Casus Een Engelsman beschrijft de Republiek
Sir William Temple was een Engelse edelman, die tussen 1668 en 1670 dienstdeed als ambassadeur in de Republiek.
Tijdens zijn verblijf in de Nederlanden had Temple veel sympathie opgevat voor het land dat zo anders werd geregeerd dan de overige Europese staten. Maar hij moest ook constateren dat de Republiek juist in deze periode in gevaar was. In 1672 werd zij tegelijkertijd aangevallen door Engeland, Frankrijk en twee Duitse staatjes. Het scheelde niet veel of het land was van alle kanten onder de voet gelopen.
Temple besloot alles wat hij wist van de Republiek op te schrijven. Over zijn motivatie schreef hij: ‘Omdat de grootheid van deze staat en daarna zijn diepe val een omwenteling lijken te vormen zonder weerga in de geschiedenis, en nauwelijks voorstelbaar, zelfs voor mensen die er onlangs getuige van waren, leek het mij de moeite waard een verslag te schrijven over de opkomst en ontwikkeling van deze Republiek.’ Het boek Observations upon the United Provinces of the Netherlands verscheen nog in datzelfde jaar 1672. Temple vatte zijn taak serieus op en schreef over de ingewikkelde bestuursvorm van de Republiek: ‘De verenigde Nederlanden worden gevormd door de zeven zelfstandige gewesten; deze kiezen hun eigen afgevaardigden die ze naar Den Haag sturen voor de samenstelling van onder andere de Staten-Generaal. […] De grootheid van deze staat berust op dit soort regelingen (hoe verward en onsamenhangend ze ook lijken), maar vooral op het feit dat ze voor de voornaamste functies goede bestuurders kiezen en dat hun belangrijkste staatslieden in grote eenvoud en bescheidenheid leven.’
Al tijdens Temples leven beleefde Observations upon the United Provinces of the Netherlands maar liefst zes drukken. Het werd onmiddellijk vertaald in het Nederlands, want ook in de Nederlanden was men kennelijk nieuwsgierig naar zijn beschouwingen.
Lesduur is: 60 min
