw volwassen wordt, dan krijgt hij manen.

Leg uit of hiermee het fenotype of het genotype van deze leeuw verandert

Antwoord 2:

Als een mannelijke leeuw volwassen wordt, verandert het fenotype, want alleen het uiterlijk verandert. De erfelijke eigenschappen blijven gelijk.

Vraag 3:

Hoeveel procent van het genotype van een individu is afkomstig van de vader?

Antwoord:

Vraag 3:

Hoeveel procent van het genotype van een individu is afkomstig van de vader?

Antwoord:

50% van het genotype van een individu is afkomstig van de vader.

Vraag 4

Wat zijn homologe chromosomen?

Vraag 4

Wat zijn homologe chromosomen?

Antwoord 4

Homologe chromosomen zijn een paar chromosomen die overeenkomen in lengte en vorm. Ze bevatten de informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Vraag

Antwoord

Vraag

Antwoord

Vraag

Antwoord

Vraag

Antwoord

Als je kijkt naar het haar van deze man dan zie je het..

1. Fenotype
2. Genotype
3. Fenotype en Genotype

De oogkleur van deze mensen zijn het...

1. Fenotype
2. Genotype
3. Fenotype en Genotype

De huidskleur (lekker onder de zonnebank) van Barbie is het..

1. Fenotype
2. Genotype
3. Fenotype en Genotype

Wat is het fenotype? en hoe komt het tot stand?

Kan je het genotype veranderen?

1. Ja
2. Nee
3. Weet ik niet

Wat is het genotype?
Hoe komt dit tot stand?