Hfdst 2: moreel relativisme vs. moreel universalisme

• Filosofie
• Secundair onderwijs

Hfdst 2: moreel relativisme vs. moreel universalisme

Morele waarden en normen veranderen. Welke twee factoren hebben we besproken?

Lesdoelen

• Ik pas de begrippen moreel relativisme en moreel universalisme toe op concrete voorbeelden.
• Ik leg de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit.
• Ik geef een aantal kritische bedenkingen over de universaliteit van mensenrechten.
• Ik stel een aantal morele vragen over een maatschappelijke kwestie.

Mytische vs. Griekse samenleving

1. Mytische samenleving:

• verklaring voor hoe de wereld in elkaar zat = natuurlijke orde = basis voor heersende moraal
• Moraal in vraag stellen mag niet, want je gaat in tegen de natuurlijke orde

Mytische vs. Griekse samenleving

1. Griekse samenleving (6-5de eeuw v.C.):

• Meer contact met andere culturen
• Waarden en normen werden nu wel in vraag gesteld
• Natuurlijke orde of menselijke constructie: sofisten en Socrates  

Sofisten vs. Socrates

• Sofisten: retorici
• geven tegen betaling les aan zonen van rijke burgers
• rol in politieke leven
• moraal = gebaseerd op afspraken of conventies
• Doel retoriek: de anderen van jouw mening overtuigen 
• gelijk krijgen (niet gelijk hebben)

Sofisten vs. Socrates

• Protagoras (490-420 v.C.) = Sofist  
• "Mens is de maat van alle dingen"
• Relativisme = iedereen heeft zijn eigen waarheid en waarden

Sofisten vs. Socrates

• Socrates 
• Er bestaan morele waarheden en morele kennis die we met de rede (ons verstand) kunnen verwerven.
• morele regels moeten worden gevolgd omdat ze redelijk en rechtvaardig zijn
• Dé waarheid en hét goede bestaan

Universele moraal?

Moreel universalisme = er bestaat één uniek-correcte moraal die overal en voor iedereen altijd geldig is.

Moreel relativisme = de waarheid van morele uitspraken is afhankelijk van de normen en waarden van groepen of individuen. Er bestaat géén uniek-correcte moraal.

Moreel universalisme

Moreel relativisme

Sofisten

Socrates

Moreel universalisme en moreel relativisme

Vergelijk de mening van een moreel relativist met die van een moreel universalist over de slavernij in het Oude Griekenland

• Moreel relativist; slavernij in Oude Griekenland moreel juist - was aanvaard door Griekse bevolking
• Moreel universalist: 2 mogelijkheden: fout indien je de westerse waarden de juiste acht (niemand mag onvrij zijn), juist indien je de Griekse waarden als juiste acht (zeldzaam)

Link (1u15’00”-1u22’30)

Opdracht 

pp 35