Par. 2 De industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Planning

• Herhaling Par. 1
• Introductie Par. 2
• Uitleg Par. 2
• Opdrachten Par. 2

4.2 De industriële samenleving

Economische veranderingen

• Door de industriële revolutie veranderde de economische situatie.
• Handelskapitalisme --> productiekapitalisme
• Ondernemers wilden zo min mogelijk regels en wetgeving om de maximale winst te behalen.
• Kapitalisme: Economisch systeem waarbij winst maken in combinatie met weinig wet- en regelgeving centraal staat.
  

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de werkomstandigheden van de arbeiders waren.
• Je kunt uitleggen hoe de leefomstandigheden van de arbeiders waren.
• Je kunt uitleggen wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilde van een standensamenleving.
• Je kunt enkele belangrijke uitvindingen noemen die in de 19e eeuw werden gedaan.

Slechte werkomstandigheden

Slechte werkomstandigheden

1. Ondernemers hielden de lonen zo laag mogelijk .
2. Lange werkdagen (6 dagen per week en geen vakanties).
3. De lucht in en rondom de fabrieken was erg slecht voor de gezondheid en er was veel lawaai.
4. Het werk was over het algemeen zeer gevaarlijk.
   
5. Bij protest werd je direct ontslagen (genoeg vervanging)
   

Fabrieksgeluid

Noem drie slechte werkomstandigheden in de fabriek.

Slechte woonomstandigheden

Slechte woonomstandigheden

• Mensen woonden vlakbij de fabriek en dus ook dicht op elkaar --> verstedelijking = urbanisatie
• Hele gezinnen leefden in één ruimte (slapen, eten, wassen).
• Ernstige luchtvervuiling
• Er was nog geen riolering: afval en uitwerpselen werden op straat of in het water gegooid.
• Geen schoon drinkwater
• Door ziektes en kindersterfte lag de gemiddelde leeftijd onder de 50 jaar. 
  

Bekijk de bron. Gaat deze bron over de slechte woon-
of werkomstandigheden? Leg je antwoord uit met de bron.
Doe het zo:
Deze bron gaat over ... (kies woon- of werkomstandigheden)
In de bron zie ik namelijk dat...

Bekijk de bron. Gaat deze bron over de slechte woon-
of werkomstandigheden? Leg je antwoord uit met de bron.
Doe het zo:
Deze bron gaat over ... (kies woon- of werkomstandigheden)
In de bron zie ik namelijk dat...

Bekijk de bron. Gaat deze bron over de slechte woon-
of werkomstandigheden? Leg je antwoord uit met de bron.
Doe het zo:
Deze bron gaat over ... (kies woon- of werkomstandigheden)
In de bron zie ik namelijk dat...

Tot 2:49. 

Kijkvragen:

• Welke voorbeelden van slechte werkomstandigheden heb je gehoord?
• Welke voorbeelden van slechte leefomstandigheden heb je gehoord?

Klassenmaatschappij

• Met de opkomst van de industrie veranderde de samenleving ook op drastische wijze.

• Van standensamenleving naar een klassenmaatschappij.
• Ondernemersklasse: Fabrikanten (in het bezit van kapitaal)
  
• middenklasse: Kantoorpersoneel, winkeliers en leraren
  
• arbeidersklasse: Grootste groep. Geen bezit, werkten in fabrieken en op het land
  

Neem de piramide over in je schrift. Vul de juiste 3 klassen in die je in de leertekst kunt vinden.

Ondernemersklasse

Middenklasse

Arbeidersklasse

Waarom veranderde tijdens de Industriële Revolutie de standensamenleving in een klassenmaatschappij?

Sleep de afbeelding naar de juiste uitvinding.

Spinning Jenny

Waterframe

Stoommachine

Schietspoel

Nieuwe uitvindingen

Nieuwe uitvindingen

• Tegen het einde van de 19e eeuw werden er steeds meer nieuwe uitvindingen gedaan als gevolg van welvaart

• Communicatie: telegraaf, telefoon

• Verwarming/verlichting: Gebruik van gas en van elektriciteit
• Medisch: verdovingen, inentingen
• Transport: de auto: door uitvinding verbrandingsmotor
• Ondernemersklasse profiteerde hier het meeste van
  

	Eerste uitvinding	Latere uitvinding
Industriële machines
Verlichting
Communicatiemiddel
Materiaal voor bruggen

Stoommachine op steenkool

Verbrandingsmotor op diesel

Elektriciteit

Gas

IJzer

Telefoon

Telegraaf

Staal

Huisnijverheid

Industrie

fabrieken

spinnenwiel

waterrad

boeren verdienen bij 

stoommachine

vanaf 1750

massaproductie

Schrijfopdracht

Schrijfopdracht

Stel: Je bent 13 - 14 jaar oud, alleen dan rond het jaar 1900. Je hebt de hele week gewerkt in de fabriek bij jou in de buurt. Je wil graag naar school, maar dit gaat niet omdat je familie het geld nodig heeft om rond te komen. 

Wat: Schrijf een brief ( ongeveer half a4) aan je beste vriend of vriendin over een dag in je leven als fabrieksarbeider. 

Hoe: Doe onderzoek naar een fabriek in Friesland, gebruik aantekeningen (werk- woonsituatie)

Hulp: Internet, aantekening, docent

Tijd: 30 minuten

Uitkomst: Je kunt uitleggen hoe de woon- en werkomstandigheden van een (kind)arbeider was.

Klaar: Zelfstandig aan het werk, nabespreken

Schrijfopdracht:

Tips aan de hand van jullie werk

• Lees de aantekeningen goed door

• Schrijf in volledige zinnen
• Probeer je in te leven in de situatie rond 1900
  
• Doe zelf nog even onderzoek naar het leven in een fabriek rond 1900