Paragraaf 4.2: De bezetting van Nederland DEEL 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Welke Nederlandse stad werd gebombardeerd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog?

1. Rotterdam
2. Amsterdam
3. Utrecht
4. Breda

Wat was een gevolg van de Duitse bezetting?

1. Afschaffing van de rechtsstaat
2. Oprichting van de NSB, de enige toegestane politieke partij
3. Vergroting van burgerrechten
4. Toename van democratische processen

Hoe beïnvloedde de arbeidsinzet de economie?

1. Toename van werkgelegenheid
2. Economische achteruitgang en schaarste
3. Groei van de export
4. Stijging van de lonen

4.2: De bezetting van Nederland

Duitsland bezet Nederland in mei 1940. De rechtsstaat wordt afgeschaft. In eerste instantie is de bezetter mild. Er komen steeds strengere maatregelen tegen joden. Er zijn Nederlanders die zich verzetten, maar ook Nederlanders die collaboreren met de Duitsers. Na de hongerwinter komt er een einde aan de Duitse bezetting. 

Leerdoelen 4.2 (1)

4.2A: Je kunt uitleggen hoe de Duitse bezetting van Nederland begint.

4.2B: Je kunt aan de hand van de maatregelen die de Duitsers nemen aan het begin van de bezetting verklaren waarom de rechtsstaat met het begin van de bezetting ophoud te bestaan.

4.2C: Je kunt uitleggen welke maatregelen er tegen de joden in Nederland genomen werden.

4.2D: Je kunt beargumenteren of Nederland mede schuld heeft aan het grote aantal joden dat tijdens de holocaust is omgekomen.

4.2E: Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen iemand uit het verzet, iemand die collaboreert en iemand die zich aanpast.

Leerdoelen 4.2 (2)

4.2F: Je kunt uitleggen hoe het laatste oorlogsjaar in Nederland verliep aan de hand van Operatie Market Garden en de Hongerwinter.

4.2G: Je weet wie Anne Frank en koningin Wilhelmina zijn en je kunt uitleggen wat zij te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

Verzet of collaboratie?

• Meeste Nederlanders verzetten zich nauwelijks, 5% Nederlanders bij het verzet
  
• Degene die met de Duitsers samenwerkten waren collaborateurs
  
• 90% probeert zich afzijdig te houden en aan te passen; accommodatie

4.2E

Market Garden

• Plan van geallieerden om bruggen bij grote rivieren te veroveren (herfst 1944)
  
• Leger vanuit Eindhoven naar Arnhem
  
• Parachutisten moesten verkeersbruggen over rivieren in handen krijgen
  
• Ondanks verrassingseffect verliezen geallieerden de Slag om Arnhem
  
• Alleen het zuiden van Nederland bevrijd

4.2F

Hongerwinter

• Nederlandse regering in Londen roept op tot spoorwegstaking (1944) om Duitsers dwars te zitten
  
• Geen effect, Duitsers hadden eigen treinen
  
• Gevolg: Geen voedsel en brandstof naar West-Nederland
  
• Bloembollen, suikerbieten en boomschors eten om te overleven
  
• 20.000 mensen sterven van de honger
  
• 5 mei 1945: Einde hongerwinter bij bevrijding door geallieerden

4.2F

Koningin Wilhelmina

• 1890-1948 koningin der Nederlanden
  
• Vlucht aan begin van de oorlog naar Londen
  
• Probeert leiding te geven aan mensen die zich tegen de Duitsers verzetten
  
• Toespraken Radio Oranje

4.2G

Anne Frank

• Wereldberoemd door dagboek
  
• Onderduiker na eerste maatregelen tegen joden
  
• Via doorgangskamp Westerbork naar concentratiekampen
• Anne stierf door uitputting en ziekte
  
• Alleen Otto overleefd oorlog en brengt dagboek uit
  
• 
  

4.2G

Een onderwijzer verspreidt illegaal pamfletten waarin hij oproept om zich te verzetten tegen de bezetter.

Collaboratie

Accommodatie

Verzet

Een arbeider schrijft zich vrijwillig in om te werken in Duitsland, omdat hij daar een hoger loon kan verdienen.

Collaboratie

Accommodatie

Verzet

Een fabrieksarbeider blijft werken in een fabriek die wapens voor de Duitsers produceert, omdat hij anders zijn baan verliest.

Collaboratie

Accommodatie

Verzet

Een boer geeft stiekem voedsel aan een groep onderduikers in zijn schuur.

Collaboratie

Accommodatie

Verzet

"Je buurman is lid van het verzet. De Duitsers komen vragen of je iets weet. Als je zwijgt, loop je risico. Zeg je iets?"

"Als burgemeester moet je meewerken aan de registratie van Joden. Weigeren betekent dat je wordt afgezet. Wat kies je?"

"Als jongeman word je gedwongen te werken in Duitsland. Ga je of probeer je onder te duiken, met alle risico’s van dien?"

"Je bent lid van een verzetsgroep en wordt opgepakt. Je familie wordt bedreigd als je niets vertelt. Zwijg je of praat je?"

Welke stad moest veroverd worden tijdens Market Garden?

1. Groningen
2. Arnhem
3. Amsterdam
4. Berlijn

Wat hoopte men te bereiken met Market Garden?

1. Strategische bruggen veroveren
2. Vernietigen van Duitse oorlogsindustrie
3. Vredesonderhandelingen starten
4. Troepen terugtrekken naar Engeland

Wat was het doel van de staking?

1. Staken voor betere werkuren
2. Duitse oorlogsinspanning dwarsbomen
3. Protest tegen de voedselprijzen
4. Winst maken voor de spoorwegbedrijven

Wat was een gevolg van de staking?

1. Hoger uurloon voor de medewerkers van de NS
2. Massale executies van medewerkers die staken
3. Honger in West-Nederland
4. Directe bevrijding van Nederland