De republiek staatkundig

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA. 24. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Deze les

Nederland heeft verschillende namen gehad, welke naam moet je gebruiken in dit tijdvak?

Nederland was uniek in deze tijd wanneer je het land vergelijkt met andere West-Europese landen, op welk gebied was dat?

De begrippen Raadspensionaris en Stadhouder kennen, hun taken kunnen opnoemen 

Uit kunnen leggen waarom de samenwerking tussen deze twee personen niet altijd gemakkelijk was

Twee voorbeelden kunnen noemen van momenten waarop de samenwerking van Raadspensionaris en Stadhouder uit de hand gelopen is. 

De staatkundige werking van de Republiek kunnen opnoemen

Oefenen: de betekenis van de invalshoeken staatskundig, economisch en cultureel

Bekijk video van min 2 tot 5

Zet onderstaande namen voor het gebied dat wij vandaag Nederland noemen in de juiste Chronologische volgorde

(A)-Onafhankelijk koninkrijk Lotharingen

-(B)De geestelijke Berthold van Regensburg schreef voor het eerst over Niderlande, dit was voor hem het gebied tussen Maas en Rijn.

-(C) Romeinse provincie Germania Inferior

-(D)Er wordt voor het eerst gesproken over het graafschap Holland (Houtland)

-(E) De Habsburgers noemen Nederland 'het land van beneden'

-(F) De bourgondische lange landen

-(G)Nederland wordt door een beslissing van buiten af (Congres van Wenen) een koninkrijk: 'Het koninkrijk der Nederlanden'

-(H) De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wordt gesticht

Zet onderstaande namen voor het gebied dat wij vandaag Nederland noemen in de juiste Chronologische volgorde

-(C) Romeinse provincie Germania Inferior

(A)-Onafhankelijk koninkrijk Lotharingen

-(B)De geestelijke Berthold van Regensburg schreef voor het eerst over Niderlande, dit was voor hem het gebied tussen Maas en Rijn.

-(D)Er wordt voor het eerst gesproken over het graafschap Holland (Houtland)

-(F) De bourgondische lange landen

-(E) De Habsburgers noemen Nederland 'het land van beneden'

(H) De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden wordt gesticht

-(G)Nederland wordt door een beslissing van buiten af (Congres van Wenen) een koninkrijk: 'Het koninkrijk -

Raadspensionaris vs Stadhouder

landsadvocaat

adviseur en regeringsleider

minister  Buitenlandse zkn

plaatsvervanger koning

opperbevelhebber leger/vloot

voorzitter Staten Generaal

Waarom is het zo bijzonder?

Het is vrijwel de enige Republiek.

Regenten hebben de macht, de adel is klein. 

Er is geen duidelijk staatshoofd. 

Er is sprake van een decentraal bestuur in een tijd van absolutisme. 

Het land heeft wereldwijd veel invloed. 

Casus Een Engelsman beschrijft de Republiek

Sir William Temple was een Engelse edelman, die tussen 1668 en 1670 dienstdeed als ambassadeur in de Republiek. 

Tijdens zijn verblijf in de Nederlanden had Temple veel sympathie opgevat voor het land dat zo anders werd geregeerd dan de overige Europese staten. Maar hij moest ook constateren dat de Republiek juist in deze periode in gevaar was. In 1672 werd zij tegelijkertijd aangevallen door Engeland, Frankrijk en twee Duitse staatjes. Het scheelde niet veel of het land was van alle kanten onder de voet gelopen.

Temple besloot alles wat hij wist van de Republiek op te schrijven. Over zijn motivatie schreef hij: ‘Omdat de grootheid van deze staat en daarna zijn diepe val een omwenteling lijken te vormen zonder weerga in de geschiedenis, en nauwelijks voorstelbaar, zelfs voor mensen die er onlangs getuige van waren, leek het mij de moeite waard een verslag te schrijven over de opkomst en ontwikkeling van deze Republiek.’ Het boek Observations upon the United Provinces of the Netherlands verscheen nog in datzelfde jaar 1672. Temple vatte zijn taak serieus op en schreef over de ingewikkelde bestuursvorm van de Republiek: ‘De verenigde Nederlanden worden gevormd door de zeven zelfstandige gewesten; deze kiezen hun eigen afgevaardigden die ze naar Den Haag sturen voor de samenstelling van onder andere de Staten-Generaal. […] De grootheid van deze staat berust op dit soort regelingen (hoe verward en onsamenhangend ze ook lijken), maar vooral op het feit dat ze voor de voornaamste functies goede bestuurders kiezen en dat hun belangrijkste staatslieden in grote eenvoud en bescheidenheid leven.’

Al tijdens Temples leven beleefde Observations upon the United Provinces of the Netherlands maar liefst zes drukken. Het werd onmiddellijk vertaald in het Nederlands, want ook in de Nederlanden was men kennelijk nieuwsgierig naar zijn beschouwingen.

 

Welk motief had Temple om zijn boek Observations upon the United Provinces te maken?

Wat is volgens Temple de reden dat het bestuur in de Republiek zo goed functioneert?

Deze les

Nederland heeft verschillende namen gehad, welke naam moet je gebruiken in dit tijdvak?

Nederland was uniek in deze tijd wanneer je het land vergelijkt met andere West-Europese landen, op welk gebied was dat?

De begrippen Raadspensionaris en Stadhouder kennen, hun taken kunnen opnoemen 

Uit kunnen leggen waarom de samenwerking tussen deze twee personen niet altijd gemakkelijk was

Twee voorbeelden kunnen noemen van momenten waarop de samenwerking van Raadspensionaris en Stadhouder uit de hand gelopen is. 

De staatkundige werking van de Republiek kunnen opnoemen

Oefenen: de betekenis van de invalshoeken staatskundig, economisch en cultureel