Oefentoets Wereld Havo 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

global shift

internationale arbeidsverdeling

mondiaal netwerk

productieketen

tijd-ruimtecompressie 

verschuiving van het economisch zwaartepunt

verdeling van de beroepsbevolking in de verschillende gebieden in de wereld

wordt gevormd door de triade

van grondstof tot eindproduct

relatieve afstanden nemen af

Welke drie krantenkoppen passen bij een bevordering van de vrijhandel?
A ‘Controle aan de binnengrenzen van de EU verder afgebouwd’
B ‘EU beperkt onder druk van vooral Frankrijk de import van goedkope Chinese textielproducten’
C ‘EU sluit handelsverdrag met Canada’
D ’EU stelt hoge eisen aan invoer van olijven’
E ‘Importquota (hoeveelheid toegestane goederen) voor Braziliaanse schoenen door VS afgeschaft’

1. D B E
2. A B D
3. A C E
4. E B A

Door welke twee ontwikkelingen is de tijd-ruimtecompressie sterk bevorderd na 1980?
A daling van de reistijden
B daling van de vervoersprijzen
C de wereld wordt een global village
D globalisering
E de opkomst van de vrijemarkteconomie

1. A B
2. A E
3. E B
4. C D

Tijd-ruimtecompressie verloopt lang niet in alle gebieden even snel. Leg uit hoe dat komt.
Gebruik in je antwoord de begrippen ‘infrastructuur’ en ‘relatieve afstand’. Je antwoord bestaat uit een oorzaak-gevolgrelatie.

Tussen 1990 en 2012 groeiden wereldhandel en het transport van goederen sneller dan de mondiale productie van goederen. Wat was daar de belangrijkste oorzaak voor?

Onder invloed van de globalisering verandert de internationale arbeidsverdeling. Welke verschuiving in de verdeling van de beroepsbevolking over de sectoren is er na 1980 opgetreden in de westerse landen en wat is de reden daarvoor?

Globalisering en vrijhandel gaan hand in hand. Maar vanaf 2014 kijken veel burgers in de westerse landen steeds kritischer naar vrijhandel. Beredeneer hoe deze kritische houding ontstond.

In 2016 besloot de Indiase mno Tata Steel een aantal staalfabrieken in Wales te sluiten. Ongeveer 4500 arbeidsplaatsen gingen daarbij verloren en dat leidde in Wales tot grote sociale onrust. Een topmanager van de Indiase staalgigant verdedigde de actie met de oneliner:
‘Think global, act local’. Leg aan de hand van dit voorbeeld uit dat 'Think global, act local’ niet voor iedereen goed uitpakt.

Welke ontwikkelingen hebben invloed gehad op de transporttechnologie in de afgelopen 25 jaar?
A De infrastructuur rond transport is verbeterd.
B Investeringen in de aanleg van infrastructuur is veel goedkoper geworden.
C De kosten van transport zijn verder gestegen.
D Het spoorwegnet is aanzienlijk uitgebreid
E Het vervoer over grote afstanden verloopt steeds sneller.
F Transportlijnen vormen steeds meer transportnetwerken.

1. D, B, C
2. A, E, F
3. B, C, F
4. D, A, E

Welke drie begrippen of omschrijvingen zijn een oorzaak voor economische globalisering?
A daling van de transportkosten
B de ontwikkeling van de transporttechnologie
C global shift
D het wegvallen van handelsbarrières
E ontstaan van handelsblokken
F tijd-ruimtecompressie

1. C, B, F
2. E, C, A
3. E, F, D
4. A, B, D

Wat is het verband tussen economische globalisering en de toename van regionale ongelijkheid in een land?

De klassieke tegenstelling centrum-periferie geldt in de huidige tijd steeds minder. Het wereldsysteem is veel ingewikkelder geworden. Dat hangt zeker ook samen met de globalisering. Leg dat uit en gebruik in je uitleg het begrip ‘internationale arbeidsverdeling’.
Let op: je uitleg moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Globalisering verstevigt de banden tussen gebieden. Tegelijkertijd zorgt globalisering ook voor verbrokkeling. China investeert fors in Afrika. Zal – op basis van figuur 7 – de ongelijkheid tussen de Afrikaanse landen toe- of juist afnemen? Licht je keuze toe.

Leg uit wat dit plan te maken heeft met tijd-ruimtecompressie. Gebruik in je uitleg het begrip ‘relatieve afstand’.