6.4: Nederland bezet VOLLEDIG

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Bondgenootschappen Tweede Wereldoorlog

As-mogendheden

Geallieerden

Neutraal

Rusland

Italië

Japan

VS

Groot-Brittannië

Duitsland

Frankrijk

Nederland

Wat was de belangrijkste strategie van de Blitzkrieg?

1. Snel en verrassend aanvallen met gecombineerde wapens
2. Verdedigende linies opzetten
3. Maritieme blokkade instellen
4. Langdurige loopgravenoorlog voeren

Welk land viel de Verenigde Staten aan tijdens de Tweede Wereldoorlog?

1. Japan
2. Rusland
3. Duitsland
4. Italië

Welke gebeurtenis vormde het einde van de Tweede Wereldoorlog?

1. Bevrijding van Auschwitz
2. Vrede in Europa
3. Conferentie van Potsdam
4. Atoombom op Japan

Welke stad werd tijdens de Duitse inval van Nederland gebombardeerd?

1. Rotterdam
2. Amsterdam
3. Den Haag
4. Utrecht

6.4: Nederland bezet

Na vijf dagen oorlog wordt Nederland voor vijf jaar bezet door de Duitsers. In eerste instantie proberen de Duitsers de Nederlanders voor zich te winnen. De bezetting wordt grimmiger na het toenemen van de anti-joodse maatregelen. Veel joden en mannen duiken onder. Er gaan ook Nederlanders collaboreren met de Duitsers, maar de meesten passen zich aan. Het verzet groeit in de laatste jaren van de bezetting. Na een hongerwinter wordt Nederland in mei 1945 bevrijd.  

Leerdoelen 6.4

4A: Je kunt uitleggen hoe de Duitse inval in Nederland verliep.

4B: Je kunt verklaren waarom veel mensen na de inval van de Duitsers hun functie bleven uitoefenen. 

4C: Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen collaboratie, accommodatie en verzet. 

4D: Je kunt verklaren wat de belangrijkste redenen zijn voor het groeiende verzet onder de Nederlandse bevolking aan de hand van de razzia's en de arbeitseinsatz. 

4E: Je kunt uitleggen waarom we de laatste winter van de bezetting een 'hongerwinter' zijn gaan noemen. 

4F: Je kunt aan de hand van argumenten verklaren waarom we in bepaalde gevallen spreken over collaboratie, accommodatie of verzet. 

Inval Duitse leger

• Hoop op Nederlandse neutraliteit
• Mobilisatie leger uit angst
• 10 mei 1940: Duitse inval met landmacht en parachutisten
• Opmars trager dan verwacht
• Ultimatum en bombardement Rotterdam (door een vergissing)
• Overgave, regering naar Londen

6.4A

Het leven gaat door

• Nederlanders 'broedervolk'
• Milde bezetting met de hoop Nederlanders voor zich te winnen
• Oproep om zoveel mogelijk mee te werken om invloed uit te oefenen!
• Politie, burgemeesters, etc..
• Werkloosheid nam af -> veel werk

6.4B

Accommoderen & collaboreren

• Accommodatie: aanpassen
• Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) enige toegestane partij o.l.v. Anton Mussert
• Werken samen met de Duitsers, vervangen ongehoorzame burgemeesters
• Collaborateurs (van het Engelse 'collaborate = samenwerken)

6.4C

Razzia's

• Vrij snel anti-Joodse (antisemitische) maatregelen
• Februari 1941: Eerste razzia als vergelding
• Februaristaking door communisten georganiseerd, met geweld neergeslagen
• Samenwerking kwam er niet! 

6.4D

Groei verzet

• Steeds meer verzet naarmate groei van geweld door Duitsers
• Tekort aan arbeidskrachten in Duitsland door oorlog
• Arbeitseinsatz: tewerkstelling
• Zowel mannen als joden duiken onder
• Verzet biedt onderduikadressen, pleegt aanslagen, drukt kranten.

6.4D

Bevrijding

• Najaar 1944: Zuiden Nederland bevrijd tijdens Market Garden
• Spoorwegstaking om Duitse bezetter te dwarsbomen
• Door staking te weinig voedsel en brandstof naar de randstad
• Gevolg: Hongerwinter, extreme kou en 20k slachtoffers
• Mei 1945: Bevrijding rest van NL

6.4E

Een politieman die het bevel opvolgt om op een aantal adressen Joden op te pakken.

Verzet

Accommodatie

Collaboratie

Een burgemeester die borden door de stad laat plaatsen waarop de anti-Joodse maatregelen staan beschreven.

Verzet

Accommodatie

Collaboratie

De leden van de Joodse raad, die als doorgeefluik dienen voor de anti-Joodse maatregelen en bevelen krijgen (die ze uitvoeren) van de Duitse bezetters.

Verzet

Accommodatie

Collaboratie

Een ambtenaar die doorgeeft in welke huizen de Duitsers die avond op zoek gaan naar onderduikers.

Verzet

Accommodatie

Collaboratie

Het is terecht dat vrouwen die Duitse vriendjes hadden werden kaalgeschoren.

Mee eens

Mee oneens

Waarom worden veel mensen gedwongen om te kiezen tussen verzet of collaboratie?

Leg uit waarom de Duitsers de Arbeitseinsatz invoerden.

Welke gebeurtenis zorgt ervoor dat Nederland capituleert tijdens de Tweede Wereldoorlog?

1. Slag om Arnhem
2. Inname van Den Haag
3. Bombardement Rotterdam
4. Slag om de Grebbeberg

Waarom probeerden de Duitsers de Nederlanders gunstig te stemmen tijdens de Tweede Wereldoorlog?

1. Ze wilden de Nederlanders als bondgenoten winnen
2. Ze wilden de Nederlanders dwingen tot collaboratie
3. Ze wilden de Nederlanders ontwapenen
4. Ze wilden de Nederlanders onderdrukken

Welke handelingen werden als collaboratie beschouwd in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog?

1. Het verbergen van geallieerde piloten
2. Het aangeven van Joodse medeburgers
3. Het ondersteunen van het verzet tegen de Duitsers
4. Je werk als leraar blijven uitvoeren met nieuwe (pro-Duitse) schoolboeken

Wat is de betekenis van het woord 'razzia'?

1. Een vreedzame bijeenkomst van buurtbewoners.
2. Een onverwachte politie-inval om mensen te arresteren.
3. Samenwerken met de bezettingsmacht van een land.
4. Een massaal bombardement op een stad of land.

Wat is de betekenis van accommoderen tijdens de bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog?

1. Meewerken met de bezettingsmacht.
2. Actief verzet plegen tegen de bezetters.
3. Aanpassen aan de veranderende omstandigheden.
4. Het aanpassen van een woning voor onderduikers.

Welke impact had de Arbeitseinsatz tijdens de Tweede Wereldoorlog?

1. Nederlandse arbeiders werden goed behandeld
2. Dwangarbeiders werden naar Duitsland gestuurd
3. Nederland kreeg meer economische voordelen
4. De Nederlandse economie bloeide op

Welk gebeurtenis is een belangrijke oorzaak van de hongerwinter?

1. Invasie van Normandië
2. Slag om Arnhem
3. Bevrijding van Nederland
4. De spoorwegstaking van 1944