Depressie bij ouderen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Depressie bij ouderen

Afspraken

Het kan zijn dat je kenmerken herkent bij jezelf of bij je naasten. Hou dit in de gaten. Let daarbij op je grenzen

Je kunt altijd na de les contact met ons opnemen.

Indien je niet op vragen wil antwoorden, geef dit aan.

Respecteer elkaar

Luister naar elkaar

Lesopzet

Wat is een depressie?

Wat zijn de klachten bij ouderen?

Kort filmpje

Oorzaken en risicofactoren

Meetinstrumenten

Behandeling en begeleiding

Preventie met kort filmpje

Wat weet je al over depressie?

Wat is een depressie volgens de DSM-criteria?

Iemand heeft een depressie wanneer hij gedurende ten minste twee weken een van de volgende kernsymptomen heeft:

- Een zeer neerslachtige stemming gedurende het grootste deel van de dag, bijna elke dag.

- Een ernstig verlies van interesse in alle of bijna alle activiteiten gedurende het grootste deel van de dag, bijna elke dag.

Welke depressieve kenmerken zie je in het filmpje?

Ken je iemand met depressieve klachten?

Veel voorkomende gezondheidsproblemen bij ouderen

Wordt vaak niet herkend

Minder last van extreme somberheid

Stemming is mat en gelaten

Verbergen van gevoelens

Problemen vertalen in lichamelijke klachten

Klachten worden aan ouderdom toegeschreven

Krijgen vaak niet de juiste hulp

Klachten bij ouderen

• Concentratieproblemen, vergeetachtigheid en besluiteloosheid
• Slaapproblemen
• Lichamelijke klachten zoals verstopping, een droge mond, onverklaarbare pijn, duizeligheid, hartkloppingen, trillende handen, druk op de borst, en hoofd- en rugpijn
• Somberheid, lusteloosheid en prikkelbaarheid
• Denken aan zelfdoding
• Gebrek aan interesse en plezier
• Nergens van genieten

Klachten bij ouderen

• sterke neiging tot piekeren
  
• grote vermoeidheid
  
• gebrek aan eetlust en gewichtsverlies, of juist overdreven eetlust en gewichtstoename
  
• traagheid in praten, denken en bewegen, of juist lichamelijk onrust
  
• het gevoel van binnen dood of leeg te zijn
  
• gevoelens van machteloosheid, wanhoop en angst
  
• huilen zonder dat dit oplucht of graag willen huilen maar dit niet kunnen
  
• schuldgevoelens en het gevoel niets waard te zijn

Een depressie heeft niet één duidelijke oorzaak, maar ontstaat door een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren.

• Biologische factoren (erfelijke factoren, ziekte of invaliditeit, gebruik van bepaalde stoffen, zoals alcohol)
• Sociale factoren (levensgebeurtenissen zoals overlijden partner, pensionering, verhuizing, verliezen sociale contacten)
• Psychisch factoren (moeilijk vinden om problemen op te lossen, om met verdriet om te gaan, verlies van mogelijkheden, verandering van levensperspectief)

Wat zijn risicofactoren voor depressie bij ouderen?

Cognitieve stoornissen

Gebrek aan of verlies van sociale contacten

Lichamelijke ziekten

Functionele beperkingen

Een eerdere depressie

Het vrouwelijke geslacht

Meetinstrumenten bij depressie

• Geriatrische depressie schaal
  
• MADRS (Montgomery Åsberg Depression Rating Scale)

Herstellen van een depressie?

• De helft van alle mensen herstellen binnen drie maanden. Bij mensen bij wie een depressie langer duurt, herstelt het na gemiddeld 6 maanden. (door spontaan herstel of door behandeling).
  
• Bij ongeveer de helft komt de aandoening na verloop van tijd terug.
  
• Er zijn ook mensen die voortdurend depressief zijn. Dit gebeurt bij ongeveer 15 - 20% van de mensen en wordt 'chronische depressie' genoemd, wat wil zeggen dat de klachten langer dan twee jaar aanwezig zijn.

Behandeling

• Cursus, bijvoorbeeld ‘omgaan met depressie bij ouderen’.
  
• Gespreksgroepen (lotgenotencontact)
  
• Cognitieve gedragstherapie
  
• Mindfulness_ daarin leert de oudere met aandacht in het hier en nu te leven
  
• Lichttherapie (bij seizoensgebonden depressies)
  
• Electro Convulsie Therapie (ECT)
  
• Antidepressiva
  

Wat kan jij doen?

• Dagstructuur aanbieden
  
• Ondersteunen gezonde leefstijl (eten en bewegen)
  
• Sociale contacten activeren
  
• Ondersteun zelfzorg
  
• Luister naar de cliënt
  
• Neem de klachten serieus
  

Wat kun je beter niet doen?

• De depressieve cliënt continu aanmoedigen om flink te zijn.
  
• Proberen een depressieve cliënt op een verkeerd moment op te vrolijken.
  
• Gevoelens van verdriet negeren.
  
• De depressieve cliënt het gevoel geven dat hij zeurt.